شیرازی ها برای هر متر مربع خانه ۱۸۰ هزارتومان اجاره ماهانه می دهند، به گزارش فاطمه مقدم خبرنگار فارس اگاه، در بحبوحه افزایش چشمگیر هزینه‌های زندگی در ایران، معضل مسکن به‌خصوص در کلانشهرهایی مانند شیراز، به نگرانی اصلی شهروندان تبدیل شده است. هزینه‌های اجاره مسکن بخش بزرگی از درآمد سالانه خانوارهای معمولی را می‌بلعد. این فشار اقتصادی، مستاجران بسیاری را از مناطق مرکزی به حاشیه شهر رانده و چالش‌های پیچیده ای را برای آنان رقم زده است. بحران مسکن نه‌تنها برمعیشت مردم اثر گذاشته، بلکه ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی شهر شیراز را نیز متحول کرده است.

براساس داده‌های مرکز آمار، خانوار‌های شهری ساکن فارس، پس از تهران دومین استان هستند که بیشترین هزینه اجاره مسکن را در سال ۱۴۰۲ در بین استان‌های کشور داشته‌ اند. تهرانی‌ها به طور ‏متوسط هزینه‌ای معادل ۱۸۴ میلیون تومان برای اجاره مسکن خود پرداخت کرده‌اند و جایگاه اول ‏بیشترین هزینه مسکن را به خود اختصاص دادند. پس از آن ساکنان استان‌ فارس به طور میانگین حدود ‏‏۱۰۰ میلیون تومان درسال گذشته صرف اجاره مسکن کرده اند. پس از فارس، استان‌های البرز ۹۶ میلیون تومان و زنجان و همدان نیز هردو معادل‏ ۷۵ میلیون تومان  بیشترین هزینه را برای اجاره مسکن در سال ۱۴۰۲ داشته اند. بر اساس گزارش ها، تورم نقطه‌‌‌ای اجاره مسکن در تابستان ۱۴۰۳ در کلان شهرهای کشور بالای ۴۰ ‏‏درصد است که ‌‌‌در مقایسه با روند تاریخی آن (زیر ۱۳درصد)، از «۳ برابر شدن نرخ رشد سالانه ‏‏هزینه اجاره مسکن نسبت به نیمه اول دهه ۹۰ و سال‌‌‌های قبل از آن» حکایت دارد. این روند طی سه ‏‏سال گذشته هر ساله به شکل افزایش مثبت و منفی ۴۰ درصدی ادامه داشته است. ‏آیا این تورم در شیراز نیز نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد بوده؟ شیرازی ها سال ۱۴۰۳ چقدر بهای اجاره خانه می دهند با هم این موضوعات را بررسی می کنیم.

*متوسط قیمت اجاره آپارتمان در شیراز ۱۸۰ هزارتومان برای هر متر است

طی سه سال گذشته، ناترازی فزاینده‌ای بین هزینه اجاره بهای مسکن و توان مالی مستاجرها ایجاد شده است. پیشتر، به دلیل نرخ تورم سالانه اجاره بها که حدود ۲۰ درصد نوسان می‌کرد، فشار غیر قابل تحملی از این بابت بر اقتصاد خانوارهای مستاجر وجود نداشت. اما اخیراً، شتاب افزایش اجاره بها از رشد درآمدها سبقت گرفته و باعث ایجاد فشار مضاعف بر مستاجران شده است. شیرازنیز جزو کلان شهرهایی است که پا به پای تهران در گرانی پیش رفته و نرخ اجاره در این شهر خصوصا پس از کرونا و از سال ۱۴۰۰ به بعد ناگهان به دو برابر تورم تاریخی در این بازار صعود کرد.‎

* شیرازی ها سالانه چه مقدار اجاره خانه می دهند ؟

اما در شهر شیراز برای اجاره یک واحد آپارتمان با مساحتی بین ۹۰ تا ۱۰۰مترمربع دست‌کم به ۲۰۰ میلیون ‏تومان رهن ‏نیاز است که میزان اجاره ماهانه نسبت به این بودجه افزایش یا کاهش می‌یابد. ‏ بررسی‌های انجام‌شده «شهر مردم» از آگهی اجاره مسکن در پلتفروم های تبلیغاتی نشان می‌دهد متوسط قیمت اجاره آپارتمان در شیراز حدوداً ‏بین متری ۱۸۰ تا بالای ۲۲۰ هزار تومان درنوسان است.

بررسی انجام شده نشان میدهد که مستاجران شیرازی برای اجاره یک آپارتمان« ۹۰ متری» در فرعی‌های خیابان معالی آباد و ستارخان به طور متوسط باید ۲۰۰ میلیون تومان پول رهن و بین ۱۲ تا ۱۷ میلیون اجاره بستگی به سال ساخت و امکانات آپارتمان بپردازند. در محله قصردشت آپارتمان ها عمدتا متراژبالاتری نسبت به باقی مناطق شهر دارند و آپارتمان های دوخوابه ها بالای ۱۲۰ متر است و نمی توان برای بررسی متوسط قیمت به آپارتمان های این منطقه ارجاع داد. در منطقه پاسداران یا بلوار زرهی نیز واحدهای دو خوابه عمدتا بالای ۱۰۵ متر مساحت دارند و متوسط نرخ رهن آپارتمان ۱۰۵ تا ۱۱۰ متر در این منطقه همان ۲۰۰ میلیون تومان است و میزان اجاره نیز بین ۱۴ تا ۱۷ میلیون تومان است. در شهرک گلستان میزان رهن برای واحدهای بالای ۱۰۰ متر بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان و اجاره بین ۱۰ تا ۱۲میلیون تومان است. در بلوار مدرس سری به خیابان های پر آپارتمان آن چون فدک و آزادگان می زنیم که محبوب طبقه متوسط است. در محله ای چون فدک و آزادگان یک آپارتمان ۱۱۰ متری بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان به طور متوسط ودیعه و به نسبت پول ودیعه بین ۸ تا ۱۲ میلیون تومان نرخ اجاره دارد. براساس آگهی های درج شده در پلتفروم های تبلغاتی آپارتمان های دو خوابه ۱۰۰ تا ۱۱۰ متری در شهرک فرهنگیان در محدوده‌ جنوب غربی شهر شیراز نیز عمدتا با رهن کامل ۵۰۰ میلیون تا ۶۰۰ میلیون تومان به اجاره گذاشته می شوند و در این منطقه عمده آپارتمان ها به رهن کامل اجاره داده می شوند.

**هزینه اجاره مسکن شیراز برابر با ۱۴۰ از درصد حقوق اداره کار

تعیین نرخ ودیعه و اجاره خانه بستگی به توافق مستاجر و موجر دارد طبق عرف بازار، به ازای هر ۱۰۰ میلیون ودیعه ۳ میلیون تومان به بهای اجاره کم یا اضافه شود. از این رو نرخ ودیعه کامل اگر ۶۰۰ میلیون تومان باشد با ودیعه ۲۰۰ و اجاره بها ۱۲ میلیون تومان ‏تفاوتی ندارد. حال اگر متوسط قیمت اجاره خانه با متراژ متوسط ۱۰۰ متری در شیراز را همان ۱۲ ‏میلیون تومان بگیریم هر خانوار شیرازی در سال ۱۴۰۳ به طور میانگین بدون درنظر گرفتن ۲۰۰ میلیون تومان پول ودیعه باید سالانه ۱۴۴ میلیون تومان ‏هزینه اجاره بپردازد. با فرض این که حداقل دستمزد در سال ۱۴۰۳، ۱۲ میلیون و ۶۷۰ هزار تومان باشد، درآمد سالانه یک خانوار برابر با ۱۵۲ میلیون و ۴۰ هزار تومان خواهد بود. بنابراین، اجاره سالانه حدود ۹۵ تا ۱۰۰ درصد از حقوق سالانه یک خانوار را تشکیل می‌دهد. درحالیکه اگر نرخ ودیعه را به اجاره خانه اضافه کنیم که بنا به عرف به ازای کاهش هر ۱۰۰ میلیون تومان ۳ میلیون تومان به بهای اجاره اضافه می شود این نرخ به ۱۸ میلیون تومان افزایش می یابد. از این رو هزینه یکسال اجاره خانه برابر با ۱۴۰ درصد از دستمزد اداره کار می شود. درواقع شیرازی ها در سال ۱۴۰۳ به طور میانگین حدود ‏‏‏۱۸۰ میلیون تومان صرف اجاره مسکن می کنند.

*اجاره مسکن پایین شهر شیراز در چقدر است؟

با بررسی آگهی های اجاره خانه درج شده در پلتفورم های تبلیغاتی می بینیم درمتراژهای تقریبا یکسان بین ۹۰ تا ۱۰۵ مترتفاوت قیمت زیادی میان اجاره خانه در مناطق شهر شیراز وجود ندارد، فقط درمناطق مرفه نشینی چون معالی آباد و ستارخان شما آپارتمانی با متراژ کمتر اما امکانات و دسترسی‌های بیشتر اجاره می کنید و در مناطقی متوسط نشینی چون گلستان و بلوار مدرس آپارتمان‌ها متراژ بیشتری دارند و دسترسی های کمتر اما اجاره خانه در مناطق حاشیه ای چون دوکوهک و گویم در غرب شهر و ترکان و شهرک کوشکک، قلعه نو در شرق شهر و محله میانرود و کرونی در محدوده‌ جنوبی شهر شیرازتفاوتی چشمگیر گاه تا نصف قیمت و کمتر از نصف با مناطق مرفه نشین و متوسط شهر شیراز دارد.

نکته مهمی که نمی توان از نظر انداخت این است که در این مناطق کم برخوردار شهر عمدتا آپارتمان سازی نیز رونق چندانی ندارد. عمده خانه ها شخصی سازی و دو تا سه طبقه ‏است، خانه هایی که نمی‌تواند جوابگوی سیل مهاجران درمانده از پرداخت اجاره و رانده شده از مناطق اصلی شهر به این مناطق حاشیه ای را پاسخگو باشد. عبدالرضا رزم‌آهنگ نائب رئیس اتحادیه مشاوران املاک شیراز در گفت و گویی درباره تغییر سبک اجاره نشینی در شهر شیراز گفته «مستاجران از خانه‌های بزرگ سه ‏‏خوابه به واحدهای دو خواب و یک خواب کوچ کرده‌اند و بسیاری از آنها از مناطق مرکز شهر به ‏‏مناطقی چون شاپورجان، پیربنو و دیگر نقاط جنوبی شهر نقل مکان کرده‌اند.» این تغییرات در حالی رخ ‏‏می‌دهد که با افزایش قیمت مصالح و کاهش قدرت خرید مردم، حاشیه سود قابل قبولی برای سازندگان در ‏‏مناطق ارزان‌تر شیراز وجود ندارد و به طور کلی ساخت و ساز در این مناطق به صرفه نیست. این ‏‏مسأله کفه رکود را به سمت آپارتمان‌سازی در مناطق ارزان‌تر می‌کشاند. این عامل خود زنگ خطری برای کمبود مسکن و تکرار تورم کاذب ناشی از کاهش عرضه درسالهای نه چندان دور خواهد بود.