غفلت میراث فرهنگی از دیجیتالی کردن موزه ها و آثار تاریخی، به گزارش سيد محی‌الدین حسینی‌ارسنجانی خبرنگار فارس اگاه، از تعداد ۵۰۰ موزه فعال  در کشورمان فقط ۵۰ عدد آنها به سمت دیجیتال سازی آثار رفته‌اند و می‌توان در این زمینه گفت که وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی در معرفی هر چه بهتر و ملموس‌تر آثار مهم و نفیس و گرانسنگ خود به مردم دنیا به ویژه مراجعه‌کنندگان به موزه ها تا حدود زیادی غفلت و بی توجهی کرده است. تلاش برای دریافت و اختصاص بودجه کافی برای به روز کردن و تجهیز موزه‌ها و ایجاد امنیت و زیبایی و گسترش موزه های کهن و مطرح ایران از اول وظایف وزیر جدید و آتی میراث فرهنگی باید باشد تا این غفلت‌ها جبران شود. فناوری نوین و دیجیتال سازی اشیاء و اسناد تاریخی به صورت سه بعدی بویژه در زمانیکه امکان بازدید‌های انبوه و گروهی از اشیای بسیار نفیس و منحصر به فرد ممکن نیست، کمکها و اطلاعات فراوانی را نصیب افراد علاقه‌مند به شناخت از تاریخ و فرهنگ و گذشته باستانی کشورمان و به ویژه مرمتگران آثار تاریخی می‌نماید. ایجاد رویدادهای نو از جمله تولید آثار مستند از مراکز تاریخی و گردشگری و بهره‌مندی وزارت میراث فرهنگی از صنعت دیجیتالی کردن فعالیتها و کارکردهای خود از طرق گوناگون راه را برای پیشرفتها و ساز و کارهای پیش روی این وزارتخانه مهم که باید در همه عرصه‌ها به رقابت با رقیبان خود بپردازد هموار می‌نماید. موزۀ دیجیتال به مجموعه‌ای از اشیای دیجیتالی در یک بستر نگهداری بلند مدت با قابلیت نمایش بدون محدودیت مکانی از طریق شبکه اطلاع رسانی اینترنتی و در مدت زمانی نامحدود و ۲۴ ساعت در تمام ایام هفته اطلاق می‌شود. اشیای دیجیتالی که تصاویر دو بعدی و سه بعدی و بعضاً تعاملی آثار و اشیای موزه‌ای محصول این فناوری نوین در ارائه خدمات موزه‌ای می‌باشد. موزه‌های مجازی می‌توانند ابزاری قدرتمند برای مطالعه تطبیقی و تحقیق در مورد موضوع، مواد یا محلی خاص و حتی کمک‌دهنده به بازسازی و تعمیرات اشیاء و اسناد آسیب‌دیده در موزه یا اکتشافات باستان‌شناسی و مرمتهای آثار تاریخی باشند. موزه دیجیتال، نهاد مجازی است که تجربه حس حضور در یک موزه حقیقی را از طریق در اختیار قرار دادن محتوایی غنی، متناسب با نیاز مخاطبان و در تعامل با آنها برقرار می‌سازد. گرچه موزه‌های مجازی می‌توانند وابسته به مجموعه‌های موزه‌های حقیقی یا مستقل از آنها ارائه شوند، اما در هر حال باید هویت و ماهیتشان در تعریفی که شورای بین المللی موزه‌ها(ICOM) از موزه ارائه کرده است، قابل شناسایی و بررسی باشد. استانداردسازی موزه‌ها و هویت‌بخشی به اشیای نگهداری شده در موزه‌ها و درک کامل‌تر با دریافت جزییات بیشتر از یک اثر یا یک شی هنری دارای ارزش تاریخی از کارکردهای دیجیتالی کردن موزه‌ها و مستندنگاری میراث فرهنگی کشوری با این شیوه نوین کار موزه‌ای است. در دنیای امروز بیشتر اطلاعات بدون توجه به شکل و قالب آنها به صورت آنلاین از طریق اینترنت قابل دسترسی است. بنابر این موزه‌ها می‌بایست به دنبال یافتن راه‌های جدید برای ارائه اطلاعات به مردم، همکاری در حفظ و نشر و توسعه اطلاعات میراثی و نیز پیگیر راههای جدید برای استفاده عمومی از امکانات و تسهیلات موزه‌های مختلف باشند. موزه مجازی رقیب یا خطری برای موزه‌های کلاسیک نیست زیرا به علت طبیعت دیجیتالی‌شان نمی‌توانند مانند این گونه موزه‌ها، اشیاء واقعی را به بازدیدکنندگان ارائه کنند اما می‌توانند عقیده‌ها و مفاهیم مجموعه‌ها را به فضایی دیجیتال گسترش دهند و به این ترتیب طبیعت اصلی موزه‌ها را آشکار کنند. موزه مجازی در اختیار آن دسته از بازدیدکنندگان مجازی است که ممکن است هیچگاه نتوانند از موزه یا اشیاء و اسنادی خاص بازدید کنند. موزه مجازی همچنین می‌تواند بخشی از یک موزه سنتی باشد که به صورت تلفن همراه، نمایشگر دیجیتال یا وب‌سایت موزه وجود داشته باشد یا می‌تواند به صورت نت آرت، دیجیتال آرت یا واقعیت مجازی باشد. با پیاده‌سازی سیستم آنلاین موزه‌های مجازی هم به شاخصهای توسعه شهرهای الکترونیکی نزدیک‌تر شده و فرصت‌ های جدید سرگرمی برای شهروندان فراهم خواهد شد. همچنین رفع تهدیدهای نابودی میراث ملی نیز از دستاوردهای پیاده‌سازی آن خواهد بود. افزایش تجربیات میدانی، نگهداری بلندمدت دیجیتالی اشیای موزه‌ای، در دسترس قراردادن اطلاعات بیشتر به بازدیدکنندگان و پژوهشگران از جمله مزایای این گونه موزه‌ها هستند. استان فارس به جهت تعدد آثار تاریخی و مراکز فراوان گردشگری موجود در آن باید از موزه‌های دیجیتالی بیشتری برخوردار باشد. همچنان که استان‎هایی مثل اصفهان، یزد، کرمان و خوزستان و… که مراجعین بسیاری از گردشگران دنیا را در طول سال دارند نیازمند موزه‌های دیجیتالی بیشتری‌اند تا مردم و گردشگران داخل و خارج از کشور  بتوانند از خدمات این فناوری نوین در هر نقطه و هر زمان که تشخیص دهند بهره‌مند گردند.

در برنامه‌های سالانه برگزاری جشنواره‌های چند رسانه‌ای میراث فرهنگی کشور که در سطوح ملی و بین‌المللی در تهران و سایر استانها برگزار می‌گردد و امسال هم که شیراز و فارس میزبان این رویداد بزرگ و مهم ملی و بین‌المللی هستند باید به بخش ارائه اثرها و داوری آثار دیجیتالی و تولید آثار سه بعدی در حوزه میراث فرهنگی و کمک به رشد و توسعه موزه‌های مهم و ملی کشور توجه جدی و بیشتری صورت گیرد.

نکته پایانی اینکه در دنیای علمی و هنری امروز حفاظت از میراث مادی و معنوی و چگونگی نمایش و طبقه‌بندی آثار در موزه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار هستند. از طرفی با وجود آثار فراوان و حجم اطلاعات زیاد در مورد آنها، نیاز به سازماندهی، گردآوری و طبقه‌بندی این اطلاعات تاریخی جهت نگهداری و استفاده بهتر ضروری به نظر می‌رسد در نتیجه برای دستیابی به این هدف، با توجه به علاقه‌مندان و محققان داخلی و خارجی اجرای طرحهای دیجیتالی کردن موزه ها می‌تواند برای نگاهداشت و معرفی میراثهای فرهنگی ملموس و ناملموس کشور مان بسیار مفید و سودمند باشد.