رئیس انجمن داروسازان فارس:توقع تولید داروی ارزان، مساوی با تولید داروی بی کیفیت است، به گزارش فاطمه مقدم خبرنگار فارس اگاه ، افزایش بی‌سابقه قیمت دارو، این روزها دغدغه ای دیگر بر روی دهها دغدغه‌ مردم افزوده است. در حالی که هر روز خبرهای جدیدی از گرانی داروهای مختلف به گوش می‌رسد، بیماران و خانواده‌های آن‌ها با چالش‌های جدی در تأمین داروهای مورد نیاز خود مواجه شده‌اند. این افزایش قیمت‌ها که در برخی موارد حتی تا ۳۰۰ درصد نیز گزارش شده، نه تنها بار مالی سنگینی را بر دوش مردم گذاشته، بلکه دسترسی به داروهای حیاتی را نیز با مشکل مواجه کرده است. گزارش‌های متعدد از وضعیت بغرنج تأمین دارو، نشان از ناکارآمدی‌ها و چالش‌های بزرگ این حوزه دارد، که نهایتاً بر دوش بیماران و خانواده‌های آن‌ها سنگینی می‌کند. داستان‌های تلخ بیماران در تقلا برای تأمین دارو، با واقعیت‌های سختی همچون خرید دارو از دلالان و بالا رفتن قیمت‌ها، گره می خورد و گره گشایی از کارِ فروبستهٔ بیماران‌داران را دشوار تر می کند. افرادی که زندگیشان را صرف درمان عزیزانشان می کنند و بیمارانی که در انتظار دریافت داروهای نایاب یا درانتظار جور شدن پول داروهایشان روزهای تلخی را می‌گذرانند.

به گفته‌ کارشناسان، نوسانات نرخ ارز، به‌ویژه افزایش قیمت دلار و ارز ترجیحی، از جمله عوامل اصلی این گرانی‌ها به شمار می‌روند. افزایش قیمت مواد اولیه، ظروف و بسته‌بندی داروها، همگی دست به دست هم داده‌اند تا قیمت نهایی داروها سر به فلک بکشد. در این میان، داروهای تزریقی، موضعی و استنشاقی بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند، در حالی که به نظر می‌رسد قرص‌ها هنوز از این موج گرانی تا حد زیادی در امان مانده‌اند.

به‌منظور بررسی عمیق‌تر این مسائل و گوش دادن به صدای داروسازان و مسئولان، به سراغ دکتر محمد منفرد، رئیس انجمن داروسازان استان فارس و نائب رئیس انجمن داروسازان ایران رفته‌ایم.

نائب رئیس انجمن داروسازان ایران، در گفت و گو با «فارس اگاه» و در پاسخ به این سوال که آیا با افزایش قیمت مواد اولیه ساخت دارو، نگرانی‌هایی در مورد کیفیت داروهای تولیدی و دسترسی بیماران به داروهای ضروری وجود دارد، هشدار داد: با ارزان کردن داروها در شرایط کنونی، کیفیت آن‌ها کاهش خواهد یافت!

دکتر محمد منفرد به این موضوع اشاره کرد که افزایش قیمت مواد اولیه به دلیل نوسانات ارزی، تنها یکی از چالش‌های تولید دارو است. تولید کنندگان باید ظروف، شیشه‌ها، و سایر اجزای بسته‌بندی را با ارز آزاد تهیه کنند. این در حالی است که ارز ترجیحی تنها به بخشی از مواد اولیه تعلق می‌گیرد.اما تولید کننده برای تهیه دارو فقط مواد اولیه احتیاج ندارد، بلکه پوکه آمپول‌ها یا شیشه شربت ها یا پماد و کپسول و … سایر اجزای دارو را باید با ارز آزاد ۸۰ هزار تومانی تهیه کند در نتیجه توانی برای تولید کننده باقی نمی ماند. نتیجه این خواهد شد که کیفیت داروهای تولیدی و اثر پذیری وجواب دهی داروها به مرور پایین خواهد آمد.

وی ادامه داد درشرایط کنونی اگر دولت بخواهد قیمت دارو را به طور دستوری ثابت و پایین نگه دارد یا تولید کننده برخی داروها را دیگر نمی سازد یا با اجبار به تولید این دارو چند مدت دیگر ورشکست خواهد شد. وقتی ظرف خالی یک پماد، ۱۵ هزارتومان برای تولید کننده هزینه دارد چطور انتظار می رود که همین پماد را با تمام ماده های جانبی (اکسی‌پینت) لازم تولید کرده و بسته بندی کند و بعد دولت بخواهد همان پماد رابا قیمت دستوری ۱۲ هزار تومان بفروشد؟!

رئیس انجمن دارو سازان فارس با تاکید براینکه با در اختیار قرار دادن حداقل ها به تولید کننده نباید انتظار داشت حداکثرها را در سقف کیفیت های جهانی تولید دارو ارائه کند گفت: حتی اگر هزینه های تولید و عرضه دارو سر به سر هم باشد تولید کننده ناچار است برای به صرفه بودن تولید از حداقل های استاندارهای جهانی برای تولید دارو استفاده کند و کم کم جواب دهی دارو در بستر درمان پایین خواهد آمد.

وی به موضوع دسترسی به دارو پرداخت و گفت: هنگامیکه تولید دارو برای تولیدکننده نصرفد، ناچار است حداقلهای تولید دارو را بر اساس ضوابط سازمان غذا و دارو رعایت کند و از سوی وزارت بهداشت مجبور به تولید دارویی با حداقل ده درصد توانش شود، چه مقرون به صرفه باشد یا نباشد، در نتیجه تولیدکننده کمترین میزان از آن دارویی که تولیدش برایش نمی صرفد را خواهد ساخت. این موضوع منجر به کمبود شدید دارو در کشور و درنهایت ایجاد بحران دارو می‌شود؛ به طوری که امروزه ما در داروخانه‌ها با نزدیک به ۱۰۰ قلم کمبود دارو مواجه هستیم.

دکتر منفرد تاکید کرد: یا باید ارز ترجیحی به تمام مراحل تولید دارو تعلق بگیرد، و دیگر دولت توقع عرضه دارو به قیمت‌های دستوری تعیین شده را نداشته باشد و اجازه بدهد عرضه و تقاضا کار خود را بکند، یا اینکه دولت با حمایت از سازمان‌های بیمه‌گذار آن‌ها را مجبور به پوشش تمام داروهای درمانی با حداکثر توانشان کند.

وی در ادامه، به افزایش قیمت داروها درمدت اخیر اشاره کرد و گفت: در سه هفته گذشته سازمان غذا دارو به سبب به صرفه نبود تولید دارو، قیمت حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ قلم دارو را افزایش داده است. این داروهای افزایش قیمت یافته در دسته‌بندی آمپول‌ها، پمادها و اسپری‌ها (به‌ویژه داروهای تنفسی) قرار گرفته‌اند. دلیل این افزایش قیمت، افزایش قیمت ظروف، نوارهای لاستیکی، درپوش‌ها، پمپ‌ها و کپسول‌ها به موازات افزایش قیمت دلار است.

دکتر منفرد، با اشاره به اینکه در لیست افزایش قیمت اخیر هیچ قرصی افزایش قیمت نداشته و تنها داروهایی با تجهیزات جانبی گران شده‌اند، پیش‌بینی کرد که افزایش قیمت ارز ترجیحی به زودی منجر به افزایش قیمت قرص‌ها نیز خواهد شد؛ زیرا مواد اولیه با قیمت بالاتری تهیه می‌شود.

وی با ارائه مثالی از آمپول دگزامتازون توضیح داد:ماده اولیه دارویی تنها بخش کوچکی از دارو را تشکیل می‌دهد. در حالی که تنها ۸ میلی‌گرم از ۲ سی‌سی مایع موجود در آمپول، دگزامتازون (ماده اولیه) است که ارز ترجیحی به آن تعلق می‌گیرد، روغن و سایر مواد جانبی (اکسی‌پینت) با ارز آزاد تهیه می‌شوند. این موضوع به افزایش قابل توجه قیمت تمام شده‌ی دارو منجر می‌شود و افزایش قیمت‌های اخیر ناشی از جبران همین افزایش هزینه‌هاست.

دکتر منفرد با اشاره به اینکه در برخی داروها افزایش قیمت تا حدود ۶۰۰ درصد هم مشاهده شده است. گرچه این افزایش قیمت در داروهایی بوده که بار مالی قابل توجهی بر دوش جامعه نگذاشته است گفت: در مورد نمونه‌هایی از افزایش قیمت دارو در مدت اخیر می‌توان به نمونه های زیر اشاره کرد به عنوان مثال، قیمت ب کمپلکس ۱۶۰% (از ۷۲۹۰ تومان به ۱۹۰۰۰ تومان)، کتورولاک ۱۲۰% (از ۹۳۹۰ تومان به ۱۹۰۰۰ تومان)، تتراسایکلین موضعی ۱۰۰% (از ۱۸۲۰۰ تومان به ۳۷۰۰۰ تومان) و تتراسایکلین چشمی تقریباً ۳۰۰% (از ۱۴۵۰۰ تومان به ۴۰۰۰۰ تومان) افزایش یافته است.

به گفته دکتر منفرد دولت برای حداقل افزایش قیمت‌ها آنقدر به کارخانه های تولید دارو سخت می گیرد که این کارخانه از تولید داروهایی صرفه نظر می کنند و بعد که دارو در کشور کمیاب شد در کمال تعجب اجازه واردات به همان داروها با قیمت‌های چند ده برابری را می‌دهد!

نائب ریس انجمن داروسازان ایران به نامه سرگشاده ای که او از سوی انجمن داروسازان ایران به وزیر بهداشت منتشر کرده است اشاره کرد و گفت: دراین نامه به اوضاع نامطلوب کنونی داروسازان و موسسان داروخانه‌ها اشاره کرده ایم واز وزیر درخواست داشته‌ایم با تخصیص منابع مالی، مانع از فروپاشی این رکن مهم نظام سلامت کشور شوند.

*** رقم چک‌های برگشتی داروخانه‌های ایران بالاتر از «سه همت» است

وی اضافه کرد: انتظار می‌رود که پوشش حمایت بیمه‌ای در این دوران افزایش یابد؛ اما در واقع، بار هزینه‌های بیمه دوباره بر دوش داروخانه‌ها خواهد افتاد. زیرا در افزایش قیمت‌ها، مطالبات ما چند برابر خواهد شد. وقتی که سازمان‌های بیمه‌گر شش ماه پرداخت مطالبات داروخانه‌ها را به تعویق می‌اندازند، حجم قابل توجهی از سرمایه از گردش مالی داروخانه خارج می‌شود. در نتیجه، دارو در آخرین زنجیره توزیع کاهش می‌یابد؛ چرا که داروخانه‌ها دیگر توان خرید دارو از کارخانه را ندارند. در حال حاضر، میزان چک‌های برگشتی داروخانه‌های ایران به بالاتر از «سه همت» رسیده است و این وضعیت، منجر به فروپاشی داروخانه‌ها خواهد شد.

وی در پاسخ به این سوال که مگر بنا براین نبود که با الکترونیک شدن نسخه‌ها، سازمان‌های بیمه‌گر به صورت روزانه با داروخانه‌ها تسویه حساب کنند گفت: این همان دانه‌ای بود که برای داروخانه‌ها پاشیدند و آنها را در دام طلبکاری‌های طولانی‌تر از شرکت‌های بیمه انداختند، حال انکه دو ماه بیشتر آن را اجرا نکردند. در نتیجه، اوضاع وصول مطالبات داروخانه از دوران نسخه های کاغذی بدتر شده است و اکنون به سبب گرانی، دو‌ماهه مطالبات با ۸ ماه مطالبات نسخه کاغذی برابری می‌کند. درحالی که تامین اجتماعی ۶ ماه و نیروهای مسلح ۴ تا ۵ ماه، مطالبات داروخانه‌ها را نداده‌اند. دیگر داروخانه‌ها توان خرید ندارند، و اگر تولید هم انجام شود، وقتی داروخانه توان خرید نداشته باشد، باز بحران ایجاد می‌شود. بنابراین، باید کل زنجیره تولید دارو مورد حمایت ارزی دولت قرار بگیرد تا این زنجیره پاره نشود و فروپاشی این بخش مهم از نظام سلامت رخ ندهد.