وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی : شعر در افق آینده ارتباطی ایران می‌تواند کمک بسیاری به بقای زبان فارسی در اقلیم‌های مختلف کند ، به گزارش فاطمه ملوزه خبرنگار فارس اگاه، مراسم اختتامیه نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولان استانی و شاعران و ادبای کشورهای قرقیزستان، قزاقستان، پاکستان، افغانستان و تاجیکستان عصر روز پنجشنبه دوم اسفندماه در تالار حافظ شیراز برگزار شد.

*شعر سبب ماندگاری زبان فارسی در طول هزاران سال است

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با تأکید به اینکه در گذشته زبان فارسی زبانی میان ملت‌های مختلف در افق جغرافیایی بسیار متنوع بود گفت: زبان فارسی به‌خاطر وجود شاعران و شعر در هزار سال گذشته سبب ایجاد یک اتصال تاریخی تمدنی شده است. بخش مهمی از این نفوذ و گستره مرتبط با شعر بوده است و شعر توانسته است زبان فارسی را به زبانی مبدل کند که پس از گذشت هزاران سال هنوز بتوان با کلمات آن ارتباط برقرار کرد.

سیدعباس صالحی با اشاره به اینکه زبان فارسی امروز با زبان فارسی هزار سال قبل فاصله اندکی دارد، در ادامه به بیان دلیل این فاصله پرداخت و اظهار کرد: دلیل این فاصله اندک وجود شاعرانی چون فردوسی، خیام، عطار، حافظ و سعدی و دیگر شاعرانی است که با ترنم‌های خویش، حافظه اجتماعی و تاریخی را سرشار از واژه‌های آشنا کرده‌اند. با بررسی این دلایل به نقش پررنگ شاعران در طول این هزار سال پی می‌بریم. شاعران همچنین به غنی‌سازی واژگانی در این هزار سال بسیار کمک کرده‌اند. شاعران با خلق واژگان جدید، در ترکیب‌های تازه واژگان، در مناسبت‌های نازک‌بینانه بین معانی و واژگان سهم قابل توجهی از سَج‌آرایی واژگانی زبان فارسی را ایفا کرده‌اند.

وی غنای واژگانی هزارساله شعر فارسی را سبب پویایی، مانایی و گسترش‌بخشی زبان فارسی دانست. صالحی در ادامه به مقایسه‌ای بین لغت‌نامه‌های قدیم و لغت‌نامه‌های امروزی پرداخت و افزود: اگر لغت‌نامه‌های زبان فارسی را از زمان قدیم با لغت‌نامه‌های زمان حال مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که با ارجاعات به ابیات شاعران است که واژگان معناهای خود را در لفظ‌ های ویژه پیدا می‌کنند و عملاً شعر به کمک استانداردسازی و معناسازی واژگان در طول این هزارساله آمده است و پشتوانه‌ای برای واژگان فارسی شده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به نقش دیگر شعر، شعر را در گسترش‌بخشی امپراتوری زبان فارسی بسیار مؤثر دانست و بیان داشت: شکوه امپراتوری زبان فارسی با پشتوانه شعر رقم خورد. همچنین شعر در افق آینده ارتباطی ایران می‌تواند کمک بسیاری به بقا، تکامل، تداوم و حیات زبان فارسی در اقلیم‌های مختلف کند.

صالحی در ادامه با تأکید بر اینکه دو سرزمین خراسان و شیراز دو پایگاه اصلی شعر بوده‌اند و هستند افزود: در یک نگاه به آینده، اختتامیه شعر فجر مأمن و آغازی برای این است که فضای سرزمین فردوسی، سرزمین عطار، سرزمین خیام و سرزمین حافظ و سعدی در پیوندی بتوانند پایگاه جدی‌تری برای شعر در گسترش‌بخشی این امپراتوری معنایی ایجاد کنند.

*برند استان فارس از قدیم تا به امروز برندی فرهنگی است

استاندار فارس در مراسم اختتامیه این جشنواره ضمن اشاره به ملاقاتشان با مقام معظم رهبری (مدظله) به مناسبت کنگره ۱۵ شهید استان فارس عمده صحبت‌های ایشان را معطوف به دین، هنر و حماسه دانست و گفت: هر استانی را با یک نام و برند می‌شناسند. بعضی استان‌ها برندشان برند صنعتی است اما در این میان استان فارس برندش فرهنگی دارد. در منطقه خاورمیانه هم شیراز را به عنوان شهر رونق ادب و شعر می‌شناسند. حسینعلی امیری با اشاره به اینکه ادبیات دارای شکوه و بزرگی بسیاری است و شکوه آن در شعر خود را نشان می‌دهد افزود: گاهی برای دریافت و فهم یک موضوع، نیمی از یک کتاب را می‌خوانیم اما گاهی مفاهیم بسیار بلند را یک شاعر در ۲ بیت شعر با بلاغت و ظرافت به خواننده منتقل می‌کند و این موضوع نشان‌دهنده شکوه شعر می‌باشد. امیری در پایان شعر و ادبیات در ایران اسلامی را آمیخته به هویت ملی و تاریخی دانست و در پایان بیان کرد: باید شعر را پاس داشت و به آن ارج نهاد.

*شیراز پایتخت شعر می‌ماند

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در این مراسم گفت: شعر ازلی‌ترین زبان شهر شیراز است و شعر در فارس نه فقط یک هنر، بلکه چون یک هویت قرن‌ها در رگ‌های این سرزمین جاری است. در این روزگار که شعر همچنان تسلای روح انسان معاصر است، فارس با تمامی ظرفیت‌های ادبی و فرهنگی خود همچنان پرچم‌دار این میراث کهن است.

مهدی رنجبر افزود: جای‌جای این استان از شیراز تا داراب، از لارستان تا آباده، برای شاعران و ادیبان آغوش گشوده است و جشنواره شعر فجر گواهی دیگر بر این حقیقت است.

رنجبر درباره جایگاه شعر در شهر شیراز افزود: شیراز با غزل‌هایش زنده است و شعر همچنان بلندترین و ماندگارترین صدای فارس می‌باشد و این‌گونه است که شیراز همیشه پایتخت شعر می‌ماند.

* ۲۱۷۴ عنوان کتاب در این جشنواره در مجموع مورد بررسی قرار گرفتند

دبیر علمی نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر در این مراسم ضمن خواندن بیانیه هیأت داوران، گفت: شعر؛ چراغ روشن حکمت و معرفت است که منشأ این چراغ کلمه است و کلمه با هوش و گوش دریافت می‌شود. در جهان ناآرام امروز، ۲ موضوع عشق و عرفان که از بنیان هنر شعر فارسی بوده‌اند درخشش کمتری داشته است. شعر تا روزی که به این ۲ بال مجهز باشد، می‌تواند در همه عرصه‌های زندگی پرواز کند.

فریبا یوسفی جشنواره شعر را فرصتی برای دیدار با خویشتن دانست و افزود: این جشنواره امسال با احترام و تجلیل از دو شاعر بزرگ در استان هرمزگان افتتاحیه خود را آغاز و اختتامیه را در شهر شیراز برگزار کرد. در طی این دو مراسم محافل شعری بسیاری در ۱۳ استان برگزار شدند. همچنین در خانه پروین اعتصامی هم محفل ادبی ویژه بانوان برگزار شد.

یوسفی در ادامه با تأکید بر اینکه آثاری بررسی‌شده در جشنواره شعر فجر امسال به شکل ارزیابی کتب منتشرشده در یک سال گذشته بودند، به بیان آمار ارائه‌شده در جشنواره پرداخت و گفت: گروه داوری در بخش شعر کلاسیک با بررسی یک‌هزار و سی‌وسه عنوان کتاب حدود ۵۰ اثر شاخص تشخیص داده و این آثار به مرحله بعد راه یافتند و هیئت داوران با معیارهای دقیقی چون ظرافت‌های زبانی، تنوع موضوع، تازگی زاویه دید به معرفی آثار برتر پرداخت.

وی به ارائه آمار تفکیک‌شده سه بخش دیگر جشنواره پرداخت و بیان کرد: در بخش شعر سپید و نیمایی از بین ۸۵۵ کتاب شعر، حدود ۴۰ اثر به بخش نهایی راه پیدا کرد و در شعر محاوره و ترانه داوران با چالش جدی مواجه بودند و به دلیل سطح پایین کمی و کیفی این کتب، این بخش را در آستانه حذف قرار داد. از بین ۷۴ کتاب چند اثر به امید اینکه در آینده نزدیک این قالب شعر تقویت شود معرفی خواهند شد. همچنین ۲۱۰ عنوان کتاب هم در بخش پژوهش شعر مورد ارزیابی داوران قرار گرفت.

در بخش شعر نو و شعر کلاسیک دو اثر به‌صورت مشترک برگزیده شدند

در این مراسم از «صفر عبدالله» از قزاقستان که تاجیک و عضو دائم و پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است، تجلیل به عمل آمد و از نهادها و ارگان‌های مختلف هدایای ویژه تقدیم او شد.

در پایان این مراسم در بخش جنبی، امیر نجفی برای کتاب‌آرایی مجموعه «مرگ سالی» از انتشارات سوره مهر به‌عنوان منتخب جشنواره معرفی شد.

در بخش شعر نو نیز ۲ اثر «آن‌قدر تلخ که فراموش می‌کنی شکلات است» سروده فاطمه گیلانی از انتشارات سوره مهر و «زن آتش» سروده حسنا محمدزاده از نشر ایهام به‌صورت مشترک برگزیده شدند و همچنین مجموعه «تو رفته‌ای یا من؟» سروده محمدرضا روزبه از انتشارات فصل پنجم نیز به‌عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی شد.

در بخش شعر محاوره نیز ۲ اثر «چهیل» سروده سامی تحصیلداری از انتشارات دالاهو و «نَه نِه» سروده الهه رشیدی از انتشارات ریما به‌صورت مشترک به‌عنوان آثار شایسته تقدیر معرفی شدند و در این بخش اثر برگزیده‌ای به دلیل پایین بودن کیفیت آثار این بخش معرفی نشد.

در بخش شعر کلاسیک ۲ اثر «شبانماه» سروده فاطمه عارف‌نژاد از انتشارات شهرستان ادب و «کوه‌زاد» سروده قادر طراوت‌پور از انتشارات شهرستان ادب به‌صورت مشترک برگزیده شدند و همچنین مجموعه «خون‌برگ» سروده عباس کیقبادی از انتشارات گفتمان اندیشه معاصر نیز به‌عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی شد.

در بخش درباره شعر «شاعران در جست‌وجوی جایگاه: نگاهی دیگر به تحول شعر فارسی» به قلم مسعود جعفری‌جزی از انتشارات نیلوفر برگزیده شد و همچنین «فهلویات: پژوهشی در اشعار بازمانده از زبان ادبی مشترک عراق عجم و آذربایجان» به قلم پژمان فیروزبخش از انتشارات محمود افشار شایسته تقدیر شد.