به گزارش فاطمه ملوزه خبرنگار فارس آگاه، نشست خبري به مناسبت هفته هپاتیت با حضور اورنگ ایلامی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز دیروز   برگزار شد. در این نشست که به  بهانه ، روز جهانی هپاتیت تشکیل شده بود، موضوعات «پویش ملی هپاتیت»، «پیشگیری از غرق‌شدگی» و «هفته شیر مادر» مطرح شدند و معاون بهداشت دانشگاه به ارائه آمار و راه‌های جلوگیری از خطرات در دو موضوع اول پرداخت و در مورد طرحی که در مورد شیر مادر در حال انجام در بیمارستان های مادر و کودک است سخن گفت.

*راه اندازی پویش «پیش به سوی حذف هپاتیت C»؛ جهت جلوگیری از تشدید این بیماری در جمعیت های پرخطر

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز درباره شعار امسال گفت: امسال شعاری که سازمان جهانی بهداشت در نظر گرفته است، در فارسی معادل این است: «بیایید بیماری هپاتیت را حذف کنیم». هدف سازمان جهانی بهداشت حذف هپاتیت های مزمن B و C تا سال ۲۰۳۰ است. ۱۹۲ کشور از جمله ایران متعهد به حذف این دو نوع هپاتیت در کشور خود شدند. معنای حذف این نوع بیماری در سازمان جهانی بهداشت، یعنی در هر صد هزار نفر کمتر از ۵ نفر مبتلا وجود داشته باشد و در گروه های پرخطر مثل تزریق کنندگان مواد کمتر از دو درصد مبتلا باشند. اگر به این شاخص برسیم این سازمان به ما گواهی حذف این بیماری را می دهد. هدف ما تا سال ۲۰۳۰، ۹۰ درصد شناسایی و ۸۰ درصد درمان این بیماران است.

اورنگ ایلامی با اشاره به اینکه ۵ نوع هپاتیت داریم، بیان کرد: هپاتیت A، B، C، D، E داریم. نوع B و C پتانسیل مزمن شدن را دارند و می توانند دائم در بدن بمانند. نوع D به گونه ای است که به تنهایی نمی تواند در بدن بماند حتما باید قبلش فرد مبتلا به بیماری هپاتیتB  شده باشد. هپاتیت A و E هر دو شانس مزمن شدن ندارند.  هپاتیت A و E از مسیر مطبوعی_دهانی انتقال می یابد و به خاطر عدم رعایت مسائل بهداشتی است که منتقل می شود. و هپاتیت B و C اما از مسیر خون و فرآورده های خونی غربال نشده به راحتی شرایط انتقالشان فراهم می گردد.

ایلامی در ادامه به مبحث راه‌های درمان هپاتیت C پرداخت و اظهار کرد: در سال ۲۰۱۴ با کشف داروی های DAA داروهایی که به طور مستقیم بر ویروس ها اثر می کنند، تحولی بسیار بزرگ را در درمان این نوع بیماری ایجاد کرد و ۹۵ درصد مبتلایان به بیماری هپاتیت C پس از آن درمان می شوند. ولی برخلاف داروی خوبی که برای این نوع هپاتیت موجود است، واکسن موثری برای آن وجود ندارد.

وی درباره اقدام‌های که برای درمان هپاتیت C انجام شده شرح داد: برنامه حذف هپاتیت C از روش ادغام پیشگیری و درمان را در برنامه های مراکز جامع سلامت و مراکز کاهش آسیب و مراکز بیماری های مشاوره رفتاری قرار دادیم. اقدام بعدی آغاز پویش «پیش به سوی حذف هپاتیت C» که به دنبال جلوگیری از تشدید بیماری‌ها در جمعیت های پرخطر و اطلاع رسانی همگانی به مردم و آموزش کادر بهداشت و درمان به صورت تخصصی بوده است.

*میزان شیوع بیماری هپاتیت  Bو C در گروه های دارای رفتار پرخطر بالا است

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مورد توزیع ناهمگن انواع بیماری هپاتیت  Bو C اظهار کرد: کسانی که شانس بیشتری جهت ابتلا به این دو نوع هپاتیت دارند شامل معتادان به مواد مخدر تزریقی، افراد دارای رفتارهای جنسی پر خطر، بیماران مبتلا به ایدز، بیماران مبتلا به تالاسمی، هموفیلی و نارسایی کلیه که باید دائم خون و فرآورده های خونی دریافت می کنند و همه زندانیان در زندان می شوند.

اورنگ ایلامی ضمن تاکید برای اینکه در سال گذشته در استان فارس ۱۰۲۲۳ کیت تشخیص سریع هپاتیت C برای گروه های هدف خریداری شد و شرح داد:  ۶۱۵۲ نفر از زندانیان، ۲۴۲۹ نفر مراجعان به مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری، ۱۱۵۲ نفر کمپ ترک اعتیاد، ۱۹۱ مراکز ترک اعتیاد یا MMT، ۱۸۵ نفر مراکز کاهش آسیب و ۱۱۴ نفر هم در مراکز ویژه زنان مورد آزمایش غربالگری قرار گرفتند. تست ۶۴۹ نفر از این تعداد به روش تشخیص سریع مثبت بود که بیشتر شامل آقایان می شود و عمدتا رده سنی جوانان را در برمی گیرد. در ابتدای امسال هزار کیت پی سی آر برای این تعداد که تست آنها مثبت شده بود خریداری کردیم که تاکنون ۵۰۹ نفر تست پی سی آر انجام شد که ۲۲۴ نفر از آنها مثبت بود. برای ۱۶۰ نفر از این تعداد روند درمانی آغاز شده است. این تست و درمان این بیماری در مراکز نامبرده به صورت رایگان انجام می شود.

ایلامی به شرح دیگر اقدامات برای پیشگیری از بیماری هپاتیت C پرداخت و افزود: توزیع رایگان سرنگ و سوزن بهداشتی برای افراد پرخطر، غربالگری صددرصد خون‌های اهدای استان فارس، ایمن بودن صدردصد تزریقات در مراکز بهداشت و درمان از اقدامات دیگر در این استان است.

*تمام ترشحات بدن مبتلایان به هپاتیت  Bو C به جز اشک و عرق خطرناک است

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مورد درمان هپاتیت B بیان کرد: برای این نوع هپاتیت هم واکسن و هم دارو وجود دارد. این بیماری مثل هپاتیت C از طریق تمام ترشحات بدن انسان (به جز اشک و عرق که ناقل بیماری نیستند)، خون و فرآورده های خونی و سرنگ‌های مشترک بین افراد منتقل می شود. البته این بیماری از مسیر ارتباطات معمولی مثل دست دادن و روبوسی منتقل نمی شود؛ ولی پزشکان و پرستاران که در بیمارستان ها اقدامات تهاجمی جهت درمان بیماران انجام می دهند، باید نکات ایمنی را به دقت رعایت کنند.

اورنگ ایلامی در مقایسه ای شانس ابتلا به بیماری هپاتیت B و C را به نسبت ایدز در روابط جنسی بیشتر دانست و در ادامه به آمار سازمان جهانی بهداشت در این باره اشاره کرد: این سازمان در سال ۲۰۲۲ آمار مبتلایان به هپاتیت B را ۲۵۴ میلیون نفر در جهان اعلام کرد که هر ساله یک ۱٫۱ میلیون نفر به این جمعیت اضافه می شود و ۱٫۲ میلیون نفر مبتلایان هم فوت می کنند. البته ایران به دلیل واکسیناسیون هپاتیت B برای همه افراد زیر ۳۵ سال در سه دوز مختلف توانسته بسیار خوب در این زمینه عمل کند. واکسن هپاتیت B تا ۲۰ سال پیشگیری خوبی دارد.

ایلامی در مورد مزمن شدن این بیماری در دو گروه سنی بزرگسال و کودکان زیر پنج سال بیان کرد: احتمال مزمن شدن این بیماری برای بزرگسالان زیر پنج درصد و برای کودکان حدود ۸۰ درصد است. بنابراین مهمترین کار واکسیناسیون روتین در نوزادی است.

وی در خصوص میزان شیوع هپاتیت در ایران اظهار کرد: اگر شیوع سرمی HBs آنتی‌ژن بیشتر از دو درصد باشد، این حد را شیوع متوسط و بالا می دانند. کشور ما در رنج شیوع پایین در مورد هپاتیت B قرار دارد. همچنین مبتلایان به هپاتیت C هم زیر دو دهم درصد در ایران هستند که جز کشورهای با شیوع پایین در این نوع هم قرار می گیریم. اما این میزان شیوع در گروه‌های با رفتار پرخطر تا ۸۸ درصد است. حتی معتادان غیر تزریقی هم شانس ابتلا به بیماری هپاتیت C را تا ۸ درصد دارند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مورد کسانی که باید مجدد واکسن بزنند بیان کرد: کسانی ۲۵ سال به بالا هستند و به هر دلیلی واکسن را در زیر ۲۵ سالگی دریافت نکردند باید حتما به مراکز واکسیناسیون مراجعه کنند و واکسن بزنند و همچنین پرستاران و دکترها و افرادی که در ارتباط با مبتلایان به بیماری های هپاتیت هستند مثل اعضای خانواده آنها مجدد این واکسن را دریافت کنند.

*فارس صدرنشین آمار مرگ بر اثر غرق شدگی در کشور است

اورنگ ایلامی در ادامه به مبحث غرق شدگی پرداخت و آماری در این خصوص ارائه داد: در سال ۲۰۲۴ سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد در جهان سیصد هزار نفر هر ساله به علت غرق شدگی جانشان را از دست می دهند. از هر ده مورد غرق شدگی ۹ مورد در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد. در ایران این عدد هزار نفر است. عمده آمار هم در فصل تیر، مرداد و شهریور است و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد این آمار مختص رنج سنی زیر ۲۹ سال است. چهارمین علت مرگ خردسالان یک تا چهار سال و سومین علت مرگ کودکان پنج تا پانزده سال غرق شدگی است.

ایلامی درباره آمار غرق شدگی در ایران و استان فارس شرح داد: در ایران ۷۲ درصد غرق شدگان بین ۱۵ تا ۴۹ سال بودند. در استان فارس ۱۴۰۳ از هزار نفر جمعیت فوت شده به علت غرق شدگی در ایران ۸۹ نفر را شامل می شود که این آمار بسیار بالا است و نشان دهنده صدرنشینی استان فارس در این زمینه است سی و سه مورد در سه ماهه اول سال داشتیم. بیشتر افراد از مردان هستند. پر خطر ترین مکان‌ها برای غرق شدن، استخرهای کشاورزی و بعد از آن سواحل دریا است. وقتی توپ‌های رنگی در ساحل مشاهده می کنید نباید از آن خط رد شوید، چون از آنجا به بعد محل های پرخطر دریا را شامل می شود و احتمال غرق شدگی بالا می رود.

وی درخصوص راه‌های کاهش این آمار راه اندازی پویش پیشگیری از غرق شدگی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز را موثر دانست و افزود: یک سری نکات را در این پویش مشخص کردیم که باید افراد آن را رعایت کنند. همراهی یک بزرگسال در کنار کودکان، بردن کودکان در محل های مثل استخر و… که غریق نجات دارند و برخی رودخانه ها شرایط شنا ندارد و تابلوی شنا ممنوع زده است، پس هر رودخانه‌ای و سدی شرایط شنا ندارد، در مکان‌های استاندارد باید هم غریق نجات و هم اورژانس باشد؛ از جمله نکاتی هستند که باید مردم آن را رعایت کنند.

*راه اندازی اتاق شیر مادر در فرودگاه شهید دستغیب و بانک شیر مادر در بیمارستان زینبیه

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مورد هفته شیر مادر هم گفت: هفته اول ماه آگوست هفته شیر مادر نامیدند که شعار این هفته «ترویج تغذیه نوزاد با شیر مادر» در نظر گرفته شده است هر بیماری که مادر می گیرد در بدن او آنتی بادی ترشح می شود و این آنتی بادی از مسیر شیر به نوزاد منتقل می شود که مثل واکسن از بیماری نوزاد پیشگیری می گردد. نام این فرآیند ایمنی زایی غیرفعال است. شیر آغوز یا شیر اولیه مادر شامل ایموگلوبین‌های بسیار متعددی برای ایمنی بخشی بدن نوزاد است و عصاره تمام دفاع بدن مادر را به نوزاد می دهد.

اورنگ ایلامی با اشاره به اینکه بخاطر غنی بودن شیر مادر از انواع نیازهای بیولوژیکی نوزاد وجود بانک شیر را ضروری دانست و بیان کرد: بانک شیری مخصوص تغذیه نوزادان در سراسر کشور داریم و استان فارس در این زمینه دومین استانی است که بانک شیر را راه اندازی کرده است. این بانک در استان شامل پنجاه مادر اهدا کننده است و حدود ۸۰ لیتر اهدا می کنند. تاکنون هم بیش از دو هزار لیتر شیر اهدایی مادران به نوزادان نارس اهدا شده است. در فرودگاه بین المللی شهید دستغیب هم اتاق شیر علاوه بر بانک شیر بیمارستان حضرت زینب سلام الله علیها راه اندازی شده است که این شیرها به صورت رایگان پس از ضدعفونی به مادران اهدا می شود. بیشتر اهدا کنندگان شیر در استان از شهرستان‌هاي مُهر و لامرد بودند.

ایلامی ضمن متفاوت دانستن کیفیت شیر هر مادر که متناسب با کودک متولد شده است خبر داد: شیر خشک فاقد مواد بیولوژیکی ضروری برای نوزاد است. بهترین کار برای مادرانی که شیر ندارند، استفاده از شیر مادران دارای شیر است.