وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی: اربیل و سلیمانیه می‌توانند برای ایران نقشی مشابه دُبی ایفا کنند، استاندار فارس  مطرح کرد: میزبانی آینده مذاکرات بین‌المللی را به  شیراز بدهید، به گزارش فاطمه مقدم خبرنگارفارس اگاه، در میانه روزهایی که واژه‌هایی چون «تحریم»، «رکود» و «چالش‌های اقتصادی» مکرراً بر سر زبان‌هاست و ماندگاری چالش ها مردم را نگران کرده، اجلاسیه‌ای متفاوت در شیراز برگزار شد که نگاه‌ها را به آینده‌ای متفاوت دوخت.

شهری با پیشینه‌ای کهن و فرهنگی غنی، در روزهای اول و دوم خرداد میزبان نخستین اجلاسیه دیپلماسی اقتصادی استانی شد تا نشان دهد تحول از دل استان‌ها می‌جوشد، نه همیشه از پایتخت. گردهمایی بزرگان اقتصاد، دیپلماسی و سیاست در کنار کارآفرینان و صاحبان اندیشه در شیراز، روایتی نو از سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذاشت: شیراز، با تاریخ فرهنگی اش، حالا در فکر آینده‌ای دیپلماتیک است. «نخستین اجلاسیه منطقه‌ای دیپلماسی» که بخشی از برنامه‌های راهبردی دولت چهاردهم در حوزه دیپلماسی اقتصادی بود با حضور وزیر امور خارجه، رییس بانک مرکزی استانداران پنج استان جنوبی(فارس، خوزستان، هرمزگان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد)، سفرا و نمایندگان کشورهای حوزه خلیج فارس، و جمعی از فعالان اقتصادی و نخبگان برگزار گردید. استان فارس به‌دلیل ظرفیت‌های گسترده اقتصادی، موقعیت جغرافیایی استراتژیک و نقش آن به عنوان استان معین حوزه خلیج فارس، به عنوان نخستین میزبان این برنامه ملی انتخاب شده و میزبانی این رویداد را بر عهده داشت. امیدواریم آنچه در شیراز آغاز شد، تنها به برگزاری یک اجلاسیه تشریفاتی و چند سخنرانی رسمی محدود نماند و زیرا همانطور که روشن است مسیر توسعه از دلِ عمل می‌گذرد، نه از تکرار شعارها. همان‌گونه که وزیر امور خارجه در این نشست تأکید کرد، «دیپلماسی اقتصادی باید از سطح حرف و همایش عبور کند و به برنامه‌ اقدام، اجرا و ارزیابی برسد.»

**عباس عراقچی: اگر تحریم‌ها مؤثر بودند، مذاکره‌ای در کار نبود

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران  در سخنرانی خود در نخستین همایش دیپلماسی اقتصادی در شیراز، به اهمیت دیپلماسی استانی و نقش وزارت امور خارجه در خنثی‌سازی تحریم‌ها و تسهیل روابط اقتصادی و سیاسی کشور اشاره کرد.

عباس عراقچی در ادامه افزود: اگر تحریم‌ها می‌توانستند ایران را به زانو درآورند، طرف مقابل هرگز به میز مذاکره بازنمی‌گشت. وی با اشاره به فشارهای بین‌المللی و تحریم‌های اقتصادی، تأکید کرد:مقاومت مردم ایران و توانمندی بازرگانان ما باعث شد تحریم‌ها اثر فلج‌کننده نداشته باشند. اگر دشمنان یقین داشتند که تحریم‌ها ما را تسلیم می‌کند، وارد مذاکره نمی‌شدند. او مقاومت مردم ایران و توانایی تجار و بازرگانان کشور در کنار دیپلماسی فعال را عاملی خواند که  باعث شد تحریم‌ها نتوانند اثر فلج‌کننده داشته باشند و طرف مقابل برای مذاکره با ایران وارد عمل شود وافزود: اگر مطمئن بودند که تحریم‌ها ما را به زانو درمی‌آورد، مذاکره نمی‌کردند و منتظر می مانند تا در برابرشان سر خم کنیم.

وزیر امور خارجه افزود: راهبرد خنثی‌سازی تحریم‌ها و دور زدن آن‌ها یکی از کلیدی‌ترین وظایف دستگاه دیپلماسی است و موفقیت در این حوزه، مستقیماً بر قدرت چانه‌زنی در مذاکرات بین‌المللی تأثیرگذار خواهد بود.

عراقچی در تبیین نقش وزارت امور خارجه در اقتصاد کشور گفت:ما در وزارت خارجه نه کالا می‌فروشیم و نه نفت صادر می‌کنیم، اما مسیر تجارت را باز می‌کنیم. وظیفه ما راهگشایی، مانع‌زدایی، شناسایی بازارهای جدید و اتصال تجار به فرصت‌های اقتصادی است و این معنای دیپلماسی اقتصادی است.

وی در ادامه با بیان مثالی اظهار داشت: وزارت خارجه مانند کشتی یخ‌شکن عمل می‌کند. این کشتی خودش بار حمل نمی‌کند اما مسیر یخ‌زده را باز می‌کند تا کشتی‌های دیگر عبور کنند. بین این کشتی و کشتی‌های تجاری باید ارتباط نزدیک باشد. اگر مسیر باز نشود، کشتی‌های تجاری گرفتار می‌شوند.

عراقچی همچنین تأکید کرد: سیاست‌گذاری اقتصادی بر عهده وزارت اقتصاد و نهادهای مالی کشور است و وزارت خارجه تنها نقش تسهیل‌گر و پیونددهنده را ایفا می‌کند.

**دیپلماسی استانی؛ بازوی مکمل سیاست خارجی

«دیپلماسی استانی» یکی از مفاهیم کلیدی مطرح‌شده در این همایش، بود. عراقچی ضمن تأکید بر این‌که این رویکرد به معنای تمرکززدایی از سیاست خارجی نیست، اظهار داشت:هدایت سیاست خارجی کشور باید از تهران و از مسیر وزارت خارجه صورت گیرد، اما استان‌ها می‌توانند نقش مکمل ایفا کنند. تجربه نشان داده است که برخی مشکلات مرزی، امنیتی و حتی اقتصادی، با همکاری مستقیم استان‌های همجوار دو کشور سریع‌تر و بهتر حل می‌شوند.

وی با اشاره به استان فارس به‌عنوان نمونه‌ای با ظرفیت‌های فرهنگی، اقتصادی و تاریخی گسترده، گفت:برخی در کشورهای حوزه خلیج فارس شیراز یا لار را بهتر از تهران می‌شناسند. این نشان‌دهنده عمق ارتباطات تاریخی و فرهنگی است که باید در راستای منافع ملی به‌کار گرفته شود.

وزیر امور خارجه خبر داد: برای تقویت ساختار دیپلماسی استانی، چهار همایش در چهار منطقه کشور برنامه‌ریزی شده و شیراز میزبان حوزه جنوب با پنج استان هم‌جوار است. این روند به‌صورت مستمر ادامه خواهد داشت و هدف آن تنها نمایش یا تبلیغات نیست، بلکه ارتقای عملیاتی سیاست خارجی از طریق ظرفیت‌های استانی است.در روزهای گذشته نیز در سنندج جلسه‌ای میان سه استان ایرانی و استان‌های اقلیم کردستان عراق برگزار شد که بسیار عملیاتی و موفق بود.

عراقچی از مسئولان استانی خواست که با سفارتخانه‌ها و معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه ارتباط مؤثر برقرار کنند، ظرفیت‌های محلی خود را معرفی کرده و نیازهای اقتصادی و تجاری را به تهران گزارش دهند. او تصریح کرد:این جلسات صرفاً نمایشی نیستند. من متعهد هستم که در هماهنگی کامل با مجلس شورای اسلامی این مسیر را ادامه دهم. وزیر امور خارجه همچنین به اهمیت دیپلماسی استانی اشاره کرد و توضیح داد که استان‌ها باید به عنوان بازوهای کمکی سیاست خارجی عمل کنند. او افزود: این دیپلماسی فقط اقتصادی نیست بلکه ابعاد سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، کنسولی و امنیتی را شامل می‌شود.

عراقچی همچنین به ظرفیت‌های استان‌های مرزی اشاره کرد و گفت: استان‌های مرزی می‌توانند در حل مشکلات مرزی، امنیتی و قاچاق نقش مهمی ایفا کنند و این ارتباط‌ها کارآمدتر از رفت و آمدهای رسمی است.

***اربیل و سلیمانیه، فرصتی مشابه دُبی

عراقچی با اشاره به سیاست‌های کلان خارجی جمهوری اسلامی ایران، اصل اول سیاست خارجی را «حسن همسایگی» دانست و تأکید کرد که این سیاست در دولت‌های گذشته و حال به طور مستمر دنبال شده است. وی افزود: محیط همسایگی، محیط امنیتی و منافع ملی ماست و ظرفیت‌های که در حوزه همسایگی ما وجود دارد به تنهایی برای پیشرفت کشور کافی است.در این محیط پیرامونی کشورهای حوزه خلیج فارس اهمیت بسیار زیادی دارد.

در بخش دیگری از سخنان خود، عراقچی به سفرهای اخیرش به اردبیل و سلیمانیه اشاره کرد و اظهار داشت:شهرهایی مانند اربیل و سلیمانیه می‌توانند برای ایران همان نقشی را ایفا کنند که دُبی برای امارات ایفا می‌کند و ما میتوانیم با افزایش تعاملات اقتصادی و ترانزیتی میزان مبادلات تجاری مان را با شهر اربیل بسیار گسترش دهیم .

** پیشنهاد استاندار فارس برای معرفی شیراز به‌عنوان شهر بین‌المللی

حسینعلی امیری، استاندار فارس نیز در این نشست با اشاره به اهمیت این اجلاسیه، اظهار داشت: برگزاری نشست دیپلماسی اقتصادی استانی یکی از برنامه‌های راهبردی دولت چهاردهم است و استان فارس به عنوان استان معین کشورهای حوزه خلیج فارس، نخستین میزبان این حرکت ملی است.

وی با تاکید بر لزوم نقش‌آفرینی استان‌ها در توسعه روابط اقتصادی کشور، افزود: این اجلاس فرصتی بی‌نظیر برای ارتقای قاعده‌مند دیپلماسی اقتصادی با تمرکز بر کشورهای همسایه و نقاط هدف است. طراحی فعالیت‌های اقتصادی مشترک شاه‌بیت حرکت استان فارس به سوی آینده‌ای روشن است.

استاندار فارس با برشمردن ویژگی‌های ممتاز استان، از جمله وسعت بیش از ۱۲۳ هزار کیلومتر مربعی، جمعیت بیش از پنج میلیون نفر، و برخورداری از ۳۷ شهرستان و ۹۷ بخش، گفت: استان فارس با تکیه بر تنوع فرهنگی، تاریخی، طبیعی، علمی و اقتصادی، ظرفیت تبدیل شدن به قطب گردشگری، پزشکی و سرمایه‌گذاری منطقه‌ای را دارد.

امیری بر حمایت‌های قانونی، دولتی و امنیت سرمایه‌گذاری در استان فارس تاکید کرد و گفت: مدیریت ارشد استان با هماهنگی کامل دستگاه‌های اجرایی، قضایی و نظارتی، شرایط بسیار مناسبی برای جذب سرمایه‌گذاری فراهم کرده است.

استاندار فارس همچنین با اشاره به ویژگی‌های فرهنگی و گردشگری شیراز، پیشنهاد کرد که این شهر به‌عنوان یک «شهر بین‌المللی» برای میزبانی مذاکرات، کنفرانس‌ها و همایش‌های بین‌المللی معرفی شود. وی همچنین از رایزنی‌ها  با سفیران کشورهای صاحب نوروز برای تعیین شیراز به‌عنوان پایتخت فرهنگی کشورهای حوزه نوروز و رایزنی با وزیر تاجیکستان برای راه‌اندازی ایرلاینی با عنوان «نوروز ایرلاین» با همکاری ۱۳ کشور دارای آیین مشترک نوروز خبر داد.

در جریان این نشست، بیش از ۱۲۰ بسته سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت، معدن، کشاورزی، گردشگری، عمران و پزشکی با مجموع ارزش بالغ بر ۸۸۶۱ میلیون یورو یورو اشاره کرد که تهیه و در اختیار مدعوین و کارآفرینان شرکت کننده در همایش قرار داده شده است. به گفته استاندار فارس، این پروژه‌ها با هدف تسریع روند توسعه و جذب سرمایه خارجی طراحی شده‌اند و مشوق‌های مختلفی نیز برای آن‌ها در نظر گرفته شده است.

در پایان این نشست، دکتر امیری با قدردانی از حضور وزرا، سفرا، صنعتگران و مدیران ملی و استانی، بر عزم جدی مدیریت استان برای تبدیل فارس به الگوی توسعه اقتصادی کشور تأکید کرد. وی خاطرنشان کرد که وفاق و همدلی میان مسئولان، نماینده ولی فقیه در استان، نمایندگان مجلس، و سایر نهادها در استان فارس زمینه‌ساز رشد اقتصادی پایدار و جذب گسترده سرمایه  دراین استان خواهد بود.

*فرزین: ایران الگویی نوین برای تجارت بدون دلار ارائه می‌دهد

روبل روسیه را روابط مالی بین المللی جایگزین دلار کرده ایم

رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در این نشست اظهار داشت: بدون مراودات پولی و بانکی، تجارت با جهان ممکن نیست. محمدرضا فرزین با اشاره به آمار تجارت خارجی کشور گفت: در سال گذشته، حجم تجارت خارجی ایران بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است که این رقم معادل بیش از ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی کشور است؛ رقمی که حتی از نسبت تجاری ژاپن نیز بالاتر است. این نشان می‌دهد ایران یک کشور باز در عرصه تجارت بین‌الملل است.

ویاز طراحی و اجرای برنامه‌هایی برای گسترش روابط پولی با کشورهای شرقی، فروش اوراق ارزی و اصلاح ساختار اعتباری کشور خبر داد. وی اظهار کرد: اگر بخواهیم به عنوان یک کشور باز، با توجه به موقعیت تاریخی و منطقه‌ای‌مان وضعیت خود را توسعه دهیم، ناچار به گسترش روابط پولی و بانکی هستیم.ما دلار را از مراودات پولی خود کنار گذاشته‌ایم و روابط کارگزاری میان بانک‌های ایران و روسیه برقرار شده است. اگر این مدل موفق را با سایر شرکای تجاری نیز پیاده‌سازی کنیم، می‌توانیم الگویی نوین و قابل تعمیم به کشورهای در تعامل با غرب نیز ارائه دهیم.

فرزین همچنین از فروش ۴۶۰ میلیون دلار اوراق ارزی از سال گذشته در مرکز مبادله خبر داد و هدف‌گذاری بانک مرکزی را رسیدن به فروش ۲ میلیارد دلار تا پایان سال جاری عنوان کرد. به گفته او، توسعه این فروش در بورس‌های خارجی نیز در دستور کار قرار دارد.

یکی از مهم‌ترین محورهای سخنان فرزین، تمرکز بر جذب سرمایه‌های خارجی از طریق ظرفیت‌های موجود در شبکه بانکی خارج از کشور بود. وی دراین زمینه گفت: ۵۰ شعبه بانکی ایران در خارج از کشور به مراکز جذب منابع مالی بین‌المللی تبدیل خواهند شد. این شعبه‌ها با بهره‌گیری از نیروهای مجرب و آشنا به شرایط اقتصادی کشورها، قادر به ایفای نقش مؤثر در تأمین مالی پروژه‌ها و تقویت سرمایه‌گذاری خارجی خواهند بود.

او همچنین بر لزوم ایجاد ارتباط مؤثر میان سفارت‌خانه‌ها و این شعب تأکید کرد و افزود: هم‌افزایی میان نهادهای دیپلماتیک و بانکی می‌تواند به تدوین راهبردهای هدفمند برای جذب سرمایه‌گذاران بینجامد.

رئیس بانک مرکزی در ادامه، یکی از مشکلات اساسی کشور را ضعف در هدایت اعتبارات دانست و تصریح کرد: پروژه‌هایی در برخی مناطق کشور آغاز شده که با نیازهای محلی همخوانی ندارد. این موضوع به ضعف در استراتژی صنعتی و نقشه آمایش سرزمین بازمی‌گردد.

فرزین بر لزوم طراحی یک استراتژی صنعتی مبتنی بر مزیت‌های نسبی کشور تأکید کرد و گفت: در قانون جدید بانک مرکزی، عدالت را در توزیع بهینه اعتبارات بانکی می‌بینیم. باید منابع مالی متناسب با مزیت‌های منطقه‌ای، در اختیار فعالان اقتصادی قرار گیرد تا شاهد رشد متوازن و پایدار در سراسر کشور باشیم.

**جنوب ایران، موتور محرک اقتصاد ملی کشور خواهد بود

ترسیم نقشه راهی تازه در مسیر توسعه اقتصادی ایران با محوریت «تحریم‌ستیزی»، استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های جنوب کشور،از اهم سخنانی بود که ابراهیم عزیزی نماینده مجلس شیراز در نخستین اجلاسیه منطقه‌ای دیپلماسی اقتصادی کشور  بر آن تاکید کرد.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، بر ضرورت اتخاذ راهبردهای عملی و اجرایی در دیپلماسی اقتصادی تأکید کرد و گفت: تحریم‌ستیزی باید چارچوب اصلی دیپلماسی اقتصادی ایران باشد؛ این مأموریت تنها در سایه برنامه‌ریزی دقیق، بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی نظیر برنامه هفتم توسعه و هماهنگی میان دستگاه‌ها محقق خواهد شد.

عزیزی با اشاره به عزم جدی دولت و وزارت امور خارجه برای توسعه دیپلماسی اقتصادی، اظهار داشت:  وزارت امور خارجه دیگر صرفاً نهاد دیپلماتیک نیست واین وزارتخانه نگاه تازه‌ای در حوزه اقتصادی آغاز کرده که در صورت همراهی نهادهایی مانند بانک مرکزی و سایر دستگاه‌های اجرایی، می‌تواند به نتایج ملموسی منجر شود.

نماینده مردم شیراز و زرقان، جنوب کشور را قطب بکر اقتصادی ایران دانست و گفت: استان‌های هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و فارس دارای ظرفیت‌هایی کم‌نظیر در حوزه‌های بندری، انرژی، حمل‌ونقل، دریایی، و موقعیت ژئوپلیتیکی هستند. ترکیب این ظرفیت‌ها با نگاه تحریم‌ستیز و نیازهای اقتصادی کشور می‌تواند تحولی عظیم ایجاد کند.

وی افزود: اگر همه ارکان نظام، به‌ویژه سفرای ما در کشورهای منطقه و استانداران جنوب، در مسیر توسعه اقتصادی هم‌افزایی داشته باشند، می‌توانیم شاهد جهشی بزرگ در اقتصاد ملی و منطقه‌ای باشیم.

عزیزی در بخش دیگری از سخنان خود، به فرصت‌های بین‌المللی همچون عضویت در پیمان‌های اقتصادی شانگهای، بریکس و اوراسیا اشاره کرد و گفت: «توافق اخیر با روسیه، که با اکثریت آرا در مجلس تصویب شد، یکی از مصادیق بهره‌برداری از ظرفیت‌های بین‌المللی برای مقابله با تحریم‌هاست. این توافق، با ۴۷ ماده کاربردی، الگویی روشن برای توسعه همکاری‌های اقتصادی در شرایط فشار خارجی به شمار می‌رود.»

رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس با هشدار نسبت به خطر نشست‌های بی‌ثمر، تصریح کرد: دیپلماسی اقتصادی نباید فقط به همایش‌ها محدود شود. لازم است وزارت امور خارجه، به همراه سایر نهادها، برنامه‌ای مشخص، منظم، قابل اجرا و قابل ارزیابی تدوین کند.

** رئیس اتاق بازرگانی فارس: دوران دیپلماسی سیاسی  و نظامی محور به پایان رسیده است

رئیس اتاق بازرگانی فارس نیز در نخستین نشست دیپلماسی استانی بر ضرورت تدوین یک سند راهبردی جامع برای بازسازی ساختار دیپلماسی اقتصادی کشور تأکید کرد و خواستار بهره‌گیری مؤثر از ظرفیت‌های بخش خصوصی و ایجاد هماهنگی بین نهادهای مسئول شد.

محمدصادق حمیدیان با اشاره به پایان دوران دیپلماسی صرفاً سیاسی و نظامی‌محور، برگزاری چنین نشست‌هایی در سطح استان‌ها را فرصتی تاریخی برای تحول در سیاست خارجی کشور توصیف کرد و گفت: ساختار نهادی فعلی دیپلماسی اقتصادی، که متعلق به چند دهه قبل است و بدون به‌روزرسانی به دولت فعلی رسیده، امروز با چالش‌هایی نظیر ناهماهنگی نهادی، موازی‌کاری و رقابت‌های غیرسازنده مواجه است.

وی افزود: برای اصلاح این وضعیت، تنها راهکار مؤثر، تدوین یک سند راهبردی علمی و کاربردی است که هم از تجربیات جهانی بهره‌ ببرد و هم با واقعیت‌های خاص ایران، به‌ویژه شرایط تحریمی، سازگار باشد.

حمیدیان با بیان اینکه پیشنهاد اتاق بازرگانی ایران برای پیوند دیپلماسی اقتصادی با توسعه استانی، مبتنی بر نیازهای واقعی کشور تدوین شده، تأکید کرد: در شرایط کنونی، سیاست خارجی نمی‌تواند صرفاً در چارچوب روابط دولتی تعریف شود. مشارکت بخش خصوصی در طراحی و اجرای راهبردهای اقتصادی و دیپلماتیک یک ضرورت است، نه یک انتخاب.

به گفته او، بسته پیشنهادی اتاق بازرگانی شامل ده محور کلیدی است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:طراحی پیمان‌های تجاری مرزی دوجانبه با محوریت استان‌ها، راه‌اندازی دیپلماسی انرژی با تمرکز استانی، ایجاد پلتفرم هوش تجاری برای مدیریت تجارت مرزی، استقرار رایزن‌های اقتصادی استانی در کشورهای هدف وتشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی منطقه‌ای برای تقویت صادرات غیرنفتی است.حمیدیان در پایان با قدردانی از رویکرد جدید وزارت امور خارجه در تعامل با بخش خصوصی، اظهار داشت: گشودن درهای این وزارتخانه به روی فعالان اقتصادی، اقدامی کلیدی برای ایجاد هم‌افزایی بین دولت و بخش خصوصی در مسیر تحقق دیپلماسی اقتصادی است.

در پایان باید گفت: شاید هنوز مسیر دیپلماسی اقتصادی استانی طی دو روز برگزاری رسمی و برگزاری نشست های تخصصی روشن و هموار نشده نباشد، اما آنچه در شیراز اتفاق افتاد، بذر امیدی بود که در دل سرمایه گذاران استان‌ها کاشته شد؛ امید به اینکه دیگر سرنوشت اقتصادی کشور فقط در اتاق‌های دربسته تهران رقم نخورد، بلکه صدای استان‌ها، کارآفرینان، و ظرفیت‌های محلی هم شنیده خواهد شد