چرا تشکل های دانشجویی دانشگاه را اصل نمی دانند؟ بدنه تشکلهای دانشجویی در اثر سیاست های  حاکم بر دانشگاهها در دهه ۹۰ و سپس دوران کرونا به نوعی ضعیف شده است، در این میان برخی معتقد به اولویت فعالیت تشکل ها در دانشگاه و برخی فعالیت در مسائل کلان کشور را اصل می دانند.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس آگاه، سخنان رهبر انقلاب در دیدار رمضانی امسال با دانشجویان حاوی نکات مهم و ارزشمندی درباره فعالیت دانشجویان در فضای سیاسی اجتماعی کشور و به خصوص فعالیت تشکل های دانشجویی در دانشگاهها بود.

ایشان در این دیدار  برخی مسائل را به طور مشخص خطاب به جریان ها و تشکل های دانشجویی  مطرح کردند و  از توقعات و انتظارات خود از این قشر گفتند. سخنانی که در آن انتقاد  از کم کاری و کم اثری دانشجویان در فضای دانشگاهها نیز دیده می شد.

“توقّع بنده از تشکّلها خیلی زیاد است. این مقداری که شما راجع به توقّع از دولت و نظام و شخص حقیر و مانند اینها اینجا بیان کردید، بدانید چند برابرش من از شما توقّع دارم. توقّع از تشکّلها خیلی زیاد است. اوّلین توقّع اینکه شما باید در محیط دانشجویی اثر بگذارید؛ این اثر دیده نمیشود، کم دیده میشود. شما تشکّلید. تشکّلها باید در درجه‌ی اوّل، نگاهشان به داخل دانشگاه باشد؛ شماها در درجه‌ی اوّل، نگاهتان بیشتر به بیرون دانشگاه است. به بیرون دانشگاه [هم] نظر داشته باشید؛ همین‌طور که گفتم، دغدغه‌مند باشید، انتقاد کنید، اشکال داشته باشید، راه حل ارائه بدهید، اینها خوب است، امّا از این خوب‌تر، از این لازم‌تر این است که شما به داخل دانشگاه نگاه داشته باشید؛ روی دانشگاه کار بکنید. تشکّلهای ما در دانشگاه‌ها کم کار می کنند؛ انصافاً این کم‌کاری وجود دارد. در دانشگاه چه می گذرد؟ در کلاس‌ها چه می گذرد؟ در پایان‌نامه‌ها چه می گذرد؟”

هرچند رهبر انقلاب همواره دغدغه مندی تشکل های دانشجویی درباره مسائل کشور را موضوعی مهم  و ارزشمند می دانند  اما گلایه های ایشان از کم کاری دانشجویان در فضای دانشگاه و مسائل داخلی دانشگاه نکته مهمی بود که در دیدار امسال مطرح شد؛ موضوعی که مستقیماً تشکل های دانشجویی حاضر در دانشگاههای کشور را خطاب قرار داده و نه تنها به عنوان یک رهنمود که به عنوان یک راهبرد می تواند در فعالیت دانشجویان و تشکل های دانشجویی مورد توجه قرار گیرد.

در گفت وگو با یک فعال دانشجویی و یک تحلیلگر عرصه دانشجویی که از فعالین ادوار دانشجویی نیز محسوب می شود به بررسی دلایل کم کاری دانشجویان در مسائل دانشگاه و علاقه آنها به فعالیت  و کنشگری در حوزه مسائل اساسی و کلان کشور پرداختیم و چگونگی فعالیت تشکل های دانشجویی در این فضا را جویا شدیم. اینکه یک تشکل دانشجویی چگونه باید عمل کند که هم در محیط دانشجویی و دانشگاه اثرگذار باشند و هم محصور دانشگاه نشده و اثرگذاری خود را در فضای اجتماعی و سیاسی کشور داشته باشند.

دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران , دانشگاه آزاد اسلامی , تشکلهای دانشجویی , نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها , وزارت علوم ,

به گزارش شهرمردم ، علی ربانی» مسئول سیاسی جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران در این خصوص به تسنیم گفت: به نظر بنده غرض مقام معظم رهبری از بیان این نکته، این نیست که تشکل‌ها در دانشگاه محصور شوند و مسائل بیرون از آن را به کلی فراموش کنند بلکه ناظر بر این است که اصل کار تشکل‌های دانشجویی، حوزه دانشگاه و دانشجویان است.

این فعال دانشجویی تصریح کرد: ما در تشکل خود هیچگاه محصور در دانشگاه نیستیم اما در شورای تشکل‌ها بعضاً بحثی در این زمینه شکل می گیرد که بین مسائل دانشگاه و مسائل کشور کدام در اولویت قرار گیرد. با این حال، همیشه این بحث در  شورای تشکل‌ها وجود داشته و دارد اما به نظر با سخنان امسال رهبری دیگر جای هیچ شائبه‌ای باقی نمی ماند و اولویت تشکل ها کار در دانشگاهها است.

اصل کار تشکل دانشجویی دانشگاه و دانشجویان است

وی که از فعالین سیاسی دانشجویی دانشگاه تهران محسوب می‌شود با  اعلام این مطلب که “نگاه تشکل های دانشجویی دانشگاههای تهران در این سالها بیشتر معطوف به خارج دانشگاه بوده است” یاداور شد: متاسفانه اگر عملکرد تشکل های دانشجویی در سال‌های اخیر را بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که در موارد متعددی نگاه تشکل ها معطوف به خارج از دانشگاه بوده هر چند اقداماتی هم در دانشگاه صورت گرفته اما در اکثر مقوله ها توجه به خارج از دانشگاه بوده است.

وی با ذکر دلایلی، سخت بودن کار در فضای دانشگاهها و فاصله گرفتن تفکر تشکل‌های دانشجویی از مسائل موجود در دانشگاهها را بی‌تاثیر در این زمینه ندانست و خاطرنشان کرد: این موضوع در متن‌های قرائت شده دانشجویان در دیدار با رهبر انقلاب نیز قابل مشاهده بود. بیشتر نکاتی که در این دیدار از سوی دانشجویان مطرح شد، ناظر بر مسائل کشور مانند اقتصاد، بانک، کارگر و … بود و هیچ موضوعی به جز یک مورد مربوط به دانشگاه دیده نشد.

ربانی در ادامه با اشاره به مصادیقی در حوزه کلان کشور که با ورود دانشجویان به نتایج مثبتی منجر شد، از مسئله سلاح‌ورزی و ماجرای خصوصی سازی ها به عنوان تجربیات موفق جریان دانشجویی نام برد و  افزود: با این وجود باید این سوال را مطرح کنیم که آیا جنبش دانشجویی همین دغدغه را درباره محیط و مسائل دانشگاه  نیز دارد یا خیر؟

تشکل‌های دانشجویی در ارتباط‌گیری با قشر خاکستری موفق نبودند

وی ارتباط‌گیری ناموفق تشکل‌ها با اقشار مختلف دانشجویی و قشر خاکستری را از جمله دلایل سخت بودن فعالیت در فضای دانشگاهها برشمرد و گفت: برنامه های تشکل های دانشجویی در دانشگاه با استقبال خوبی روبرو نمی شود و حتی حضور قشر خاکستری دانشگاه در تریبون های دانشجویی انتخابات کمرنگ بود زیرا دغدغه تشکل دانشجویی، دانشگاه نبوده و دغدغه های آنها به دلیل تاثیر رسانه و محیط اجتماعی تغییر کرد است. این یعنی  به جای اینکه دانشجو بر جامعه تاثیر بگذارد، محیط جامعه بر دانشجو تاثیر گذاشته که این مسئله مقوله خطرناکی است و باعث انحراف و انفعال تشکل ها و جنبش دانشجویی می شود.

این فعال دانشجویی همچنین با اشاره به سخنان دانشجویان و متن‌هایی که در این دیدار قرائت شد، گفت: بعضاً نطق‌ها و متن‌هایی که در این دیدار توسط دانشجویان قرائت می‌شود، سنخیتی با جلسه و میزبان جلسه که رهبر انقلاب است، ندارد.  به نظرم علت این مسئله فاصله گرفتن تشکل های دانشجویی از هویت و تفکر اصیل خود و تحت تاثیر بودن آنها از محیط و رسانه هاست به طوریکه دانشجو در این دیدار  همان مسائلی را مطرح می کند که عوام نیز بیان می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه رهبر انقلاب از متن های دانشجویان انتظار دیگری دارند، اظهار داشت: ایشان در  دیدار خود با دانشجویان خیلی به متنهای قرائت شده ارجاع ندادند و در بخش‌هایی هم که ارجاع داده شد، بیشتر برای انتقاد و اشاره به اشکال در متن بود. واکنش ایشان به موضوع اعزام نیرو برای جنگ با اسرائیل یا مسئله مربوط به عدالتخواهی، گویای این است که دوستان تشکیلاتی ما خیلی درک نکردند که در محضر ایشان چه مسائلی باید مطرح شود.

انتقاد از نبود دیدگاه نخبگانی در متن سخنرانی های دانشجویان با رهبر انقلاب

این فعال دانشجویی گفت: به نظر بنده متن ها در درجه اول باید مناسب با نهاد دانشگاه،  دانشجو  و دیدگاه نخبگانی کشور باشد. یعنی مسائلی مطرح شود که از زبان و قلم یک نخبه و دانشجو باشد نه از سوی یک شخص عامه و مسائل  بیشتر مربوط به فضای دانشگاه باشد نه خارج از دانشگاه، اشکالی که رهبر انقلاب نیز نسبت به تشکل ها وارد دانستند.

دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران , دانشگاه آزاد اسلامی , تشکلهای دانشجویی , نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها , وزارت علوم ,

وی افزود: در درجه بعدی، دانشجویان باید برای مسائل و مشکلاتی که بیان می‌کنند با نگاه نخبگانی  راهکار ارائه دهند. یعنی مسائل با حسن نیت و دغدغه بیان شود و دانشجویان پس از گزارشی از اقدامات و فعالیت‌های خود و راهکارها  از رهبر انقلاب تقاضای راهنمایی کنند. اگر هدف و سخنان مطرح شده از سوی دانشجویان در این چارچوب باشد و تشکل‌ها مطالب اصلی و دغدغه‌های نخبگی خود را مطرح کنند با یک رهنمود و راهنمایی رهبر انقلاب می‌توانند فعالیت یک سال آینده خود را به خوبی پیگیری و دنبال کنند.

سیاست‌های دهه ۹۰ تشکل دانشجویی را به سمت رکود برد

«مجتبی عرب» از نمایندگان ادوار بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف در این زمینه دو زاویه نگاه را مطرح می کند و درباره شرایط تشکل های دانشجویی تحلیلی را ارائه می دهد.

وی معتقد است بدنه تشکلهای دانشجویی بر اثر سیاست‌های  حاکم بر دانشگاهها در دهه ۹۰ و سپس دوران کرونا ضعیف شده است.

به نظر او، تشکل‌های دانشجویی اکنون در یک زایش جدیدی به سر می برند و مانند نهالی نورس باید از آنها مراقبت کرد تا به ثمردهی رسند لذا در چنین وضعیتی تشکل های دانشجویی باید قدم های اول را با یک متانت و دقت  نزدیک با رسالت اصلی فضای دانشجویی بردارند.

این فعال دانشجویی ادامه داد: در این شرایط ممکن است تشکل‌هایی هم بخواهند ضعف خود را با حضور پر سر و صدا پنهان کنند و یا دچار احساس کاذب درباره حضور اجتماعی خود در جامعه شوند. اصولا تشکلی می تواند در مسائل سیاسی، اجتماعی و مسائل اصلی کشور نقش آفرین باشد که از داخل پوچ نباشد و بدنه قوی، توسعه یافته و چالاک داشته باشد و تعداد نیروها و دفاترش محدود نباشد.

عرب، توسعه عرضی و توانایی درگیر کردن مخاطب با گفتمان قالب تشکل در سطح دانشگاه را پایه فعالیت تشکل نقش آفرین در دانشگاه دانست و گفت: تشکل دانشجویی وقتی قوی می شود و می تواند در مسائل مختلف کشور و بین المللی به شکل موفقی نقش آفرینی کند که توانسته در دانشگاه  مخاطب وسیعی را با گفتمان خود درگیر کند و در جذب نسل‌های مختلف موفق عمل کرده و در  نیرویابی درست اقدام کرده باشد.

وی با تاکید بر اینکه نهاد دانشگاه همواره به عنوان نقطه طمع دشمن از یک سو و نقطه امید جمهوری اسلامی برای پیشرفت از سوی دیگر مورد توجه بوده است، خاطرنشان کرد:  دانشگاه به دلیل اینکه محل اجتماع نخبگان جوان و پیشران تغییرات آینده کشور است، همواره از این دو منظر مورد توجه بوده. از یک طرف به دلیل علم سکولار و فاصله گرفتن از فضای گفتمانی با انقلاب مثل سال ۱۴۰۱ نقطه طمع دشمن است و از طرف دیگر به دلیل وجود نیروی جوانی که فطرتاً پاک است و مثل زمان جنگ و مسائل دیگر پیشران اراده عمومی مردم و کشور تلقی می شود، مایه امید است. یکی از مهمترین مسائل و سوژه های  اساسی انقلاب است که نیاز به یک عقل جوان، آرمان خواه مکتبی دارد که نه از زاویه بوروکراتیک دولتی مثل رئیس، معاون دانشگاه و یا مسئول نهاد نمایندگی دانشگاه بلکه از زاویه عقل جوان، آرمان خواه مکتبی که می شود جوان تشکیلاتی همواره مود نقطه طمع دشمن و امید کشور بوده است.

ایجاد تحول در دانشگاه برای نزدیک کردن آن به پایگاه انقلاب وظیفه تشکل دانشجویی است

وی توجه رهبر انقلاب به دانشگاه و دانشجو را از حیث مماس بودن با مسائل اصلی کشور و نقش هایی مانند جهاد تبیین که جزو انتظارات و مطالبات جدی رهبری از جنبش دانشجوی ایست ویژه و خاص دانست و یادآور شد: تفکری که ایشان ارائه می دهد گویای نقش مهم جنبش دانشجویی در حوزه دانشگاه است. اینکه مسائل مربوط به پدیده دانشگاه، جزو کار تشکل دانشجویی است و دانشجو باید در مسائل و امورات دانشگاه فعال باشد نه اینکه با برگزاری چند اردوی علمی و تربیتی در فضای دانشگاه فکر کنیم کارمان را انجام دادیم بلکه به جای اینکه نق بزنیم و روی هیکل نهادهای بوروکراتیک دانشگاهی مانند وزارت علوم و نهاد رهبری حساب کنیم باید این نهاد را (دانشگاه) به عنوان یک کلان مسئله کشور و سوژه یک طرح مهندسی فرهنگی و تحول برای نزدیک سازی به پایگاه انقلاب اسلامی و دور کردن از نقطه طمع دشمن ببینیم و برای آن برنامه داشته باشیم.

دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران , دانشگاه آزاد اسلامی , تشکلهای دانشجویی , نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها , وزارت علوم ,

تشکل‌های دانشجویی  دانشگاه را رها کردند

عرب با تاکید بر اینکه تشکل‌های دانشجویی، دانشگاه را رها کردند و آسیب آن را در سال ۱۴۰۱ دیدیم درباره دلایل این مسئله گفت: برخی تشکل‌ها به دلیل بداخلاقی‌ها و ابتذال‌هایی که در آن دوره در فضای دانشگاه از سوی برخی از دانشجویان صورت گرفت مثل یک آدم قهر کرده از خانه یا در حوزه دانشگاه کار نمی‌کنند یا ترجیح می‌دهند به دانشگاه کاری نداشته باشد.

وی در عین حال تشکل‌هایی مانند بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی، بسیج دانشگاه علوم پزشکی مشهد و فعالیت امسال بسیج دانشجویی دانشگاه شریف را از جمله مواردی دانست که اخیرا فعالیت های خوب و مناسبی را در سطح دانشگاه مانند برگزاری مناظرات قوی، تعامل با سایر دانشجویان و ورودی های جدید انجام دادند و ابراز امیداوری کرد این مدل فعالیتها در کل دانشگاههای کشور تسری یابد.

در دهه ۹۰ اصراری بر سیاست زدایی از دانشگاه وجود داشت

عرب در بخش دیگر این گفت وگو درباره وجود رکورد و خمودگی در بین تشکل های دانشجویی نسبت به دهه های گذشته نیز گفت: به نظر من مختصات فعلی تغییر بنیادینی نکرده است شاید تنبلی ها زیاد شده است. البته من به تشکل های دانشجویی حق نا امیدی، نق زدن و پذیرش ضعف را نمی دهم اما به آنها حق می دهم که در حال عبور از شرایط سیاسی حاکم بر دهه ۹۰ و رکود آن دوران باشند. در سال ۹۰ و در سیاست های حاکم بر فضای دانشگاههای کشور اصراری بر سیاست زدایی از دانشگاه وجود داشت یعنی دانشجو و تشکل خوب، دانشجو و تشکلی بود که فقط کار علمی می کرد و کاری به اطراف و مسائل اصلی کشور و آرمانها نداشت.

عرب افزود: بسته بودن فضای کشور که با تعمد صورت می گرفت اثر و انگیزه نیروی جوان را می گرفت. نتیجه طبیعی این روند حس کم اثری و دیدن نشده اثر فعالیت های دانشجویی بود و قطعا خمودگی را به همراه داشت لذا به همین دلیل ما در حال حاضر با درختی روبرو هستیم که انگار زمستانی را پشت سر گذشته و تازه در حال روییدن و جوانه زدن است والا  اوضاع امروز به جهات زیادی برای فعالیت دانشجویی از نظر نگاه دستگاههای حاکم، امکانات و خوش ذوقی خود دانشجویان مساعد است.

فعالیت و ابتکارات دانشجویان تشکیلاتی دختر نقطه قوت دوران فعلی است

وی فعالیت تشکل های دانشجویی دختر انقلابی را طی سالهای اخیر یکی از نقاط قوت فعلی تشکل های دانشجویی دانست و گفت: قوتی که الان در فعالیت فعالان دانشجویی دختر انقلابی می بینیم طی سالها و دهه اخیر وجود نداشته است. این دانشجویان نیروهایی، قوی، فهیم و هوشمند هستند و برخلاف تصور عام که دهه هشتادی ها را از نظر آرمان و غیره متفاوت می دانند اینگونه نیست. بنده به عنوان یک معلم با تعداد زیادی از این دانشجویان در شهرهای مختلف کشور ارتباط دارم و این نظر درباره فضای تهران تنها نیست بلکه برآیند فضای فعلی در دانشگاههای کل کشور است.

وی شرایط فعلی حاکم بر کشور و واکنش ها به قضیه فلسطین در سطح جهانی را بخشی از گشایش های موجود در فضای امروزه دانست و گفت: برخلاف اینکه برخی می گویند فضای فعالیت های دانشجویی گذشته است من فضا را اینگونه نمی بینیم. رهبر انقلاب هنوز هم برخی از گفتمان های مهمی را که می خواهند در جامعه مطرح کنند در دیدار با دانشجویان بیان می کنند مانند مقوله جهاد تبیین خود مقوله نظم نوین جهانی و حلقه های میانی و  … در دیدار با تشکل ها از سوی ایشان مطرح شده است لذا فرصت، و فضا برای فعالیت تشکل های دانشجویی مهیا است اما حس های انباشت شده از اینکه نمی شود، نمی گذارند و نمی توانیم در گذشته و  پشت سر گذاشتن دوره زمستانه فعالیت دانشجویی در دهه گذشته هنوز سایه سنگینی دارند.

وی درباره نقش نهادهای دانشگاهی مانند وزارت علوم و نهاد رهبری در عبور از این وضعیت نیز گفت: ستادهای بوروکراتیک به شرطی که به عنوان حلقه میانی و نه تصدی گری یعنی مدیریت مردم سالارانه و استفاده از ظرفیت های مردمی که همین گروههای تشکیلاتی و دانشجویان هستند فهم خوبی از این فضا را داشته باشند، می توانند در این زمینه تسهیل کننده باشند. از نظر بنده این ظرفیت هست البته اگر صادقانه بخواهیم بگوییم سکاندار اصلی وزارت علوم بیشتر چهره علمی است تا فعال در این عرصه  لذا خیلی مهم است سکاندار چه کسی باشد  لذا اگر فهم خوبی از حلقه های میانی و چگونگی استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی در حل مسائل داشته باشیم می توانیم از نقش جدی تشکل های دانشجویی در حل مسائل دانشگاه و آموزش عالی بهره گیریم.