هشدار مسئولین انرژی استان در جلسه شورای اداری فارس؛ کسری ۲۵۰ میلیون متر مکعبی گاز در استان  ، مصرف بهینه را جدی نگیریم، فروپاشی انرژی در کمین است ، به گزارش جلال‌الدین عرفانی خبرنگار فارس اگاه، حوالی سال ۱۳۸۲ بود که حادثه‌ای ناگوار رخ داد و کشور به یک فروپاشی انرژی در حوزه برق دچار شد؛ اتفاقی که باعث قطعی گسترده برق و اختلال در بسیاری از بخش‌های کشور شد. حال پس از بیش از ۲۰ سال از آن زمان، شواهد و قرائن نشان می‌دهد که احتمال یک فروپاشی دیگر در حوزه برق وجود دارد. اگر در مصرف انرژی بی‌مبالاتی بیشتری صورت گیرد، این تهدید می‌تواند به یک بحران تبدیل شود. آن هم در شرایطی که بسیاری از فعالیت‌های روزمره به وجود همین انرژی‌های تجدیدناپذیر وابسته است. قطعی کامل شبکه قطعاً خسارت‌هایی جبران‌ناپذیر به کشور و جامعه وارد می‌کند و این اتفاق دور از انتظار نیست. بنابراین ضروری است که مراقبت بیشتری در مصرف انرژی برق صورت گیرد و حداقل در نوع مصرف انرژی تجدید نظر کنیم.

موضوعی که مدیران استان در حوزه برق و گاز نیز در جلسه شورای اداری استان فارس بر آن تاکید کردند. مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای استان فارس در جلسه شورای اداری استان با اشاره به وابستگی شبکه برق و گاز کشور به یکدیگر در حوزه انرژی و اینکه اکثریت نیروگاه‌های کشور گازسوز هستند، اظهار داشت: در حالی که تابستان امسال کل مصرف نیروگاه‌های ما ۶۲ هزار مگاوات بود، میزان مصرف کل کشور ۸۰ هزار مگاوات ثبت شد که به معنای کسری ۱۸ هزار مگاوات است. با این حال، توانستیم میزان برق مورد نیاز شبکه را مدیریت کنیم. هر سال، در اواخر شهریور، با کاهش مصرف، تعدادی از نیروگاه‌ها از مدار خارج و وارد مرحله سرویس می‌شدند، اما در آبان ماه باز هم مصرف بالاست و این نیروگاه‌ها در حالت آماده‌باش باقی مانده‌اند.

یدالله حقیقی افزود: ما در شیراز و در جنوب کشور مشکل نداریم اما نیروگاه‌های شمال کشور چون گازسوز هستند و گاز باید از جنوب به شمال منتقل شود مشکل آفرین شده است.

وی با اشاره به اینکه ۸۰ درصد گاز کشور در حوزه فارس و بوشهر به ویژه منطقه عسلویه تامین می‌شود گفت: امروز ۶ هزار مگاوات برق در برق منطقه‌ای فارس و بوشهر شامل تعدادی نیروگاه گازی و نیروگاه اتمی بوشهر تولید می‌شود که ۴ نیروگاه بزرگ در استان فارس است، این در حالی است که ۲۳۰۰ مگاوات برق مازاد ما به شبکه تزریق می‌شود، این یعنی تراز ما مثبت است.

حقیقی با اشاره به اهمیت حفظ پایداری شبکه سراسری تولید و توزیع برق کشور ادامه داد: امروز حفظ امنیت شبکه سراسری مهمترین وظیفه شرکت‌های برق منطقه‌ای است و فرمانده این میدان مرکز دیسپاچینگ ملی است و در برق‌های منطقه‌ای همه باید تابع فرامین میدان باشند، چرا که هر اختلال در فرکانس شبکه که عددی ثابت است اگر تغییراتی ناگهانی کند موجب فروپاشی یا واگرایی و بلک اوت می‌شود و این می‌تواند کل شبکه سراسری برق کشور را یک هفته به خاموشی ببرد، چرا که در صورت این اتفاق نمی‌توان از شبکه سراسری برق تأمین کرد.

وی با اشاره به تفاوت و حساسیت شبکه برق منطقه فارس به دلیل قرارگیری تنها نیروگاه اتمی کشور در این حوزه گفت: علاوه بر این ما پهناورترین شبکه برق رسانی کشور را با ۱۶ هزار کیلومتر خطوط انتقال و فوق توزیع در اختیار داریم و همین ماموریت ما را سخت‌تر می‌کند. امروز در خصوص مهم‌ترین رکن امنیت شبکه که در کشور عدد ثابت ۵۰ هرتز است اگر این عدد از ۴۹ و دو دهم پایین‌تر بیاید که البته ما ملاحظات امنیتی آن را انجام دادیم تا این اتفاق نیفتد، اما اگر به هر طریق این عدد کاهش یابد کل نیروگاه‌های کشور را می‌تواند در پنج ثانیه خاموش کند و این یعنی خاموشی کل امکاناتی که نیاز به برق دارند.

مدیر کل برق منطقه‌ای فارس گفت: در این راستا در صورت وقوع این پدیده نامیمون در استان ما که وضعیت خوبی دارد بازگشت شبکه و نیروگاه‌ها کمتر از ۳۰ ساعت امکان پذیر نیست و فقط بخش‌هایی روشن می‌شود اما این در حالی است که باز هم نمی‌توانیم به شبکه اصلی وصل شویم و این مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا به کمک شبکه سراسری برویم. البته تاکنون در کشور بیش از ۲۰ سال قبل حوالی سال ۱۳۸۲ یک بار شاهد این پدیده بودیم و البته نمونه آن را سال ۲۰۲۲ در ۵ ایالت آمریکا و چند کشور دیگر هم شاهد بودیم که فروپاشی انرژی رخ داد و با وضعیت فعلی احتمال این پدیده در زمستان به دلیل کم باری وجود دارد که به همین دلیل باید توصیه‌ها جدی گرفته شود.

حقیقی با اشاره به تکلیف ابلاغی آبان ماه در خصوص محدودیت ۵۰ درصدی کاهش مصارف صنعتی گفت: البته با تمهیداتی که اندیشیده شد این رقم در مجموع صنایع بزرگ و صنایع کوچک بیشتر از ۲۴ درصد نیست و اگر مثلا در بحث سیمان برخی گرانی‌ها را به دلیل قطعی برق عنوان کردند این صحیح نیست. در حوزه خانگی و کشاورزی هم تکالیف ابلاغی داشتیم که تمام کنتورهای مشترکان کشاورزی باید خاموش می‌شدند، اما خدا را شکر چون زمستان است خاموشی نسبت به تابستان کمتر بود.

وی با اشاره به مصرف ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون متر مکعبی گاز در نیروگاه‌های گازسوز استان و تاثیر پویش کاهش دو درجه‌ای دما توسط رئیس جمهور بر کاهش مصرف گفت: امروز تنها راه ما انرژی‌های تجدیدپذیر هستند که در این رابطه ادارات تکلیف دارند که ۲۰ درصد برق مورد نیاز خود را از انرژی‌های تجدیدپذیری مثل انرژی خورشیدی که فارس ظرفیت خوبی در این زمینه دارد تامین کنند و دستگاه‌ها ۴ سال مهلت داشتند از سال قبل که هر سال ۵ درصد آن را عملی کنند و البته در کنار آن مواردی دیگر مثل استفاده از پنجره‌های دوجداره، عایق‌بندی ساختمان و نیز استفاده از لامپ‌های کم مصرف را نیز داشته باشند.

*قطع گاز ۸۴ واحد اداری و تجاری پرمصرف

مدیرعامل شرکت گاز فارس هم در این جلسه به برخی چالش‌های این حوزه اشاره کرد و گفت: از زمانی که گاز استخراج و پالایش می‌شود تا از جنوب به شمال ایران انتقال یابد و در مسیر به خطوط تغذیه و توزیع می‌رود یک فرآیند مستمر است که اگر هر نقطه خللی بشود قابل جبران نیست.

وحید بهفر تصریح کرد: اما چرا خانه‌ها خط قرمز ما هستند؟ همزمان با فصل سرما و افزایش مصرف وسایل گازسوز میزان مصرف گاز در حوزه خانگی، عمومی و صنایع کوچکی که کنتور دارند به ۶۵۰ میلیون متر مکعب گاز می‌رسد، این در حالی است که میزان تولید روزانه ما ۸۰۰ میلیون متر مکعب است، این یعنی کمتر از ۲۰۰ میلیون متر مکعب برای صنایع ما باقی می‌ماند.

وی ادامه داد: وقتی این افت فشار در شمال و غرب کشور به وجود می آید وعامل این ناترازی می‌شود، ما در زمینه قطع کردن گاز مشکلی نداریم اما مشکل زمان وصل کردن گاز است، چون اگر گاز قطع شود رگلاتور کنتور منازل و عمومی باید از مدار خارج شود اما چون گاه ده سال از مدار خارج نشدند بعد از وصل شدن رگلاتور وارد مدار نمی‌شود و برای وصل آن‌ها باید نیروهای ما دانه به دانه نسبت به قطع و فعال کردن رگلاتورها اقدام کنند چرا که در غیر اینصورت اگر مثلا در جایی اجاق گازی مجهز به ترموکوپل نباشد و یا موارد دیگر گاز وارد منازل شده و احتمال انفجار وجود دارد، به همین دلیل ترجیح بر این شد که به جای قطع گاز خانگی، عمومی و واحدهای صنعتی خرد به سمت قطع صنایع برویم.

وی با اشاره به کسری ۲۵۰ میلیون متر مکعبی گاز در استان گفت: با این روند تا ما بخواهیم این ۲۵۰ میلیون متر مکعب کمبود را تامین کنیم باز هم چند سال آینده میزان مصرف ما به تولید می‌رسد، پس راهی نداریم جز مصرف بهینه و سپس افزایش تولید نیست، چرا که مصرف خود را با میزان تولید تطبیق می‌دهد.

بهفر با اشاره به رعایت صرفه‌جویی و انجام برخی اقدامات در کاهش مصرف از جمله عایق‌بندی اماکن، پوشیدن لباس گرم در منازل گفت: امروز به ازای یک درجه کاهش دما در خانه‌ها ۲۵ میلیون متر مکعب گاز صرفه‌جویی می‌شود و این یعنی کمک به بسیاری از صنایع برای تولید و راه افتادن چرخ اقتصادی کشور و البته ما فرهنگ‌سازی و آموزش در این زمینه را از آموزش و پرورش و آموزش کودکان شروع کردیم.

وی ادامه داد: امروز بیش از ۷۳ درصد نیروگاه‌های ما گازی هستند که در زمان عادی روزانه باید ۲۲ میلیون متر مکعب گاز به آن‌ها اختصاص بدهیم که در شرایط موجود این میزان با توجه به افزایش نیاز نیروگاه‌های شمال کشور گاه بین ۶ تا ۱۲ میلیون متر مکعب بیشتر در نوسان است.

مدیرعامل شرکت گاز فارس با اشاره به کاهش محدود میزان سهمیه گاز برخی صنایع از جمله فولاد گفت: البته در خصوص کارخانه‌های سیمان چون آن‌ها در فاصله ۵۰ کیلومتری شهرها و دور هستند بیشتر از مازوت استفاده می‌کنند و مصرفشان ۲۴۵ تا ۳۰۰ هزار متر مکعب است و برای سیمان اصفهان ۱۰۰ هزار متر مکعب است و کارخانه‌های قند هم به دلیل فصل برداشت چون نمی‌شود محصول را دپو کرد محدودیتی ندارند و کوره‌های آجرپزی سنتی هم که مازوت استفاده می‌کنند.

وی ادامه داد: امروز میزان مصرف گاز استان ما باید ۶۶ میلیون و ۵۰۰ هزار متر مکعب گاز باشد که هر چند ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش مصرف کننده داریم اما از سال ۱۴۰۱ تا کنون میانگین ۵۵ میلیون متر مکعب مصرف داریم که امروز به ۳۷ میلیون رسیدیم که ۴۳ درصد کاهش داشتیم.

بهفر در خصوص سهم استان فارس در مدیریت مصرف گاز کشور گفت: در سال قبل کل مصرف گاز کشور ۲۴۹ میلیارد متر مکعب بوده که این رقم در استان ما ۱۴ و ۶ دهم میلیارد بود این یعنی سهم ما از کل کشور ۵ و ۹ دهم درصد سهم بوده و با توجه به این موضوع ما ۲۰ میلیون متر مکعب گاز به کشور کمک کردیم.

وی ادامه داد: ما چاره‌ای جز مصرف بهینه نداریم، امروز در بسیاری ادارات ما شاهد تناقض هستیم، در خیلی ادارات دما آن چه که ما توقع داریم رعایت کنند نیست و در برخی ادارات چراغ‌های بسیاری از راهروها حتی در روز روشن هستند و ارباب رجوع‌ها این را می‌بینند.

بهفر گفت: امروز در برخی مساجد واقعاً آنقدر گرم است که باید کت در بیاوریم و با توجه به جلسه‌هایی که گرفتیم اما هنوز برخی مساجد رعایت نمی‌کنند و مردم هم می‌بینند، البته بازرسین ما شبانه روز بازرسی می‌کنند، یکی از مشکلات ما باغ‌شهرها و استخرها هستند که حتی گاه کپسول استفاده می‌کنند.

وی با اشاره به تاثیر تعطیلی یک ساعت زودتر ادارات و روشن کردن یک ساعت قبل از آغاز به کار و یک ساعت قبل از پایان کار سیستم‌های گرمایشی ادارات بر کاهش مصرف انرژی گفت: در راستای همین بازرسی‌ها نسبت به قطع گاز ۸۴ واحد اداری و تجاری اقدام کردیم اما چلچراغ‌های برخی ادارات موجب تناقض میان گفتار و رفتار برخی مسئولین می‌شود و این با فرهنگ‌سازی ما مغایرت دارد.

*اجرای ۱۰۸ مزرعه خورشیدی تولید برق

اما در این بین معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس هم با اشاره به عملیاتی شدن اجرای مزارع انرژی خورشیدی در فارس گفت: در این راستا وزارت نیرو با ورود تجهیزات ۵۰۰ مزرعه خورشیدی موافقت کردند که با کمک دستگاه‌های مربوط در گام نخست ۱۰۸ مزرعه خورشیدی سهم فارس است.

حسن شیخ‌نیا افزود: این یک فرصت خوب است که جا دارد فرمانداران هم این را دنبال کنند، محل اجرای هر کدام از این ۱۰۸ مزرعه در شهرستان‌ها مشخص و قرارداد آن امضا شده و فرمانداران این ظرفیت را باید برای دو ماه امسال و سال آینده انجام دهند و به ازای هر مزرعه ۳ مگاواتی ۱۰۰ میلیارد تومان تسهیلات دیده شده که فرمانداران باید دنبال کنند و چالش‌های سر راه اجرای آن را بردارند.

وی تصریح کرد: یکی از چالش‌ها پیش روی ساخت نیروگاه‌های خورشیدی بحث محیط زیست است چرا که باید در زمین محل اجرای آن اقداماتی می‌شد اما در تجهیزات جدید نیازی به این کار نیست و هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌شود، طول مدت اجرا هر کدام از این مزارع خورشیدی حدود ۸ ماه است که با اجرای ۱۰۸ مزرعه تا ۸ ماه آینده ۳۲۴ مگاوات به ظرفیت تولید برق استان افزوده می‌شود و به جز این تا ۱۷۰۰ مگاوات امکان افزایش ظرفیت اجرای نیروگاه خورشیدی وجود دارد.