زهره بزرگمهری، متخصص حوزه مرمت و عضو شورای راهبردی میراث فرهنگی در ارزیابی وضعیت نگهداری و مرمت بناهای تاریخی به ایسنا گفت: این مسئله در هر استان متفاوت است. برای مثال من به استان فارس نمره‌ای بسیار عالی می‌دهم؛ واقعاً عالی است. حتی مدیریت‌هایی که مربوط به سایت‌های خاصی مثل سروستان یا فیروزآباد هستند، انصافاً زحمت کشیده‌اند و عملکرد خوبی داشته‌اند. اما در مقابل، برخی از مدیریت‌ها ضعیف عمل کرده‌اند. برخی از این افراد فاقد تخصص و تجربه لازم برای مدیریت در حوزه میراث بودند. بعضی‌ها اصلاً درک درستی از ماهیت و اهمیت میراث فرهنگی ندارند، ولی به‌هرحال مدیر این حوزه شده‌اند. همین مسئله باعث بروز مشکلات خاصی شده است.

او افزود: به نظر من، استان فارس و یزد واقعاً مایه‌ افتخارند. نمره هر دو بیست است. اگر به محله‌های فهادان یزد بروید، خواهید دید حتی در حد یک چوب کبریت زباله‌ در آنجا دیده نمی‌شود. در این استان، محله‌های قدیمی هنوز زنده‌اند؛ مردم همچنان در خانه‌های قدیمی زندگی می‌کنند. وقتی ساکنان این محله‌ها مراقب‌اند که جلو در خانه‌شان تمیز باشد و حتی یک تکه زباله هم در کوچه نیفتد، این نشانه‌ مشارکت، درک بالا و همکاری خوب بین مردم، شهرداری و میراث فرهنگی است. این سه عامل، یعنی مردم، نهادهای شهری و میراث فرهنگی، ارکان اصلی موفقیت در نگهداری از بافت تاریخی هستند. اگر یکی از این‌ها خوب عمل نکند، کار لَنگ می‌شود.

بزرگمهری سپس به کمبود بودجه میراث فرهنگی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، همه‌ وزارتخانه‌ها کم‌وبیش با کمبود بودجه مواجهند، اما به‌نظرم در حوزه میراث، این مسئله شدیدتر است. بارها با استان‌هایی صحبت کرده‌ام که از این وضع گله دارند. آن‌ها می‌گویند بودجه ندارند و حتی همان مقدار ناچیز مصوب هم به‌طور کامل پرداخت نشده است. در چنین شرایطی، با قیمت‌های سرسام‌آور کارهای مرمتی، طبیعی است که مشکلات زیادی به‌وجود بیاید. بنابراین نمی‌شود تمام تقصیر را گردن میراث فرهنگی انداخت.

این متخصص مرمت با بیان اینکه در برخی استان‌ها شاهد عدم درک درست از ارزش آثار تاریخی هستیم، اظهار کرد: در برخی استان‌ها، مدیران میراث فرهنگی ارزش واقعی آثار را درک نمی‌کنند. ممکن است یک بودجه اندک را صرف بنایی کنند که در مقایسه با بنایی بسیار باارزش که در حال فروپاشی‌ست، اولویتی ندارد. این تصمیم‌گیری‌ها نه از روی عمد، بلکه به‌خاطر ناآگاهی و نداشتن شناخت تخصصی است. با این حال، عملکرد بدنه کارشناسی به نسبت قوی بوده‌ و هنوز هم هست. بسیاری از آنها شاگردان خودم بوده‌اند و می‌دانم که همگی متعهد و وظیفه‌شناس‌اند و من چشم‌بسته به آنها ایمان دارم.

این استاد دانشگاه همچنین درباره تأثیر بحران‌های اقلیمی و زیست‌محیطی از جمله فرونشست زمین بر بناهای تاریخی و ضرورت پایش و حفاظت از آنها، گفت: فرونشست زمین، خطری بسیار جدی است، حتی برای زندگی انسان. تأثیر آن بر میراث فرهنگی در مرحله بعد قرار می‌گیرد. بنابراین، فقط وزارتخانه میراث فرهنگی نباید مسئول آن باشد. وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، کشور و راه و شهرسازی همگی باید درگیر این مسئله باشند. این بحران فقط مختص ایران نیست، در جهان هم وجود دارد. باید راهکارهای جهانی را بررسی کرد و آیین‌نامه‌ای اجرایی برای مقابله با آن تدوین کنیم. ناظران و بازرس‌هایی هم باید مشخص شوند تا اجرای دقیق آیین‌نامه‌ها تضمین شود.