
پیشنهادات معلم نمونه فارس برای بهبود برای بهبود سیستم آموزشی کشور:از تعلیم مهارتهای زندگی و تفکر انتقادی تا افزایش سرمایهگذاری در آموزش و پرورش ، به گزارش فاطمه مقدم خبرنگار فارس اگاه، شاید معلمی تنها شغلی باشد که تعریف ها از آن فراوان، متعدد و پیچیده به احساسات است چرا که معلم تنها با انتقال دانش به عنوان وظیفه سازمانی و حرفه ای خود مواجه نیست بلکه او در عرصهای گستردهتر با علم و روان درگیر است. در دنیای آموزش، معلمان نه تنها به انتقال دانش به دانشآموزان باید بپردازند بلکه در شکلدهی به آیندهای روشنتر و جامعهای بهتر نقشی اساسی ایفا میکنند. این حرفه ارتباطی عمیق و مستقیم با روح و روان انسانها دارد، انسانهایی که حساسترین و مهمترین سالهای زندگیشان را سپری میکنند. دانشآموزانی با ویژگیها، فرهنگها و تواناییهای متفاوت که هر یک نیازمند توجه ویژه هستند و همین تفاوتها کار معلم را پیچیده و دشوار میسازد. در این میان، برخی از معلمان با تلاشهای مستمر و روشهای نوین تدریس خود، درخششی ویژه دارند و توانستهاند در رقابتهای ملی به عنوان معلمان نمونه کشوری شناخته شوند. این معلمان، نه تنها در حوزه آموزش، بلکه در مسئولیتهای اجتماعی و اخلاقی نیز به عنوان الگوهایی برجسته معرفی میشوند.
امسال، دو معلم برجسته از استان فارس، با سالها تلاش و خلاقیت در عرصه آموزش، به عنوان معلمان نمونه کشوری شناخته شدند. آقای محمد علی مرادیپور، معلم دکترای جامعهشناسی از شیراز و خانم زهره رضویزاده، معلم زبان انگلیسی از کازرون، توانستند در میان بهترینهای کشور قرار بگیرند و دستاوردهای خود را به اثبات برسانند. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که این معلمان در فرایندی طولانی توسط ۱۷۴ هزار داور و ارزیاب از میان ۶۷۰ هزار معلم در سراسر کشور انتخاب شده و در جمع ۲۴ معلم برتر کشور قرارگرفته اند .تمرکز انتخاب معلمان برتر بر موضوعاتی همچون جلوههای ویژه معلمی و عملکرد حرفهای، موفقیت در طول سالهای خدمت، تدریس در مناطق محروم، مشارکت در دورههای آموزشی معلمان، ارائه خدمات آموزشی رایگان، تأمین هزینه تحصیل دانشآموزان محروم، ازخودگذشتگی و فداکاری در مراقبت از دانشآموزان، استفاده از روشهای نوین و فعال تدریس، نوآوری در خلق و ارائه تکالیف متنوع و توجه به مسئولیت اجتماعی بوده است.
در این مصاحبه، فرصتی خواهیم داشت تا از زبان این دو معلم توانمند بشنویم که چگونه با پشتکار، نوآوری ، توانستهاند در مسیر آموزشی خود به موفقیت دست یابند و در نهایت، در کنار سایر معلمان نمونه کشور، به عنوان نمادهایی از فداکاری و مهارت در عرصه تعلیم و تربیت شناخته شوند.
*موزش و پرورش باید اولویت اول دولت باشد
محمد علی مرادی پور دکترای جامعه شناسی دارد و دبیر و سر گروه آموزشی علوم اجتماعی ناحیه ۴ شیراز است او در گفت و گو با «فارس اگاه» معلمی را موفق خواند که بتواند قلب و ذهن دانش آموز را توامان به دست آورد.
* چطور توانستید با ترکیب دانش جامعهشناسی و مهارتهای تدریس، به دانشآموزان مفاهیم پیچیده اجتماعی را به شیوهای جذاب منتقل کنید ؟
**در ابتدای هر سال تحصیلی، هدف اصلی من بهعنوان مربی کلاس، ایجاد یک محیط امن و حمایتی برای دانشآموزان است. تلاش میکنم فضایی صمیمی و آرام در کلاس برقرار کنم تا دانشآموزان بتوانند با اطمینان کامل سوالات خود را بپرسند، دیدگاههایشان را به اشتراک بگذارند و با یکدیگر تعامل سازنده داشته باشند. در این راستا، انجام کار تیمی، مشورت، همفکری، بحث و تبادل نظر را تشویق میکنم. علاوه بر این، از روشهای نوین تدریس مانند E7، همیاری، تدریس معکوس، ایفای نقش، نمایش، ساخت دستسازههای جامعهشناسی و انجام پروژههای تحقیقاتی بهره میبرم تا فرآیند یادگیری را برای دانشآموزان جذابتر و موثرتر سازم. من معتقدم که مدرسه، به ویژه کلاس درس، بهترین بستر برای پرورش مهارتهای حیاتی نظیر ارتباط مؤثر، تعامل سازنده، کار تیمی و حل مسئله است. هدف من این است که دانشآموزان با کسب این مهارتها، در آینده بتوانند در محیط کار و جامعه به بهترین شکل عمل کنند و به شهروندانی مسئولیتپذیر و موفق تبدیل شوند.
* برای شما، به عنوان یک معلم دکترای جامعهشناسی، مهمترین ویژگی یک معلم موفق چیست؟
** عشق و علاقه حرفه معلمی مهمترین ویژگی یک معلم موفق است. معلمی که قلب و ذهن دانشآموزان را بهدست آورد، در ابتدا با همدلی و همراهی با آنان ارتباط برقرار میکند و با تعهد، تخصص و عشق به دانشآموزان علم و مهارتهای زندگی را آموزش میدهد. معلم موفق باید تفاوتهای فردی دانشآموزان را بهخوبی درک کند و با توجه به نیازهای آنان به رشد و شکوفایی هر یک کمک کند. علاوه بر آموزشهای علمی، معلم موفق باید به دانشآموزان ارزشهای اخلاقی و تربیتی را منتقل کرده و الگوهای مناسبی برای زندگی ارائه دهد.
*به عنوان معلمان نمونه کشوری، اگر فرصتی برای بهبود سیستم آموزشی کشور داشتید، اولین تغییری که اعمال میکردید چه بود و چرا؟
**اگر فرصتی برای بهبود سیستم آموزشی کشور داشتم، اولین تغییری که اعمال میکردم، افزایش سرمایهگذاری در آموزش و پرورش بود. آموزش و پرورش باید اولویت اول دولت باشد چراکه این نهاد به تمامی بخشهای جامعه خدمت میکند و توسعه آن، در نهایت به توسعه پایدار و روشنتر جامعه منجر میشود. سرمایهگذاری در آموزش و پرورش در درازمدت، بازدهی عالی خواهد داشت و به رشد و پیشرفت جامعه کمک میکند. این اولویتبندی نهتنها سطح دانش و مهارت افراد را ارتقا میدهد، بلکه نسلی آگاه، خلاق و توانمند برای حل مشکلات جامعه تربیت میکند.
*آیا یک تجربه خاص از کلاسهای خود به یاد دارید که باعث تغییر در نگاه یا تفکر یکی از دانشآموزانتان شده باشد؟
** یکی از لحظات تاثیرگذار را به یاد دارم. بعضی از دانشآموزان به من مراجعه کردند و با ناامیدی گفتند که هرچقدر مطالعه میکنند، نتیجه مطلوبی نمیگیرند. بهخصوص حافظهشان را مانند سطل آبی که سوراخ است توصیف میکردند و اظهار میکردند که همهچیز را فراموش میکنند. حتی والدینشان نیز نگرانی داشتند که فرزندشان ساعتها مطالعه میکند اما در امتحانات نمرات خوبی نمیگیرد. برای کمک به این دانشآموزان، کلیپهای انگیزشی تقویت حافظه و ۱۵ فن مؤثر در این زمینه را به آنان معرفی کردم. از روشهای مشارکتی، ابزارهای کمکآموزشی، نمودارها، تصاویر و حتی هوش مصنوعی استفاده کردم. سپس از دانشآموزان خواستم هر هفته دو تکنیک بهسازی حافظه را در روش مطالعه خود به کار گیرند و تجربیاتشان را در کلاس با دیگران به اشتراک بگذارند. این رویکرد بهطور چشمگیری مؤثر و رضایتبخش بود.
* آموزش باید فراتر از محفوظات رود
زهره رضویزاده مدرک کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی دارد و با ۲۳ سال سابقه تدریس برای دومینبار بهعنوان معلم نمونه کشوری انتخاب شد و مقام اول کشوری دبیران متوسطه دوم را از آن خود کرد. این معلم برتر و نمونه کشوری سالهاست با کسب مقامهای منطقهای، استانی و کشوری درخشیده است.او فراتر از محفوظات را گام اساسی بهبود سیستم آموزشی کشور می داند.
* شما بیش از دو دهه تجربه در تدریس زبان دارید، یکی از چالشهای اصلی در مسیر حرفهای هر فرد، کاهش انگیزه در طول زمان است. چه عاملی شما را در تمام این سالها برای ادامه تدریس انگیزهمند نگه داشته و چگونه توانستهاید اشتیاق خود را حفظ کنید؟
**آنچه بیش از هر چیز مرا در این مسیر نگه داشته، عشق عمیق به آموزش و علاقهی قلبی به تدریس بوده است. از همان روزهای اول، دیدن پیشرفت دانشآموزانم برایم لذتبخشترین پاداش ممکن بود. احساس مسئولیت، وجدان کاری، و دلسوزی نسبت به آیندهی شاگردانم، همواره در قلبم جای داشته و انگیزهای قوی برای ادامه راه بوده است. همیشه سعی کردهام فضای کلاس را به محیطی صمیمی، پویا، و انگیزشی تبدیل کنم؛ جایی که یادگیری به تجربهای لذتبخش برای دانشآموزانم تبدیل شود.همچنین بهروزرسانی مستمر اطلاعات و بهرهگیری از ابزارهای نوین آموزشی، باعث شده هم خودم در مسیر رشد بمانم و هم دانشآموزانم از یادگیری لذت ببرند. اما شاید مهمترین عامل انگیزهبخش، مشاهدهی نتیجهی تلاشهایم بوده است؛ وقتی میبینم دانشآموزی که روزی با زبان انگلیسی بیگانه بود، حالا با اعتماد به نفس صحبت میکند، شور و اشتیاق درونم دوچندان میشود.
* اگر فرصتی برای بهبود نظام آموزشی کشور در اختیار داشتید، چه تغییری را در اولویت قرار میدادید و چرا؟
** اگر چنین فرصتی داشتم، اولین قدمم این بود که از تأکید بیش از حد بر محفوظات و آموزشهای صرفاً نظری فاصله بگیرم. در عوض، مهارتهای ضروری زندگی مانند حل مسئله، خودآگاهی، تفکر انتقادی، و ارتباط مؤثر را وارد برنامه درسی مدارس میکردم. معتقدم آموزش تنها انتقال دانش نیست، بلکه باید به رشد شخصیت و توانمندیهای فردی دانشآموزان نیز توجه کند.
علاوه بر این، تلاشم را بر یکسانسازی کیفیت آموزش در مناطق محروم متمرکز میکردم تا فرصت برابر برای همه فراهم باشد. از سوی دیگر، محیطهای فیزیکی و روانی مدارس را به گونهای طراحی میکردم که دانشآموزان با اشتیاق و حس امنیت وارد مدرسه شوند. نهایتاً، اصلاح مسیر ورود به دانشگاه یکی دیگر از اولویتهایم بود. آموزش متوسطه نباید فقط در خدمت آمادگی برای کنکور باشد، بلکه باید بستری برای شکوفایی استعدادها و تقویت شخصیت نوجوانان فراهم کند.
* لطفاً یک خاطره بهیادماندنی از سالهای تدریستان برایمان تعریف کنید.
** یکی از خاطراتی که هرگز فراموش نمیکنم، مربوط به سالهای ابتدایی کارم است. در یکی از کلاسهایم، دانشآموزی داشتم که همیشه ساکت و کمحرف بود. هیچوقت داوطلب نمیشد، سؤالی نمیپرسید، و وقتی هم از او سؤالی میپرسیدم، معمولاً جوابش نامفهوم یا با تردید همراه بود. راستش را بخواهید، فکر میکردم علاقهای به زبان انگلیسی ندارد.اما زمانی که برگههای امتحان ترم اول را تصحیح میکردم، با دیدن پاسخهای دقیق و روان این دانشآموز شوکه شدم. نه تنها نمرهی کامل گرفته بود، بلکه متن نگارشیاش پر از واژگان پیشرفته و ساختارهای صحیح بود؛ حتی از برخی دانشآموزان فعالتر کلاس هم بهتر. آن روز یاد گرفتم که هر دانشآموز دنیای خاص خودش را دارد و ممکن است در سکوتش، عمیقترین علاقهها نهفته باشد. از آن به بعد، همیشه سعی کردم با نگاه دقیقتری به شاگردانم بنگرم و هیچکس را دستکم نگیرم.