فاطمه مقدم-فارس آگاه
ساخت شهرهای جدید از دهه ۱۳۶۰، به عنوان راه حلی اساسی برای پوشش دادن ‏سر ریز جمعیت در کنار کلان شهر های سراسر ایران، در دستور کار قرار گرفت. هدف از ساخت این شهرهای جدید اقماری، عرضه مسکن ارزان قیمت، همراه با خودکفایی شغلی و خدماتی بود، به گونه ای که ‏رفت و آمد روزانه، به مادرشهر مجاور را تشویق نکند. شهر صدرا، در حالی تاسیس شد که زیرساخت های این شهر، در ابتدای ‏احداث برای یک شهر ۹۵ هزار نفری پیش بینی شده بود. اما با گران شدن مسکن در کلانشهر شیراز و دست به دست دادن عوامل ‏دیگر به گفته رئیس شورای شهر صدرا، افق های جمعیتی نزدیک به ۷۰۰ هزار نفری در شهر صدرا، پیش بینی شده است که ‏خود نیازمند ایجاد بسیاری از زیرساخت های عمومی است. یکی از این زیر ساخت ها، بنای یک آرامستان در حوالی شهر است تا ‏مردم چون گذشته برای دفن اموات خود، مجبور به سفر به کلانشهر شیراز یا روستاهای اطراف نباشند. سال ۹۸، زمینی در جنوب صدرا تا باجگاه و در حوالی دانشکده کشاورزی برای ساخت آرامستان در نظر گرفته شد. دو سال پیش، با دستور ‏استاندار فارس، بودجه ساخت آرامستان صدرا تامین شد، اما زمین در نظر گرفته شده، مورد تایید برخی کارشناسان مطلع منابع آب ‏نبود. با اینهمه، کلنگ احداث آرامستان در اردیبهشت امسال در همان مکان، به زمین زده شد. بنا بر شنیده های شهر مردم از یک منبع موثق، به دلیل ‏اعلام دغدغه ها از سوی برخی شهروندان و کارشناسان، گویا دوباره کار بنای آرامستان در این زمین، متوقف شده است. در اواخر ‏ماه گذشته، هیاتی از تهران برای بررسی مناسب بودن زمین مذکوربرای بنای آرامستان، به شیراز سفر کردند و نتیجه این سفر، هنوز ‏اعلام نشده است.‏
روزنامه «شهر مردم» پیرو گزارش قبلی خود، با عنوان «آب شرب با طعم جسد!» در این گزارش، گفت و گویی مو شکافانه با شهردار شهر ‏صدرا، پرفسور عزت‌الله رئیسی اردکانی استاد دانشگاه شیراز و دکتر طهمورث یوسفی مدیرکل مرکز زمین‌شناسی و ‏اکتشافات‌معدنی شیراز در خصوص مناسب بودن زمین باجگاه، برای بنای آرامستان انجام داده است.
‏*** سفره های آب زیر زمینی باید ۲۰ متر پایین تر از گورستان باشند
پدر علم هیدروژئولوژی ایران در گفت و گو با شهر مردم، با اشاره به اینکه دشت صدرا، زمین های آهکی دارد که زمین آهکی خود به ‏معنای وجود آب است، گفت: در منطقه باجگاه که دانشکده کشاورزی است، تعداد زیادی چاه، حفر شده که دانشکده از آن، استفاده می ‏کند، در گذشته نیز آب بخش های مختلف چند شهر اطراف از آنجا تامین می شد، اما به هر رو در دو طرف کوه و دشت صدرا، سفره ‏آب آهکی وجود دارد. ‏
پرفسور عزت ا… رئیسی اردکانی، در ادامه در پاسخ به این سوال که گورستان می تواند چه تاثیری بر منابع آب بگذارد؟ گفت: این ‏موضوع، در تخصص اداره آب منطقه ای است، اما باید دید سطح سفره آب، بالا یا پایین است اما می دانیم که در منطقه صدرا، سفرهای آب، ‏بسیار پایین است این موضوع را که گورستان، چه تاثیری بر این سفره های آب دارد، باید از اداره بهداشت بپرسید. از دیدگاه ما، باید سطح سفره های آب زیر زمینی، ۲۰ متر پایین تر از ‏گورستان باشد و می دانیم که در دشت صدرا، سطح سفرهای آب زیرزمینی آن، از ۲۰ متر هم پایین تر ‏است. ‏
‏
* سفرهای آب آهکی دشت صدرا در عمق ۱۰۰ متری به پایین قرار دارد
مدیرکل مرکز زمین‌شناسی و ‏اکتشافات‌معدنی شیراز نیز در گفت و گو با شهر مردم در پاسخ به این سوال که آیا ما در دشت صدرا حدفاصل باجگاه تا صدرا سفر ‏آب آهکی داریم؟ گفت: بله. جنوب دشت صدرا تا باجگاه، یک واحد زمین شناسی به نام «آسماری- جهرم» وجود دارد که از لایه های ‏آهکی تشکیل شده اند، این واحد زمین شناسی در محدوده شیراز و صدرا، محلی برای ذخیره آبهای کاستی است و در غارهای آهکی ‏زیر زمینی آن، آب ذخیره شده است. ‏این ‏آب، منبعی برای تامین آب آشامیدنی شهرهای اطراف چون کوار و… است که از آبهای موجود در آهک های این واحدهای زمین شناسی استفاده می شود. همچنین بخش زیادی ‏از آبهای شهرها، از این چاه های آهکی تامین می شود.‏

*قانون حریم چاه ها و سفره های آب باید رعایت شود
، با اشاره به اینکه وجود سفره های آب آهکی، دلیلی بر این نیست که هر کجا را که در دشت صدرا حفاری کنید، آب وجود دارد، افزود: آب های ‏آهکی، بسیار عمیق هستند و در عمق های ۸۰ متری تا ۲۰۰ متری، بعد از گذر از لایه های متعدد زمین، جمع می شوند. زمین تا این عمق، لایه های ‏بسیار زیادی دارد که خود چون صافی برای آب، عمل می کند.
اما مسئله اصلی این است که سفره های آب، حریم دارند و چاه ها هم به همین نحو دارای ‏حریم قانونی هستند که حفظ آن، بسیار اهمیت دارد و هرچه هم دلیل بیاورید، فایده ای ندارد و قانون حریم چاه ها و سفره های آب، باید رعایت شود. ‏

* کاربنای گورستان صدرا تا انجام کارشناسی های دقیق تر متوقف شده است
شهردار صدرا در گفت و گو با شهر مردم، در پاسخ به این سوال که آیا برای ایجاد قبرستان در زمین های مجاور دانشکده کشاورزی، ‏مطالعات مدونی انجام شده است؟ گفت: وقتی پروژه ایجاد قبرستان، در هر شهری پیشنهاد میشود، اطلاعات زمین های پیشنهادی به کارگروه ‏امور زیر بنایی استان، فرستاده می شود و در این کارگروه، همه دستگاه های ذی صلاح چون اداره آب منطقه ای، اداره بهداشت، اداره محیط زیست، منابع طبیعی و دیگر ادارات مربوط، عضو هستند و هر اداره، نظر تخصصی خود را درباره مناسب یا نامناسب بودن زمین، اعلام میکند. همچنین ‏ملاحظلات قانونی نیز در این خصوص، لحاظ می شود و پروژه یا تایید میشود یا ملغی. زمین قبرستان صدرا نیز در سال ۹۸، ‏توسط کارگروه امور زیربنایی استان، توانسته مصوبه کارگروه را بگیرد و اینکه در آن بازه زمانی با این زمین به عنوان محلی ‏برای بنای گورستان موافقت شده، این پیش فرض را در خود دارد که دستگاه های متولی، مطالعات لازم را برای ایجاد قبرستان، انجام ‏داده اند. ‏
مجتبی پارسایی، در ادامه با اشاره به اینکه می دانیم سفره های آب زیر زمینی در این منطقه ‏وجود دارد، افزود: با این وجود، مطمئنا بررسی های لازم انجام گرفته که زمین پیشنهادی برای گورستان در محدوده ممنوعه است یا خیر، و با گرفتن مصوبه ‏کارگروه امور زیربنای استان، روشن است که این زمین، مطالعات لازم را طی کرده تا توانسته مجوز بگیرد. در سال ۱۴۰۰ هم بر اساس همان مصوبه، با تایید شورای شهر، مناقصه برگزار و پیمانکار انتخاب شد. اما ‏بعد از آن سال، مجددا دغدغه هایی مبنی بر نامناسب بودن زمین، مطرح شد و اکنون کار متوقف است تا پاسخ دغدغه ها مشخص ‏شود و کارشناسی های دقیق تر ادامه یابد . ‏

*اگر بنا باشد تاسیس آرامستان زندگی مردم را به مخاطره اندازد شهرداری خود یکی از مخالفان است
پارسایی، در پاسخ به این سوال که این زمین به زعم برخی کارشناسان مطلع منابع آب، بدترین نقطه برای بنای گورستان است و دانشکده کشاورزی هم ‏به سبب نزدیکی گورستان به چاه های آب خود و به سبب عدم رعایت حریم محیط آموزشی، مخالف بنای گورستان در این زمین ‏های حدفاصل صدرا تا باجگاه است، چه اصراری به ایجاد گورستان مجزا برای شهر صدرا در این زمین وجود دارد، در حالی که مردم شهرک های اطراف ‏شیراز چون گویم، گلستان و دوکوهک، درگذشتگان خود را به آرامستان احمدی می برند؟ اظهار داشت: در تقسیمات کشوری، گویم و گلستان و دوکوهک جزو شهر شیراز به شمار میروند. اما صدرا، شهری جدید و ‏جدا از شهر شیراز است و از لحاظ خدمات رسانی، هر شهر نیاز به ایجاد یک سری زیر ساخت هایی دارد که یکی از آنها، قبرستان است. نمی شود گورستان یک شهر را در شهر دیگری، بنا گذاشت. قبرستان احمدی، در شهر دیگری قرار دارد و اگر به طور فرض، در ماه رمضان کسی از اهالی صدرا فوت کند، شهروندان صدرا برای دفن او در ‏گورستان احمدی، از حد ترخص خارج می شوند و روزه شان باطل میشود، این موضوع را به عنوان توجه به فاصله گورستان ‏احمدی با صدرا می گویم. با این حال، ما اصراری بر ایجاد گورستان، در زمین باجگاه نداریم. شهرداری، باید به مطالبه مردم شهر صدرا که ایجاد گورستان ‏است، پاسخ دهد. مردم صدرا نیاز به ایجاد یک گورستان در ‏حوالی شهر خود دارند. ما نیز با هر زمینی که دستگاه های متولی موافقت داشته باشند، موافقیم و نه الزما این زمین فعلی پیشنهادی.
پارسایی، در ادامه خاطرنشان کرد: ‏هیچکدام از مسئولین شهر صدرا، مسئول پروازی نیستند. اکثر مسئولین شهرداری، ساکن شهر صدرا هستند، همانطور که من خود ساکن این شهر ‏هستم، اگر بنا باشد تاسیس گورستان زندگی زندگان را به خطر اندازد، ما خود یکی از مخالفان تاسیس گورستان، در چنین زمین هایی ‏هستیم و سلامت مردم شهر، اولویت اصلی شهرداری است، اما کارگروه امور زیر بنایی، هر زمینی در هر نقطه جغرافیای نزدیک را پیشنهاد کنند، ما به تصمیم آنها، گردن میگذاریم و اقدام به بنای گورستان در آن زمین، خواهیم کرد.