جولان نرخ تورم خوراکی‌ها در خواب خرگوشی مسئولان، به گزارش الهام فیروزی خبرنگار فارس اگاه، در شرایطی که بسیاری از خانواده های ایرانی، تلاش دارند تا در مواجهه با روند صعودی مواد خوراکی، سفره خود را به رغم ناتوانی در تامین هزینه بسیاری از مواد غذایی، همچنان غنی نگه دارند، اما به نظر می رسد این سعی مداوم، این روزها دیگر آنگونه که باید جوابگو نیست، چرا که افزایش مستمر بهای بسیاری از مواد غذایی، موجب شده تا آنها ناخواسته، مجبور به حذف بسیاری از اقلام مفید شوند.

*رکوردزنی ۲۸۷ درصدی نرخ تورم روغن
این در حالی بوده که شاخص‌ های مرکز آمار کشور، بیانگر این امر است که میزان نرخ تورم، در گروه خوراکی ‌ها، از شهریور ماه سال ۱۳۹۹ تا شهریورماه ۱۴۰۲، به ترتیب رشد بهای ۶۳، ۷۹ و ۳۷ درصدی را تجربه کرده است و بر این اساس، می توان گفت، در بازه زمانی اشاره شده، در مجموع خوراکی‌ ها، شیب صعودی ۱۴۵ درصدی را در قیمت خود، تجربه کرده اند، ضمن اینکه اقلامی مانند روغن و چربی ها، نرخ ۲۸۷ درصدی تورم و خشکبار، ۱۰۶ درصد را به ثبت رسانده اند که باید آن را رکوردزنی در نرخ تورم خوراکی ‌ها دانست.
آنچه موجب شده تا برخی از کارشناسان، عنوان کنند، امنیت غذایی جامعه، به وضعیت هشدار دهنده ‌ای رسیده است و باید درباره آن، پیش از اینکه متحمل تبعات ناخوشایند این شرایط شود، چاره اندیشی کرد، به ویژه اینکه بعضی از متخصصان تغذیه، به این موضوع اشاره دارند که مردم ایران، نسبت به دهه ۸۰، غذای کمتری می ‌خورند، هزینه های خوراکی آنها نیز بیشتر به تهیه مواد غذایی، مانند گوشت و تخم مرغ، لبنیات، برنج، قند و شکر، اختصاص دارند، هرچند که پیش تر به عبارتی خردادماه گذشته، برخی از آمارها بیانگر این بود که سرانه مصرف گوشت قرمز، با کاهش حدود ۵۰ درصدی در کشور، مواجه شده و دلیل اصلی این امر، بالا بودن بهای این پروتیئن خوراکی است.

*تغییرات اجباری در برنامه غذایی خانواده ها
مقوله ای که افشین صدر دادرس، مدیر عامل اتحادیه مرکزی دام سبک، هم به آن پرداخته است، با این توضیح که در دو تا سه سال گذشته، طبق برآوردها هر فرد، ۱۲ کیلو گرم گوشت مصرف می کرد که این عدد و رقم، اکنون به حدود ۶ تا ۷ کیلوگرم رسیده است، عددی که منصور پوریان، رئیس شورای تأمین‌کنندگان دام، آن را ۵ کیلوگرم عنوان می کرد، ضمن اینکه برخی نیز میزان کاهش در استفاده از این ماده غذایی مهم را تا ۶۰ درصد، بیان کرده بودند. با این وجود، اما گروه دیگری از افراد، از جمله علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی، با بیان اینکه اگرچه این موضوع که میزان مصرف گوشت، روند کاهشی داشته است، اما میزان این کاهش را کمتر از اعداد اشاره شده، می دانست و تاکید داشت که برخی شرایط، از جمله تغییر یافتن فصل و توزیع گوشت تنظیم بازاری در فروشگاه ها، دلیلی بوده که موجب کاهش برخی برآوردها، از میزان مصرف گوشت شده است.
با این وجود، اما به نظر می رسد، نرخ تورم خوراکی ها، جدا از جداول آماری، بر اساس دخل و خرج خانواده ها و آنچه که خود از تغییرات اجباری در برنامه غذایی خود می گویند، تا به آنجا بالا بوده که بسیاری از مواد غذایی، از فهرست خریدشان، حذف شده است، علاوه بر این، در گزارش‌ های جهانی مربوط به ژانویه ۲۰۲۳ یا دی ماه سال گذشته، کشورمان از نظر تورم خوراکی‌ ها، در رتبه پنجم قرار داشت، فهرستی که در صدر آن ونزوئلا قرار دارد.

*دو برابر شدن نرخ فقر
این در حالی بوده که البته برآوردهای آماری در ایران، نشان می دهد، میانگین نرخ فقر که در نیمه دهه ۸۰، عددی حدود ۱۵ درصد، در نیمه نخست دهه ۹۰، به ۲۰ درصد و در سال ۱۴۰۰، به محدوده ۳۱ درصد رسیده است. به این ترتیب، اگرچه در اواسط دهه ۸۰، نرخ فقر یک نفر به ازای ۶ نفر بود، اما در سال ۱۴۰۰، یک نفر به ازای سه نفر رسیده است، آنچه که رشد دو برابر فقر را در بازه زمانی عنوان شده، به تصویر می کشد.
نتیجه این امر، شاید دو برابر شدن تعداد مرگ های زودرس به دلیل چاقی و البته افزایش ۵٫۵ برابری چاقی در کشور بوده که دو سال قبل، رضا ملک زاده، رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، از آن خبر داده بود و البته آذرماه امسال نیز علیرضا زالی، رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره آن گفته است، بالغ بر ۷۰ درصد مردم کشورمان، چاق بوده و ۴٫۵ درصد افراد هم چاقی مفرط دارند، عدد و رقمی که البته روند صعودی را نیز در پیش گرفته است.

*ایران و جایگاه ششم چاقی در جهان
روندی که به وضوح، نشان می دهد مدتی است، مردم به دلیل هزینه های بالای تغذیه سالم، سراغ مواد غذایی ارزان تر با ویتامین و مواد مغذی کمتر رفته اند که موجب افزایش وزن شان شده است و ایران، در جایگاه ششم از نظر چاقی ساکنانش، در جهان قرار گیرد، جایگاهی که زالی، در اظهاراتش از آن، سخن گفته است.

*تبعاتی که نادیده گرفته شده است
چنین شرایطی را در حالی تجربه می کنیم که به نظر می رسد، متولیان امر، به این مقوله، توجه چندانی ندارند که تامین نیاز غذایی افراد در جامعه، یکی از ارکان و ابعاد مهم در زندگی آنها، به ویژه سلامت بوده که معیار مهمی نیز برای سنجش رفاه، در جامعه است. علاوه بر این، نباید از یاد برد، امنیت غذایی، از جمله معیار‌های توسعه انسانی، به شمار می رود که بی توجهی به آن، می تواند تبعات غیر قابل جبرانی برای کشورها، با خود به همراه داشته باشد.
از این رو دستگاه ها و نهاد‌های مرتبط در زمینه تامین و حفظ این نوع از امنیت، باید دقت نظر بسیاری در این زمینه داشته و در قالب همکاری های کارشناسی شده، در کنار سازمان هایی که مسئولیت سلامت و امنیت غذایی را برعهده دارند، ضمن در نظر گرفتن اعتبارات کافی، جهت تولید مواد خوراکی سالم و مغذی، در داخل کشور و در صورت نیاز، اعتبارات ویژه ای به واردات محصولات و مواد غذایی، اختصاص دهند، روندی که قالب سیاست گذاری ‌های کلان اقتصادی، باید مد نظر داشته باشد و اما به نظر می رسد در هزار توی مسائل اقتصادی که امروزه ایران، با آن مواجه است، چنین ضرورت مهمی، به فراموشی سپرده شده است. ضرورتی که بی توجهی به آن، تبعاتی نه تنها در حوزه سلامت، بلکه توسعه انسانی و در دراز مدت، پیشرفت و تامین امنیت، به همراه خواهد داشت.
اما اینکه چرا هشدارهای پی در پی کارشناسان، هنوز به سرانجامی اثرگذار نرسیده، بحثی است که نشان می دهد، برخی از مسئولان، در حوزه های ذی ربط، به اهمیت آن پی نبرده اند و امید می رود پیش از آنکه جامعه، متحمل تبعات دشوار آن شود، این مقوله، مد نظر قرار گیرد.