کاهش ۲۰ درصدی تعداد ازدواج در استان طی ۴ سال!

زازدواج در فارس  از ۳۱ هزار به ۲۴ هزار مورد رسید

به ازای هر هزار ازدواج در فارس ۳۶۶ مورد طلاق ثبت شد

فاطمه مقدم– فارس آگاه 

نزدیک به چهار سال از تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در مهرماه ۱۴۰۰، که با امید و چشم‌اندازی روشن برای ایجاد تحولی بنیادین در ساختار جمعیتی ایران تدوین شد و هدفی بزرگ برای افزایش نرخ ازدواج و فرزندآوری را دنبال می‌کرد، و به زعم دولتمردان بنا بود موجی از تغییرات مثبت در سراسر کشور به‌راه بیندازد گذشته است اما امروز، با صرف بودجه‌های قابل توجه و گذشت زمان، واقعیت نشان‌دهنده وضعیتی متفاوت است: نرخ ازدواج در سراسر کشور همچنان پایین و نرخ طلاق در سطح بالایی قرار دارد و آن اهداف درخشان هنوز تحقق نیافته‌اند. این ناکامی نه تنها یک هشدار جدی، بلکه نمایانگر موانع عمیق اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است که همچنان مسیر جوانان برای ازدواج و مسیر خانواده‌ها را برای فرزندآوری مسدود کرده است. اکنون زمان آن رسیده که با نگاهی دقیق و رویکردی نوآورانه، دلایل این شکست‌ها مورد تحلیل قرار گیرد راهکارهایی مؤثر برای تقویت بنیان خانواده‌ها و ایجاد انگیزه واقعی برای ازدواج و فرزندآوری ارائه شود چرا که آینده جمعیت کشور، بیش از هر چیز، به پایداری و سلامت خانواده‌ها بستگی دارد.

در اولین روز از ماه ذی‌الحجه، به مناسبت سالروز ازدواج امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، به عنوان روز ازدواج نامگذاری شده است، نگاهی اجمالی می‌اندازیم به روند ثبت ازدواج و طلاق در استان فارس طی چهار سال اخیر با استناد به  آمارهای رسمی اداره کل ثبت احوال استان فارس.

مدیر کل ثبت احوال فارس، سید عباس هاشمی، در گفت‌وگو با «شهر مردم» آمار ازدواج در استان را طی ۴ سال گذشته چنین تشریح کرد: «تعداد ازدواج‌های ثبت شده در استان فارس در سال ۱۴۰۰ برابر با ۳۱,۰۷۹ مورد بوده که این رقم در سال ۱۴۰۱ به ۲۸,۷۱۸، در سال ۱۴۰۲ به ۲۵,۱۰۷ و در سال ۱۴۰۳ به ۲۴,۶۸۸ مورد کاهش یافته است.»

با نگاه به این ارقام می‌توان مشاهده کرد که طی این بازه چهار ساله، تعداد ازدواج‌ها به طور پیوسته کاهش یافته است. به طور دقیق، در سال ۱۴۰۳ شاهد کاهش بیش از ۶۰۰۰ موردی ازدواج  نسبت به سال ۱۴۰۰ بوده ایم که معادل ۲۰ درصد کاهش طی بازه ۴ ساله در ازدواج های استان فارس را نشان میدهد. این روند نزولی می‌تواند نشان‌دهنده تغییرات جمعیتی، فرهنگی، اقتصادی یا اجتماعی در استان باشد که موجب کاهش تمایل به ازدواج در میان جوانان شده است. کاهش پیوسته تعداد ازدواج‌ها همچنین می‌تواند زنگ هشداری برای مسئولان و سیاست‌گذاران حوزه جمعیت باشد تا با تحلیل دقیق عوامل مؤثر و اجرای برنامه‌های حمایتی، زمینه‌های مناسب‌تر برای ازدواج و تشکیل خانواده را فراهم کنند.

**افزایش ۶.۷ درصدی ازدواج در دو ماهه اول سال سال جاری نقطه امید در دل آمار نزولی

با وجود این روند، هاشمی به افزایش تعداد ازدواج‌ها در دو ماهه اول سال جاری اشاره کرد و گفت: «آمار ازدواج در دو ماهه اول سال ۱۴۰۳ برابر با ۴,۱۲۶ بوده است که این آمار در سال جاری برابر با ۴,۴۰۴ مورد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.» این افزایش کوتاه‌مدت را می‌توان نشانه‌ای امیدوارکننده برای سیاست‌های جوانی جمعیت قلمداد کرد.

** وقتی قانون یک راه می رود و جامعه یک راه دیگر!

بر اساس اظهارات مدیرکل ثبت احوال فارس، بیشترین فراوانی سنی ازدواج در میان آقایان استان فارس در بازه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال و در میان بانوان در بازه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال رخ می دهد. با این حال، میانگین کلی سن ازدواج در استان فارس برابر با ۳۲.۶۲ سال اعلام شده است؛ این در حالی است که میانگین سن ازدواج در کل کشور کمی بیش از ۳۱ سال است. با این حساب میانگین سن ازدواج در استان فارس بیش از ۱ و نیم سال بالاتر از میانگین کشوری است. این اختلاف هرچند ممکن است در نگاه اول اندک به نظر برسد، اما در مقیاس جمعیتی و در تحلیل‌های اجتماعی و اقتصادی، شاخصی معنادار به شمار می‌آید و نشانه‌ای از تمایل افزاینده به تأخیر در ازدواج در فارس است. این در حالی است که سن قانونیِ ازدواج در ایران ۱۳ سال برای دختران و ۱۵ سال برای پسران است و از سوی دیگر امروزه در ایران محدودیت سنی برای ازدواج وجود ندارد و ازدواج در هر سنی ممکن است. ازدواج کودکان هم در سنت و هم در قانون ایران وجود دارد،  این افزایش سن ازدواج در فارس را هم می‌توان هم نشانه‌ای از بلوغ اجتماعی بیشتر در تصمیم‌گیری برای ازدواج دانست و هم هشداری در خصوص دشواری‌های ساختاری در مسیر تشکیل خانواده. استمرار این روند، در صورت بی‌پاسخ ماندن از سوی سیاست‌گذاران، می‌تواند به کاهش نرخ ازدواج و در نهایت، کاهش نرخ باروری و پیری جمعیت و به طور کل همان اهداف اصلی «قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» منجر شود.

هاشمی همچنین میانگین سن مردان در اولین طلاق را  ۷۱/۳۹ و زنان را ۸۳/۳۴ سال خواند و بیشترین طلاق ثبت شده را در ۵ سال ابتدای زندگی مشترک برشمرد و اظهار داشت: « آمار طلاق در استان فارس نیز طی این دوره ۴ ساله دستخوش تغییراتی بوده است. تعداد طلاق‌ها در سال ۱۴۰۰ برابر با ۱۰,۶۱۱ مورد ثبت شده که در سال ۱۴۰۱ به ۱۰,۲۲۱ مورد کاهش یافته است. اما در سال ۱۴۰۲، برخلاف روند کاهش ازدواج‌ها، تعداد طلاق‌ها به ۱۰,۹۵۰ مورد ثبت شد و خوشبختانه در سال ۱۴۰۳ تعداد طلاق های ثبت شده به ۹,۳۷۱ مورد کاهش پیدا کرد.» وی این روند کاهشی را امیدوارکننده خواند و افزود که بررسی دلایل کاهش طلاق می‌تواند به تقویت بنیان خانواده‌ها کمک کند.

***چالش های جدی در حوزه خانواده در فارس

بنا بر آمار اعلام شده توسط مدیر کل ثبت احوال فارس اگر جمع ازدواج های صورت گرفته در این بازه زمانی ۴ ساله  برابر با ۱۰۹,۵۹۲ باشد با توجه به ۴۰,۱۵۳ طلاق ثبت شده طی این دوره ۴ ساله می توانیم بگوییم که تقریباً به ازای هر ۱۰۰۰ ازدواج، حدود ۳۶۶ مورد به  طلاق منجر شده است  و درواقع به ازای هر حدود ۲.۷ ازدواج، ۱ طلاق در فارس ثبت شده است.

کاهش مداوم تعداد ازدواج‌ها همراه با نوسانات و افزایش نسبی طلاق‌ها، نشان‌دهنده چالش‌های جدی در حوزه تشکیل و حفظ خانواده در استان فارس است. این روندها می‌تواند در بلندمدت تاثیر منفی بر ساختار جمعیتی و پویایی اجتماعی استان داشته باشد. لذا نیاز است که سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اجتماعی، با درک عمیق‌تر عوامل مؤثر، برنامه‌های حمایتی، آموزشی و فرهنگی را تقویت کنند تا با کاهش موانع ازدواج و تقویت بنیان خانواده، روند نزولی ازدواج و افزایش طلاق کنترل و اصلاح شود.