بسیاری از کارشناسان، بحران آبی در کشور را به نوعی ورشکستگی آبی می‌نامند و معتقدند در سال‌های گذشته کشورمان در کنار کم بارشی، از منابع آبی زیرزمینی برداشت کرده تا نه تنها این اقدامات به فرونشست زمین در بخش‌های مختلف کشور منجر شود، بلکه آینده آبی ایران را دچار مخاطره کند.

شرایط کم آبی در کشور سبب شده که ذخایر سدهای تهران نسبت به زمان مشابه سال گذشته افتی ۲۱۴میلیون مترمکعبی را تجربه کند. همچنین میزان ذخایر ۱۶۷میلیون مترمکعبی سدهای تهران نسبت به ذخایر نرمال سدها (متوسط آمار درازمدت) در زمان مشابه (۵۱۲ میلیون مترمکعب) کسری ۳۴۵ میلیون مترمکعبی را نشان می‌دهد.

از طرفی دولتِ چهاردهم و شخص رئیس جمهور از ابتدای فعالیت دولت به موضوع ناترازی در حوزه انرژی به ویژه کمبود منابع آبی و لزوم توجه به این بخش تاکید کرده است.

مسعود پزشکیان پیشبرد برنامه‌های ملی و استانی در حوزه حکمرانی آب را منوط به ایجاد یک ساختار صحیح مدیریتی و اجرایی می‌داند و به این موضوع تاکید دارد که سازمان‌های مرتبط و مسئول در این حوزه، به صورت یکپارچه با یکدیگر تعامل داشته باشند و فعالیت‌ها و مأموریت‌های تخصصی خود را در این ساختار به صورت هم‌افزا انجام دهند.

برهمین اساس تعیین سازوکاری برای رفع کمبودهایی که در حوزه منابع آبی وجود دارد، بیش از گذشته مورد توجه است و باید مجلس شورای اسلامی، تمام ارکان دولت و حاکمیت در کنار همراهی مردم در این زمینه اقداماتی لازم به عمل آورند.

صرفه جویی و مدیریت منابع آبی، نیاز امروز کشور در همه بخش‌ها است

در همین زمینه نادرقلی ابراهیمی نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، گفت: در روزهای اخیر الحمدالله شاهد بارندگی‌های مناسبی تقریبا در اکثر نقاط کشور به ویژه در بخش‌های غربی و مرکزی کشور بودیم. هرچند این بارندگی‌ها، کم بارشی‌ها درسال گذشته آبی و فعلی را جبران نمی‌کند ولی توانست قسمتی از نیاز کشت پایزه به خصوص اراضی دیمی را تأمین کند.

وی بر صرفه جویی و مدیریت منابع آبی در همه بخش‌های کشور تاکید کرد و افزود: با توجه به اینکه پنج سال متمادی کشور خشکسالی مستمر را پشت سر گذاشته است، امسال امیدواریم با پیش بینی‌هایی که در برنامه هفتم پیشرفت صورت گرفته، مصرف منابع آبی مدیریت و کنترل شود و در بخش صنعتی نیز ضروری است از آب‌های برگشتی و پساب با تمهیداتی که وزارت نیرو در نظر می‌گیرد، استفاده شود. طبق برنامه هفتم توسعه باید یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب از آب‌های برگشتی و پسآب در صنایع استفاده شود

عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس اضافه کرد: بر اساس برنامه هفتم توسعه، باید یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون متر مکعب از آب‌های برگشتی و پساب در صنعت استفاده شود و آب غیرپساب برای شرب یا ذخیره در آبخوان‌ها در نظر گرفته شود.

ابراهیمی با تاکید برعدم ایجاد مراکز جدید صنعتی در بعضی از مناطق کم آب کشور، گفت: بر اساس آنچه که در طرح آمایش سرزمینی تعریف شده است، به هیچ عنوان نباید صنایع جدید در مناطق مرکزی و کم آب ایجاد شود. چرا که تقاضای آب بالا خواهد رفت و امکان تأمین آب وجود نخواهد داشت و فشار بیشتری بر منابع آب زیرزمینی و آبخان‌ها وارد خواهد شد.

ضرورت هوشمندسازی و کنتورگذاری برای همه چاه‌های کشاورزی کشور

وی بر موضوع مدیریت هوشمندسازی و کنتورگذاری برای همه چاه‌های کشاورزی تاکید کرد و گفت: کنترل پروانه و میزان برداشت چاه‌ها به ویژه در صنعت باید بر اساس قانون برنامه هفتم پیشرفت در جهت توسعه آبیاری‌های زیر سطحی انجام شود. این شیوه برای کاهش تبخیر و تأمین نیاز آبی گیاه در پای ریشه یک پروژه بزرگ و اساسی است که باید وزارت جهاد کشاورزی درهمه استان‌های کشور انجام دهد.

نماینده مردم اراک در مجلس اضافه کرد: همچنین توسعه آبیاری‌های نوین به خصوص آبیاری قطره‌ای و آبیاری هوشمند در مزرعه که همراه با زمان، میزان و دوره تناوب مشخص انجام شود باید مورد توجه قرار داد. این شیوه سبب خواهد شد تا آب به مزرعه، باغ و سایر محصولات زراعی برسد و مازاد آن وارد مزرعه نشده و از آبیاری قرقآبی به صورت جدی جلوگیری خواهد شد.

عملیات انتقال آب با لوله برای مزارع، تکمیل پروژه‌های پوشش نهرها و لایروبی قنوات برای حفظ منابع آبی کشور مهم است

ابراهیمی با اشاره به عدم کشت محصولات آب بر در مناطقی که امکان تأمین آب وجود ندارد، تصریح کرد: طبق قانون برنامه هفتم توسعه، عملیات انتقال آب با لوله برای مزارع، تکمیل پروژه‌های پوشش نهرها و لایروبی و پایداری جریان آب در بیشتر قنوات کشور بسیار مهم است و امسال برای این موضوع مباحث و اعتبارات خوبی پیش بینی شده است.

وی، درباره واردات بعضی از محصولات استراتژیک که باید تمرکز دانشی برای آن ایجاد شود، گفت: تولید گیاهان کم آب بر و تولید در محیط‌های کنترل شده باید مورد توجه قرار داده شود و ضروری است وزارت جهاد کشاورزی، تسهیلات و فرصت‌های لازم از محل منابع در اختیار، بانک کشاورزی و سایر بانک‌ها برای کمک به کشاورزان در این حوزه قرار دهد.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس با اشاره به مشکلات مربوط به تولید محصولات کشاورزی در محیط‌های باز، تصریح کرد: در برنامه هفتم توسعه پیش بینی شده که بالغ بر ۱۰ میلیون تن از طریق محیط‌های گلخانه‌ای با توجه به شرایط اقلیمی هر استان انجام شود. یعنی تولید سبزی و سیفی، تولید میوه‌های گرمسیری و تولید گل و گیاهان زینتی بر اساس الگوی کشت، شرایط اقلیمی به صورت گلخانه‌ای در مناطق مختلف باید تدبیر شود.

برای تأمین آب شرب باید ابتدا مصرف بالا مدیریت شود

ابراهیمی درباره تأمین آب شرب کشور اظهار کرد: برای تأمین آب شرب باید ابتدا مصرف بالا مدیریت شود. به عبارتی باید مصرف بالای ۲۰۰ لیتر به ازای هر نفر در هر شبانه روز به ۱۳۰ لیتر تا ۱۰۰ لیتر کاهش داده شود. همچنین در نظر گرفتن جرایم برای مشترکان پر مصرف که در قانون هم به آن توجه شده باید در نظر گرفته شود. بالغ بر ۲۵ تا ۳۰ درصد آب شهری به دلیل نشت آب و فرسودگی شبکه‌های شهری از بین می‌رود

وی به موضوع کاهشِ نشت آب در شبکه‌های داخل شهری با بهره بردن از عملیات گسترده وزارت نیرو اشاره کرد و گفت: بالغ بر ۲۵ تا ۳۰ درصد از آبی که وارد شبکه شهری می‌شود، به دلیل نشت آب و فرسودگی شبکه‌های شهری از بین می‌رود و از سیستم خارج می‌شود که ضروری است وزارت نیرو از محل صدور گواهی‌های صرفه جویی، منابع لازم را برای این موضوع تأمین کند.

نماینده مردم اراک در مجلس با بیان اینکه بر اساس آمار، ۷ تا ۸ درصد آب شهری صرف خورد و خوراک و آشپزی می‌شود، گفت: مابقی آب نیاز نیست به صورت بهداشتی تصفیه و وارد شبکه شود. بر همین اساس باید وزارت نیرو تدبیری در این باره لحاظ کند تا از طریق روش‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری مردمی، هزینه‌های آب بهداشتی از آب شرب متمایز شوند.

ابراهیمی تاکید کرد: جمع آوری روان آب‌ها و آب‌های ناشی از بارندگی از سطوح نفوذ ناپذیر، جزء تکالیف شهرداری‌ها است و وزارت راه و شهرسازی به خصوص در حوزه مسکن و وزارت نیرو باید در این حوزه اقدامات لازم را انجام دهند. چرا که این اقدام سبب خواهد شد آب غیر شرب و غیره بهداشتی از طریق جمع آوری آب باران برای فضای سبز، مصارف خانگی در شستشو مورد استفاده قرار داده شود.

وی گفت: در موضوع آب نیازمند اقدامات جدی توسط همه دست اندرکاران با مشارکت و فرهنگ سازی برای مردم از طریق رسانه‌ها هستیم تا پس از ۵ سال خشکسالی، در سال ششم، با نزولات جوی، قسمتی از نیاز سالیانه تأمین شود و مشکلات مربوط به عدم تأمین آب در بخش‌های مختلف را پشت سر بگذاریم.