تشخیص‌های غربالگری قبل از قانون جدید دقیق بود، سقط‌های بی‌دلیل صحت ندارد ، به گزارش فاطمه مقدم – خبرنگار فارس آگاه،  آمارهای رسمی نشان می‌دهد که حدود ۹۵ درصد سقط‌های جنین در ایران به‌صورت غیرقانونی انجام می‌شود و حدود ۶۰ درصد از سقط‌های غیرقانونی در منزل انجام می‌شود. از سویی، وزارت بهداشت سامانه ثبت سقط جنین‌های قانونی را در یازدهم مرداد رونمایی کرد که بخشی از «سامانه ملی باروری سالم» است. پیش از این، صدور مجوز سقط به‌صورت دستی انجام می‌شد، اما با راه‌اندازی این سامانه، تمام مراحل انجام سقط در بیمارستان‌ها به‌صورت الکترونیک انجام خواهد شد. همان‌طور که این سامانه فقط در شرایط خاص مانند خطر جانی برای مادر یا وجود ناهنجاری‌های غیرقابل درمان جنین اجازه ثبت درخواست سقط را می‌دهد و ورود به آن هم صرفاً از طریق پزشکان و مراکز درمانی معتبر ممکن است. افزایش محدودیت‌های قانونی و سخت‌گیری‌های موجود در سقط جنین باعث شده تا زنان به روش‌های غیرقانونی و ناایمن سقط رو بیاورند؛ موضوعی که نگرانی‌های جدی درباره سلامت مادران را ایجاد کرده است.

به مناسبت هفته ملی سلامت بانوان که تا سی‌ام مهر با شعار «سلامت زنان، پشتوانه تاب‌آوری فردی، خانوادگی و اجتماعی» در حال برگزاری است، یک متخصص زنان و زایمان درباره عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت سقط‌های غیرقانونی و غیرایمن گفت‌وگو داشتیم.

دکتر فاطمه حقیقی، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی در شیراز در گفت‌وگو با «شهر مردم» با اشاره به اینکه با شدت گرفتن محدودیت‌های قانونی جدید، سقط جنین غیرقانونی افزایش یافته است، یکی از مهم‌ترین عوارض سقط جنین عمدی بدون تشخیص پزشک را که زنان تجربه می‌کنند، نازایی خواند و گفت: عوارض کوتاه‌مدت سقط جنین عمدی شامل درد، خون‌ریزی و باز شدن دهانه رحم است که این سقط‌ها اگر به‌صورت کامل انجام نشود، شدت خون‌ریزی را افزایش خواهد داد و گاه منجر به این می‌شود که برای نجات مادر ناچار شویم رحم او را خارج کنیم.

وی با اشاره به اینکه اغلب سقط‌های غیرقانونی در مکان‌های غیر استریل و گاه هم توسط افراد غیرمتخصص انجام می‌شود، افزود: عفونت لگن و رحم نیز یکی دیگر از عوارض مهم و دردناک این نوع سقط‌هاست. علاوه بر این، کورتاژهای انجام‌شده توسط غیرمتخصصان ممکن است منجر به چسبندگی رحم شود که خود به ناباروری منجر خواهد شد.

این متخصص زنان و زایمان با اشاره به رابطه بین افزایش ناباروری و استفاده از قرص‌های سقط جنین توسط زنان گفت: من در موارد بسیاری دیده‌ام که زنانی که در گذشته تجربه سقط با قرص‌های رایج که در بازار تهیه می‌شود را داشته‌اند، بعدها در صورت تمایل به داشتن فرزند نیز دچار ناباروری شده‌اند. البته این فقط برداشت تجربی است و فکت علمی برای آن هنوز ندیده‌ام.

این فلوشیپ نازایی در ادامه با تأکید بر اینکه آگاه‌سازی زوجین از روش‌های دقیق پیشگیری خود می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از ناباروری‌های بعدی ناشی از عوارض سقط‌های عمدی جنین داشته باشد، اظهار کرد: با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی موجود، بسیاری از زوج‌های جوان از فرزندآوری خودداری می‌کنند و آگاهی کامل آن‌ها از روش‌های پیشگیری از بارداری می‌تواند در بلندمدت به نفع تولدهای سالم و اجرای بهتر قانون جوانی جمعیت تمام شود. از این‌رو، به نظر من اهمیت بسیار زیادی دارد که زوجین از روش‌های جلوگیری درست استفاده کنند تا حتی مجبور به استفاده بیش‌ازحد از قرص‌های اورژانسی ضدبارداری نیز نشوند.

دکتر حقیقی در ادامه به محدودیت‌های جدید در غربالگری جنین و افزایش خطر بروز مشکلات جدی در سلامت مادر و نوزاد اشاره کرد و گفت: من از مخالفان برداشتن غربالگری نوزادان هستم. اگرچه نمی‌توانم تأیید کنم که پس از اجرای این قانون در شیراز، تعداد تولد نوزادان با مشکلات خاص مانند سندرم داون به‌طور معناداری افزایش یافته باشد، اما چیزی که می‌توانم تأیید کنم این است که تشخیص‌های انجام‌شده توسط پزشکان متخصص در غربالگری‌های جنین در خصوص سندروم‌های مختلف از جمله سندروم داون اغلب درست و دقیق است. تولد جنین‌هایی با این ناهنجاری‌ها هزینه‌های مادی و معنوی بسیاری بر خانواده و جامعه تحمیل خواهد کرد. از این‌رو، دولت باید موانع قانونی پیش‌روی سقط جنین‌هایی که تشخیص ناهنجاری برای آن‌ها داده شده را بردارد.

وی در ادامه افزود: اینکه گفته می‌شود پیش از اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، غربالگری‌ها منجر به تشخیص‌های نادرست و سقط‌های بی‌دلیل شده، درست نیست؛ چنان‌که صحت تشخیص همان معدود ناهنجاری‌ها نیز پس از سقط آن تأیید می‌شده است و این‌طور سلامت روحی و روانی خانواده و جامعه تضمین خواهد شد، خصوصاً در شرایط کنونی که سن ازدواج و بارداری زنان بالا رفته و روشن است که تخمک‌های بانوان بعد از ۳۵ سالگی ضعیف شده، کیفیت‌شان کاهش می‌یابد و احتمال تشکیل جنین با عوارض را بیشتر می‌کند.

دکتر حقیقی با تأکید بر اینکه تمام تصمیمات مرتبط با سقط جنین باید با رعایت کامل مصالح خانواده و جامعه اتخاذ شود، گفت: شرایط حال حاضر زنان مثل گذشته نیست که ازدواج در سنین پایین رخ می‌داد و مادر تا به سن ۲۶ سالگی می‌رسید چهار- پنج تا بچه داشت؛ حالا زنان تازه در سن ۴۰ سالگی ازدواج می‌کنند. این خود منجر به افزایش سن باروری و البته پرخطر شدن آن برای جنین و مادر می‌شود.

این پزشک فلوشیپ نازایی با اشاره به اینکه حتی اگر مادری قصد سقط جنین عمدی دارد، به هر دلیل نباید آن‌قدر بترسد که با مراجعه به غیرمتخصص‌ها خود را در خطر جانی بیندازد یا امکان مادر شدن را برای همیشه از خود سلب کند، گفت: در حالی‌که اغلب مادران داروهای سقط جنین را با دستوری که از دلالان این داروها گرفته‌اند مصرف می‌کنند و زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که خون‌ریزی دارند و گاه نیز به علت مراجعه دیرهنگام در وضعیت شوک یا وضعیت بسیار نامناسب به بیمارستان ارجاع می‌شوند؛ در این شرایط، نجات مادر نیز بسیار سخت است و این مسئله‌ای انسانی و فراتر از مسائل قانونی است.

این متخصص زنان و زایمان در پایان با اشاره به هفته جهانی سلامت زنان گفت: جدی گرفتن غربالگری‌های رایج می‌تواند تأثیر بسزایی در پیشگیری از انواع سرطان‌های زنان داشته باشد و با توجه به افزایش شدید سرطان سینه توصیه می‌کنیم حتماً خودآزمایی ماهانه سینه‌ها را جدی بگیرند و غربالگری سالیانه ماموگرافی برای زنانی که دارای سابقه خانوادگی سرطان سینه هستند نیز بسیار مهم است. همچنین این افراد می‌توانند از سن بالای ۳۵ سال، سونوگرافی سالانه سینه را نیز آغاز کنند. همچنین غربالگری پاپ‌اسمیر و اچ‌پی‌وی نیز برای تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم از اهمیت بسزایی برخوردار است. در واقع، در روابط امن جنسی تست پاپ‌اسمیر کافی است و تست اچ‌پی‌وی نیز باید هر پنج سال یک‌بار داده شود، اما کسی که به هر دلیل از جمله طلاق و ازدواج مجدد رابطه دیگری را تجربه می‌کند، انجام تست اچ‌پی‌وی برایش از اهمیت بیشتری برخوردار است.

دکتر حقیقی با تأکید بر اینکه زنان برای افزایش آگاهی در خصوص سلامت خود نباید به جست‌وجو در گوگل یا فضای مجازی بسنده کنند، گفت: مطالبی که به این طریق به دست بیماران می‌رسد اغلب غیرکارشناسی و نادقیق است و موجب اضطراب زنان می‌شود. بهتر است با مراجعه به مراکز سلامت در سطح شهر و گفت‌وگو با متخصصان، پاسخ سؤالات خود را بگیرند؛ به‌ویژه با افزایش سرطان‌های زنان، خصوصاً سرطان سینه، دیگر ریسک اعتماد به منابع غیر معتبر چون اینستاگرام، غیرعقلانی است.