پالایشگاه بندرعباس در مسیر پتروپالایشی شدن، طرح ارتقای کیفیت محصولات سنگین شرکت پالایش نفت بندرعباس از طرح‌های مهم، ‌راهبردی و اولویت‌دار کشور با هدف تولید فرآورده‌های با ارزش افزوده بالا و سازگار با محیط زیست و کاهش تولید نفت کوره و در عین حال با محور تولید کک اسفنجی مورد نیاز صنایع آلومینیوم‌سازی در حال اجراست؛ تکمیل این طرح که تولید بیش از یک پنجم بنزین مورد نیاز کشور را به‌عهده دارد، پالایشگاه بندرعباس را به مجتمعی پتروپالایشی با محصولات متنوع‌ و ارزش افزوده بالا تبدیل می‌کند.

به گزارش فارس ‌آگاه به نقل از شانا: پروژه ارتقای کیفیت فرآورده‌های نفتی سنگین پالایشگاه بندرعباس در سه زیر پروژه تعریف شده است که شامل پروژه احداث ۱۴ واحد فرآیندی جدید، ‌پروژه احداث ۱۵ واحد جانبی و پروژه احداث مجتمع روغن‌سازی برای تولید روغن‌های روان‌کننده گروه ۲ و ۳ است.

با تکمیل این طرح سالانه ۸۰ هزار تن گاز مایع، ۱۴ هزار تن پروپیلن پلیمری، ۲۹۰ هزار تن نفتای خوراک صنایع پتروشیمی، ۱۴۰ هزار تن بنزین یورو ۵، ۵۰۰ هزار تن انواع حلال، ۲ میلیون و ۲۱۰ هزار تن نفت‌گاز یورو ۵، ۳۰۰ هزار تن کک اسفنجی، ۵۰۰ هزار تن انواع روغن پایه گرید ۲ و ۳، یک میلیون تن انواع قیر و ۱۰۰ هزار تن گوگرد جامد تولید خواهد شد.

سرمایه‌گذاری موردنیاز این پروژه ۲.۲ میلیارد یورو بوده و هم‌اکنون دانش فنی و منابع مالی این پروژه عظیم اقتصادی و ملی تأمین شده است. درآمد سالانه حاصل از تولید کک اسفنجی ۴۰۰ میلیون دلار و حاصل از تولید روغن‌های گرید ۲ و ۳، ۷۵۰ میلیون دلار خواهد بود. طرح ملی ارتقای کیفیت پالایشگاه نفت بندرعباس هم‌اکنون در مرحله انتخاب پیمانکار قرار دارد و با احتساب ۳۶ ماه زمان‌بندی در نظر گرفته شده برای ساخت واحدهای جانبی و ۴۲ ماه زمان‌بندی موردنیاز ساخت واحدهای فرآیندی، فروردین‌ماه سال ۱۴۰۵ به بهره‌برداری خواهد رسید.

ظرفیت واحدهای جانبی طرح ارتقای کیفیت محصولات سنگین پالایشگاه بندرعباس

تاکنون طراحی پایه پروژه‌ واحدهای فرآیندی (۱۴ واحد) با بهره‌گیری از دانش فنی پژوهشگاه صنعت نفت و طراحی پایه پروژه واحدهای جانبی (۱۵ واحد) ازسوی کارشناسان شرکت پالایش نفت بندرعباس انجام و طرح نیز در سامانه وزارت نفت به‌منظور جذب سرمایه‌های مردمی ثبت شده است، همچنین مجوز و تأییدیه اجرای این طرح از معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت و مجوز تنفس خوراک این طرح نیز دریافت شده است.

تفاهم‌نامه تأمین منابع مالی موردنیاز طرح با بانک‌ها نیز امضا شده و مطالعات ژئوتکنیک و مقاومت مصالح اراضی طرح، نقشه‌برداری اراضی طرح، مطالعات ارزیابی آثار محیط زیستی طرح و هیدرولوژی اراضی طرح و پالایشگاه، مطالعات hazid و hazop و مطالعات طراحی پایه بخش مخابرات و ارتباطات آن نیز به سرانجام رسیده است.

ضرورت‌های اجرای طرح ارتقای کیفیت فرآورده‌های پالایشگاه نفت بندرعباس

الزام‌های حاکمیتی مبنی بر افزایش ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز و جلوگیری از خام‌فروشی، ارتقای فناوری و تکمیل زنجیره ارزش پالایش نفت خام برای کاهش نفت کوره تولیدی مطابق سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف انرژی، الزام اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مبنی بر ارتقای کمّی و کیفی فرآورده‌های نفتی تولیدی در کشور و تکلیف وزارت نفت نسبت به اجرای بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها، کاهش مقدار نفت کوره، تولید فرآورده‌های نفتی با ارزش افزوده بالاتر از جمله ضرورت‌های اجرای این طرح در پالایشگاه نفت بندرعباس شناخته می‌شود.

افزایش تولید گاز طبیعی در کشور و کاهش میزان مصرف نفت کوره در صنایع داخلی از جمله نیروگاه‌ها، الزامات سازمان بین‌المللی دریانوردی مبنی بر کاهش میزان گوگرد سوخت نفت‌کوره مورداستفاده در ناوگان حمل‌ونقل دریایی از ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی به کمتر از ۰.۵ درصد وزنی مطابق استانداردهای بین‌المللی کشتیرانی (imo ۲۰۲۰)، الزام‌های محیط زیستی مبنی بر تولید فرآورده‌های نفتی با کیفیت مطابق با استانداردهای ملی و جهانی و سرانجام جلوگیری از تولید سوخت غیراستاندارد و لزوم ایجاد تنوع در سبد محصولات تولیدی پالایشگاه از دیگر ضرورت‌های اجرای این طرح مهم در یکی از مهم‌ترین پالایشگاه‌های نفتی کشور است.

دستاوردها

تبدیل نفت کوره به فرآورده‌های سبک‌تر با ارزش افزوده بیشتر و سازگار با محیط زیست با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، بهبود کیفیت فرآورده‌های تولیدی شرکت پالایش نفت بندرعباس مطابق استانداردهای روزآمد دنیا، تولید انحصاری کک اسفنجی موردنیاز صنایع آلومینیوم‌سازی برای نخستین بار در کشور با تکیه بر دانش فنی کاملاً ایرانی، بی‌نیاز شدن کشور از واردات کک اسفنجی در راستای قطع وابستگی به خارج از کشور و جلوگیری از خروج ارز، ایجاد اشتغال و کارآفرینی (اشتغال به کار حدود ۸ هزار نفر در زمان اجرای طرح به‌صورت مستقیم به‌مدت چهار سال)، ایجاد ارزش افزوده بیشتر در محصولات تولیدی و در نتیجه بهبود عملکرد اقتصادی، تبدیل پالایشگاه نفت بندرعباس به پتروپالایشگاه با دستیابی به توانایی تولید پروپیلن و نفتا، اتکا به دانش بومی و ایرانی، افزایش ضریب پیچیدگی پالایشگاه و بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری عوامل تولید پالایشگاه از مهم‌ترین دستاوردهای این طرح عظیم ملی پس از بهره‌برداری خواهد بود.

برنامه زمان‌بندی اجرای طرح ارتقای کیفیت پالایشگاه نفت بندرعباس

اجرای طرح اقتصادی، ملی، پیشران زیرساختی، روزآمد و مبتنی بر آینده‌نگری صنعت پالایش نفت در پالایشگاه بندرعباس، همچنین توسعه و تنوع زنجیره تأمین محصولات سنگین با تأکید بر پاسخگویی به نیازهای مشتریان، افزایش روزانه ظرفیت کمّی تولید بنزین به مقدار ۵۰۰ هزار لیتر و نفت‌گاز به مقدار ۲.۷ میلیون لیتر بر اساس استاندارد یورو ۵، ارتقای کیفیت فرآورده‌های میان تقطیر کنونی به مقدار روزانه ۸ میلیون لیتر، ‌کاهش ریسک مربوط به فروش فرآورده‌های سنگین شرکت، تبدیل تقاضای سوختی به محصولات با ماهیت کالایی، ایجاد ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت پالایش نفت و گاز، کاهش آلاینده‌های محیط زیستی و استفاده حداکثری و بهینه از ظرفیت‌ها و امکانات داخلی در کشور را به دنبال خواهد داشت.

لزوم کاهش نفت کوره در پالایشگاه نفت بندرعباس

الزام‌هی سازمان بین‌المللی دریانوردی مبنی بر کاهش میزان گوگرد سوخت نفت کوره مورداستفاده در ناوگان حمل‌ونقل دریایی از ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی به کمتر از ۰.۵ درصد وزنی مطابق با استانداردهای بین‌المللی کشتیرانی (imo ۲۰۲۰) از مهم‌ترین ضرورت‌های کاهش نفت کوره تولیدی در پالایشگاه‌های نفت کشور و پالایشگاه بندرعباس است. ایجاد ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش و جلوگیری از خام‌فروشی، لزوم ایجاد تنوع در سبد محصولات تولیدی پالایشگاه، ارتقای فناوری پالایش برای کاهش نفت کوره مطابق با سیاست اصلاح الگوی مصرف انرژی، الزام‌های محیط زیستی مبنی بر تولید فرآورده‌های نفتی مطابق با استانداردهای ملی و جهانی و تکلیف وزارت نفت برای بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها و کاهش مقدار نفت کوره و کمک به استمرار تولید از دیگر الزام‌های اجرای این طرح برای کاهش نفت کوره تولیدی در پالایشگاه نفت بندرعباس است.

پالایشگاه نفت بندرعباس هم‌اکنون به‌طور میانگین با تولید روزانه بیش از ۳۵۰ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی سومین پالایشگاه نفت کشور به لحاظ ظرفیت پالایشی است که ۱۹ درصد از سبد سوخت کشور را پس از پالایشگاه‌های آبادان و اصفهان تأمین می‌کند. این پالایشگاه حدود ۲۰ درصد از بنزین تولیدی در کل کشور، ۳۴ درصد نفت‌گاز کشور و ۱۹ درصد تولید نفت کوره کشور را به‌عهده دارد.

این پالایشگاه به‌دلیل موقعیت مکانی، ویژگی‌هایی همچون استفاده از آب دریا به‌منظور خنک کردن و تهیه آب شیرین و استفاده از بارانداز (اسکله) اختصاصی برای دریافت نفت خام و صادرات فرآورده را دارد. با بهره‌برداری از طرح افزایش ظرفیت و بهبود کیفیت این پالایشگاه در بهمن‌ماه ۹۷، تولید بنزین یورو این پالایشگاه به روزانه ۱۵ میلیون لیتر رسید و افزون بر آن کیفیت فرآورده‌های تولیدی در این پالایشگاه به مقدار قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت.