سيد محی الدین حسینی ارسنجانی
–فارس آگاه

جهاد و علم دو واژه نام آشنا در اسلام و ایران از قدیم الایام تا با امروز بوده و هستند.مراد از جهاد صرفا تلاش برای مقابله با دشمن متجاوز و زورگو نیست و جهاد در ابعاد و معانی مختلف آن معنا میشود و علاوه بر معنی مبارزه و مقابله دو معنای مهم دیگر از واژه پر کاربرد مهاد متبادر و متساتر است و آن جها با نفس است و جهاد در راه علم و دانش و دیگری جهاد در راه خدمت به مردم یا همان خدمت جهادی است.اما روی سخن ما در این مجال جهاد علمی است.واژه ای پرکاربرد و کلیدی که بیشتر از همه ما از لسان مبارک رهبر عزیز انقلاب اسلامی جاری شده و میشود و این دو کلمه یا عبارت متصل و وابسته به هم یعنی جهاد علمی امروزه آویزه گوش مدیران علمی و انقلابی و جهادگران راه علم و دانش بویژه متخصصان علوم و فنون نوین و نخبگان انقلابی شده است.متاسفانه از چنین واژگان در کتب درسی دانش اموزی و منابع علمی دانشگاهی خبری نیست و جای درج چنین واژگان کلیدی در متون اموزشی ما خالی است.تاکیدات چندین ساله رهبر فرزانه انقلاب اسلامی درباره جهاد علمی و کوشش در راه احیای تمدن عظیم ایرانی اسلامی را باید مد نظر داشت.معظم له در سخنانی گهر بار میفرمایند:”من این را میخواهم بگویم که هر جایی که نیروی حق، نیروی اسلام در مقابل کفر وارد میدان بشود، دشمنان با همه‌ی جلال و جبروت ظاهری که باطن و مغز ندارد در محاسباتشان اشتباه میکنند؛ همیشه همین ‌جور است. در مورد خود انقلاب همین ‌جور است دیگر؛ هم در اوّل [انقلاب] این اتّفاق افتاد، هم در این چهل‌و‌چند سال همین ‌جور اتّفاق افتاده که همیشه محاسبه کردند، همیشه فکر کردند که ضربه‌ی آخر را دارند میزنند، [امّا] خودشان ضربه خوردند. اگر شما در میدان جهاد -هر جهادی؛ در هر دوره‌ای یک‌ جور جهاد لازم است؛ جهاد نظامی داریم، جهاد علمی داریم، جهاد تحقیقاتی داریم؛ همه‌ جور جهادی حضور داشته باشید و فعّال باشید، دشمن را شکست خواهید داد؛ چرا؟ چون خدای متعال این ‌جور قرار داده که محاسبات دشمن غلط از آب در می‌آید، درست نمیتواند محاسبه کند، درست نمیتواند برآورد کند. امروز خود آمریکا هم دچار این مشکل «فَاَتاهُمُ اللهُ مِن حَیثُ لَم یَحتَسِبوا» است؛ امروز آمریکا از جایی دارد ضربه میخورد که اصلاً‌ هرگز این را محاسبه نمیکرده. امروز دو رئیس‌ جمهور آمریکا، [یعنی] رئیس‌جمهور قبلی و رئیس‌ جمهور فعلی، دست به دست هم داده‌اند که تتمّه‌ی آبروی آمریکا را ببرند! و دارند میبرند؛ او یک‌ جور، این یک‌ جور؛ این را محاسبه میکردند؟ به این فکر میکردند؟ روزبه‌روز خودهاشان دارند خودشان را تضعیف میکنند و این ادامه خواهد داشت. بنابراین این هم نکته‌ی مهمّی است که بدانیم اگر شما در میدان حضور داشته باشید، زنده باشید، فعّال باشید، با امید تلاش کنید، قطعاً غلبه و پیروزی و پیشرفت با شما است.۱۴۰۰/۱۱/۱۹”
با دقت نظر در فرمایشات حکیمانه رهبر عزیزانقلاب باید به دنبال اکتشافات و اختراعات نوین یا همان تولید علم به روز و مفید و تلاش و جهاد علمی برای نابودی جهل و نادانی و قطع وابستگیهای علمی به خارج از کشور و رسیدن به حد مطلوب خودکفایی های همه جانبه از جمله خودکفایی علمی کشور باشیم تا از هر جهت سربلند و پیشگام مجامع علمی دنیا باشیم کما اینکه با وجود همه تنگناها و محدودیتها و محرومیتها یا تحریمهای غرب و در راس ان آمریکای جنایتکار ایرانیان نخبه بویژه جوان نخبه و انقلابی توانسته اند با اتکاء به ذات لایزال الهی و توسل به قدرت ازمان و اراده خویش مرزهای دانش را درنوردند و به توفیقات بزرگ علمی دست یابند و از ان گذشته علاوه بر موفقیتهای علمی دانشمندان داخل نخبگان ایرانی ساکن و شاغل در خارج از ایران نیز بارها و بارها در عرصه های علمی کولاک کرده و افتخار آفرینیها داشته و همگان را به حیرت واداشته اند.امروزه جهاددانشگاهی به عنوان یک نهاد علمی و پژوهشی در کنار برخی از مراکز علمی کشور در کنار مراکز دانش بنیان و تحقیقات دانشگاهی و موسسات علمی و پژوهشی کارهای بزرگی انجام و خدمات جهادی در قالب ت لید و نشر علم انجام داده و میدهند و باید این همه توفیقات رسانه ای گردد و مردم در ریز امور و فعالیتهای مراکز علمی و پژوهشی کشورشان قرار گیرند. با این حال و علیرغم هما توفیقات به دست امدا باید تلاش و همت بیشتری در عرصه های علمی صورت گیرد و علم و دانش ما ایرانیان در عرصه تولید و صنعت بویژه تولید قطعات پیچیده و نوین خود را به نمایش بگذارد.میتوان با انجام چند راهکار و برنامه های ایده پردازانه به مهمترین،اساسی ترین و کاربرد ی ترین توفیقات در عرصه های جهاد علمی دست یافت که در این مجال به برخی از آنها اشاراتی میگردد:

– تشکیل هسته‌های جهاد علمی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی سراسر کشور
-تشکیل و عملیاتی کردن شوراهای نوین جهاد علمی متشکل از سرشاخه‌ های علم و فناوری در حوزه‌های مختلف
-تشکیل شوراهای متناظر نظارت بر جهاد علمی
-اعطای هسته‌های جهاد علمی دانشگاه‌ ها و مراکز پژوهشی کشور بر پایه توانمندی‌های علمی
– فعال سازی شوراهای نظارت برجهاد علمی
– تعیین جوایز و جام‌های مختلف علم و فناوری و راه‌اندازی مسابقات انتخاب لیگ برتر جهاد علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور .
– انتخاب برجسته‌ترین و توانمند‌ترین نیروهای علمی کشور از میان تیم‌های لیگ برتر جهاد علمی در حوزه‌های مختلف
– تشویق و ترغیب نخبگان و به میدان کشاندن کلیه توانمندی‌های علمی دانشمندان کشور
– اتخاذ ساز و کارهای لازم برای تسهیل مشارکت نیرو های نخبه و توانمند علمی در عرصه‌های مختلف
-تلاش برای تحول در نظام آموزشی، پژوهشی کشور
– حذف جناح بندی‌های سیاسی و گروهی در مراکز علمی کشور
– تدوین برنامه علمی و فناوری بر پایه چشم‌انداز بیانیه های علمی و جهادی
– جلوگیری از رکود در مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری کشور
– اتخاذ ساز و کارهای تشویقی برای ترغیب نخبگان و دانشمندان
–ممانعت و پرهیز دادن نخبگان از انجام پژوهشهای غیرضرور و ناکارآمد.
– توسعه مراکز تخصصی و تحقیقاتی استانداردسازی توسط بخش خصوصی
– توسعه هدفمند و برنامه محور شرکتهای تعاونی دانش بنیان
– برنامه‌ریزی تشویقی
– احداث شهرک‌های صنعتی دانش بنیان و برنامه‌ ریزی
– برنامه‌ریزی لازم در جهت جذب نخبگان و نیروهای ماهر و متخصص در بدنه دستگاههای اجرایی و واحد‌های صنعتی
– هدایت هدفمند و مأموریت گرای پارکهای علم و فناوری
– بهره‌گیری از دیدگاههای تخصصی پژوهشگران، دانشمندان و نخبگان
– ساماندهی فعالیتهای پژوهشی و اقدامات نوآورانه در راستای توسعه و پیشرفت کشور
.- رقابت پذیری در برگزاری سالانه جشنواره‌ ورود یافته‌های پژوهشی و نوآوری به چرخه صنعت
– شناخت و تکمیل کلیه حلقه‌های مرتبط با صنعت
– تأسیس حلقه‌های پژوهشی و فناوری دانش بنیان
– برگزاری مسابقات موضوعی کیفی کالا‌های مبتنی بر فناوری برتر
– تأسیس مراکز رشد علمی و عملی خصوصاً در مناطق محروم و مستعد
– رتبه بندی دانشگاه‌ها بر پایه پژوهش‌های فناورانه منجر به تولید
– برگزاری سالانه و موضوعی جشنواره‌ تجاری‌سازی پژوهش، فناوری و نوآوری های برتر کشوری
– ورود صاحب‌نظران و نخبگان به بررسی راهبرد مهم بر زمین مانده «اقتصاد علم» و «مدیریت فناوری کشور»
– تشکیل شورای هماهنگی راهبردی نوین آموزش عالی استانی
– تأسیس موزه‌های نوآوری و شکوفایی
– رقابت هدفمند و موضوعی دانشگاه‌ها از طریق برگزاری مسابقات علمی بین دانشگاهی.
– تأسیس پارکهای ایده پژوهی
– ترغیب و الزام دانشگاه‌ها به تأمین بخشی از اعتبارات خود از طریق ورود علمی و عملی دانشگاه‌ها به چرخه صنعت
– تأسیس «پژوهشگاههای نوین فناوری و نوآوری»
– نوسازی مراکز آموزشی فنی و حرفه‌ای به تجهیزات مدرن و پیشرفته
– هماهنگی در آموزش و مهارت
– برنامه‌ریزی لازم جهت تحول در آموزش از طریق نوآوری در تأسیس رشته‌های مبتنی بر کارآفرینی‌های نوین
و….