یک یلد ای چهار نفره  یک  میلیون و ۲۰۰ هزارتومان آب می خورد، ۱۰۰ گرم پسته ۱۰۰ هزار تومان، یک کیلو انار میخوش ۷۵ هزار تومان ،یک کیلو شیرینی محبوب یلدا   ۳۶۰ هزار تومان، به گزارش فاطمه مقدم خبرنگار فارس اگاه، در فرهنگ مردمان ایران‌زمین، فصل سرد زمستان با آیین زیبای یلدا آغاز می‌شود. یلدا، یا شب چله، یک جشن خانوادگی است که به گردهم‌آیی و دیدار با آشنایان و بزرگان فامیل اختصاص دارد. این شب فرصتی است برای تحکیم پیوندهای خانوادگی و حفظ روابط خویشاوندی، که از سنت‌های نیک و کهن ایرانیان به شمار می‌رود. با این حال، شرایط تورمی کنونی، برگزاری این جشن را برای میزبان دشوار کرده است چرا که قیمت شب چره‌های مهمانی‌های خانوادگی یلدا، به قول شیرازی‌ها « «پو به پوی» مهمونی و پرو پیمون رودرواسی دار می‌زنه!»

پیش از ورود به موضوع تلخ قیمت‌های گزاف ذکر این نکته خالی است لطف نیست که هر یک از شب‌چره‌های یلدا با ریشه در باورهای کهن، به قصد آوردن فراوانی بر سفره بلندترین شب سال جا گرفته‌اند. ایرانیان باستان به جادویی به نام «جادوی سرایت» اعتقاد داشتند و بر این باور بودند که با خوردن میوه‌های پر‌دانه‌ای مثل هندوانه، کدو حلوایی، و انار، به همراه آجیل، برکت و روزی را به زندگی‌شان جذب می‌کنند. این باور نشانی از امید به افزایش نعمت و شکوفایی در زندگی داشته است.

*قیمت ۱۰۰ گرم پسته دربازار یلدای شیراز ۱۰۰ هزار تومان است

بازار شب یلدا بسته به توان اقتصادی خانوارها با قیمت‌های متفاوتی به استقبال جیب مردم می رود‎.‎  بسیاری از خانوارهای طبقه فرودست، بسته به میزان درآمدشان، در خرید آجیل از کیفیت و مقدار امساک می‌کنند. این امسال به حدی رسیده که در سال‌های اخیر برخی که توان مالی کمتری دارند، به گزینه‌هایی مانند پفک، پاپ‌کورن یا تخمه آفتابگردان به جای آجیل روی می‌آورند.انتخاب‌ها چندان هم با فلسفه خوراکی‌های یلدا ناسازگار نیست چرا که پاپ کورن و پفک هم پردانه اند و می تواند فراوانی بیاورند، مسئله نیت است!

اما اگر بخواهیم آجیل شب یلدا را نه در سبدی لوکس یا شاهانه، بلکه در سطحی متعادل تهیه کنیم، بر اساس نرخ نامه اتحادیه صنف توزیع‌کنندگان و فروشندگان مواد غذایی شیراز، قیمت پسته فندقی تا پسته کله قوچی بین ۵۸۰ هزار تومان تا ۹۲۰ هزار تومان متغیر است.

بادام نیز از مغز بادام خارجی تا مغز بادام تبریزی اعلا در بازار شیراز قیمت‌های متنوعی دارد که بین ۶۸۰ هزار تومان تا ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای هر کیلو متغیر است. بادام هندی نیز از ۷۶۰ هزار تومان (درجه سه) تا ۱ میلیون و ۴۰ هزار تومان (درجه یک) به فروش می‌رسد. مغز فندق خارجی درجه یک نیز حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قیمت دارد. در مورد تخمه ژاپنی، قیمت‌ها بین ۳۸۰ تا ۴۸۰ هزار تومان در نوسان است. تخمه آفتابگردان که روزگاری به عنوان خوراکی ارزان‌قیمت برای طبقه فرودست شناخته می‌شد، اکنون بالای ۲۰۰ هزار تومان قیمت دارد.

اگر بخواهید به صرفه تر عمل کنید و آجیل مخلوط شب یلدا را خریداری کنید، باید بین ۴۲۰ تا ۵۸۰ هزار تومان برای یک کیلو از نوع درجه سه تا یک هزینه کنید. همچنین، آجیل شیرین نیز در این بازار با قیمت‌های بین ۵۶۰ تا ۶۸۰ هزار تومان در دسترس است. این نرخ‌ها نشان‌دهنده فشارهای اقتصادی بر خانواده‌ها در ایام جشن یلدا است به طوریکه عده ای قید خرید آجیل را در این شب دراز می زنند.

*میوه‌ها سرخ یلدا و قیمت‌های آتشین!

درشب چره‌ها و خوراکی‌های شب یلدا قرمز بودن میوه ها ‏نشان از آتش است. میوه های پردانه ای چون هندوانه و انار از خوراکی های جدا نشدنی سفره یلداست.

سمبل این شب میوه انار است، این میوه قرمز رنگ به عنوان نمادی از خورشید آتشین بر سر سفره یلدا می‌نشیند و به دلیل دانه‌های فراوانی که در دل خود دارد نمادی از برکت و باروری نیز هست.

بر اساس نرخ اتحادیه صنف بارفروشان و میوه و تربار شیراز، قیمت یک کیلو انار میخوش ۷۵ هزار تومان البته شایان ذکر است که سه دانه انار میخوش تقریبا معادل یک کیلو می شود. انارهای شیرین که ریزتر نیز هستند کیلویی ۵۰ هزار تومان قیمت دارند. هندوانه که معمولاً در آستانه شب یلدا به شدت قیمتش افزایش می‌یابد، در حال حاضر در بازار با قیمت کیلویی ۱۲ هزار تومان عرضه می‌شود. چغندر پخته یا لبو، دیگر میوه سرخ رنگ یلدا نیز کیلویی ۴۰ هزار تومان است.

سیب در بازار میوه شیراز بسته به نوع آن بین ۳۰ تا ۶۰ هزار تومان و پرتقال نیز بسته به نوع خود از ۲۰ تا ۵۵ هزار تومان برای هر کیلو به فروش می‌رسد. اگر بخواهید سبد میوه را کمی اعیانی‌تر بچینید، ناچار به خرید موز هستید که در میدان میوه و تربار بین ۵۰ تا ۹۰ هزار تومان عرضه می‌شود. لازم به ذکر است که به قیمت هرکیلو از میوهای ذکر شده باید بین ۲ تا ۵ هزار تومان اضافه کنید، زیرا این قیمت‌ها مربوط به میدان میوه و تربار شیراز است و در واحدهای صنفی ممکن است متفاوت باشد.

*کامتان را با کاپ کیک‌های کیلویی ۳۵۰ هزارتومان شیرین کنید‍!

بخش هیجان‌انگیز شب یلدا، خوردن شیرینی است؛ از شیرینی‌های سنتی چون باسلوق و نان برنجی تا دسرهای مدرن مانند کاپ کیک‌ها و کوکی‌های اناری و هندوانه‌ای. به گفته احمد رضا جوکار، رئیس اتحادیه قنادان و یوخه‌پزان شیراز، قیمت یک کیلو کاپ کیک، که شیرینی محبوبی برای یلدا به شمار می‌آید، بین ۳۵۰ تا ۳۶۰ هزار تومان است.

خرید کیک یخچالی با تم یلدا نیز در این شب مرسوم است. قیمت این کیک‌ها بسته به تزئین با فوندانت یا بدون تزئین، بین ۳۲۰ تا ۳۵۰ هزار تومان در هر کیلو می‌باشد. خوشبختانه این نوع کیک‌ها برکت دارند و معمولاً یک کیک برای ۷ تا ۸ نفر کافی است. قیمت سایر انواع شیرینی‌ها نیز به شرح زیر است: شیرینی ناپلونی، کیلویی ۳۰۰ هزار تومان، رولت و نان خامه‌ای (محبوب بین شیرازی‌ها) کیلویی ۲۵۵ هزار تومان و شیرینی دانمارکی کیلویی ۱۸۵ هزار تومان.

‎ ضمن این که تهیه زرشک پلو با مرغ برای وعده شام شب یلدا برای خانواده چهار نفره حدود ۵۰۰ هزار تومان هزینه دربردارد‎.‎

با یک حساب سرانگشتی بر اساس نرخ های داده شده هزینه یک سفره یلدایی ۴ نفره برای یک خانواده ساکن شیراز با خوراکی‌های با کیفیت متوسط حدود۱ میلیون و ۲۰۰ هزارتومان خواهد بود.

در انتها، با توجه به مخارج سنگین یک شب دورهمی یلدا، یادآوری سنت مهم و کهن «همسفرگی» در شب یلدا شاید بسیار به جا باشد. در گذشته، یکی از سنت‌های بارز شب یلدا، سنت اطعام گروهی بوده است. خویشاوندان و همسایگان نزدیک دور هم جمع می‌شدند تا بر یک سفره غذا بخورند. تفاوت این رویداد با مهمانی‌های معمولی این بود که مردم تمامی خوراکی‌هایی را که در طول سال پس‌انداز کرده بودند، از میوه و آجیل گرفته تا هندوانه و کدو حلوایی، به عنوان شب‌چره شب یلدا روی سفره می‌گذاشتند و همه از آن استفاده می‌کردند. جالب اینجاست که در این شب، اشعار و داستان‌هایی می‌خواندند که همه درباره امید و زایش بودند. اگرچه این سنت همسفرگی متعلق به دوران کشاورزی است، اما احیای آن در دوره کنونی می‌تواند راه‌حلی برای برگزاری دورهمی‌ها بدون تحمیل هزینه بر یک یا چند خانوار باشد.