به گزارش فارس آگاه، روابط ایران و جمهوری آذربایجان طی این سال‌ها چالش‌های زیادی را به خود دیده، اما طرفین تلاش کرده‌اند تا روابط ۲ همسایه همچنان برقرار باشد. ۲ کشور ایران و جمهوری آذربایجان دارای پیوندهای تاریخی، مذهبی و نژادی هستند و همین مساله با توجه به تقویت سیاست همسایگی دولت، گسترش روابط ۲ کشور را  دو چندان می‌کند.

مسائل ترانزیتی، حمل و نقل، انرژی، مراودات سیاسی و اقتصادی و … از مهم‌ترین رکن همکاری‌های ۲ کشور است، ضمن این‌که اهمیت منطقه قفقاز جنوبی نیز برای جمهوری اسلامی ایران بر کسی پوشیده نیست و همسایگان به این موضوع واقف هستند.

علاوه بر مسائل دو جانبه میان تهران و باکو، موقعیت راهبردی قفقاز جنوبی نیز بسیار مهم و حیاتی است و از دیدگاه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بسیار حساس، مهم و استراتژیک است. از این رو جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از کشورهای دارای منافع نسبت به این موقعیت جغرافیایی همواره بر حفظ امنیت و ثبات در قفقاز جنوبی تاکید داشته است.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر مهم منطقه همواره بر برقراری صلح و امنیت و همچنین جلوگیری از نقش‌آفرینی کشورهای فرا منطقه‌ای تاکید کرده است. انجام گفت‌وگو و استفاده از راه حل‌های سیاسی می‌تواند مشکل گشای بسیاری از اختلافات در درون قفقاز جنوبی باشد.

یکی دیگر از تحولاتی که منطقه قفقاز در ۲ سال اخیر با آن مواجه بوده ایجاد کریدورها بوده که این مساله با مخالفت و اعتراض شدید کشورهای منطقه از جمله ایران و ارمنستان مواجه شده، زیرا ایجاد کریدور جدید می‌تواند مرزهای ژئوپلیتیکی را تغییر دهد و در صورتی که مرزها تغییر پیدا کنند منافع جمهوری اسلامی ایران حتما در این منطقه دچار تغییر خواهد شد.

البته بخشی از مسائل که به قفقاز جنوبی برمی‌گردد کاملا متوجه مرزهای ایران است و مقامات عالی‌رتبه کشور همواره تاکید کرده‌اند که تغییر مرزها جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است و در این شرایط باید تصمیم جدی و کاملا واضحی گرفته شود.

انتظار می‌رود مسائل و مشکلاتی که میان ۲ کشور وجود دارد با اراده‌ای که مقامات تهران و باکو دارند در آینده‌ای نزدیک حل و برطرف خواهد شد.

«مهدی سنایی» معاون سیاسی رئیس‌جمهور درجریان سفری که چندی پیش به باکو داشت پس از دیدار با «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور این کشور ابراز داشت که روابط ۲ کشور ایران و جمهوری آذربایجان در مسیر حل مشکلات و برداشتن گام‌های مثبت برای گسترش آن قرار دارد.

در چارچوب همین دیدار نیز طرفین بر علاقه‌مندی ۲ کشور بر تقویت روابط فیمابین در بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی تاکید کرده و نسبت به رفع موانع در بخش تجارت و حمل و نقل و تبادل و اشتراک تجربیات میان ۲ کشور استقبال کردند.

اخیرا نیز علی‌اف در اظهاراتی با اشاره به سفر رئیس‌جمهور کشورمان به باکو خاطرنشان کرد که این سفر از نظر توسعه روابط دوجانبه و تحولات منطقه بسیار مهم است.

وی همچنین بیان کرد که طی ماه‌های اخیر نمایندگان عالی‌رتبه ۲ کشور با یکدیگر ملاقات‌هایی داشته‌اند.

رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان همچنین بیان کرد: ما می‌خواهیم با تمام همسایه‌های خود از جمله ایران روابط خوبی داشته باشیم، زیرا ما یک برنامه گسترده حمل‌ونقل و همچنین اقتصادی نیز با ایران داریم.

مراودات سیاسی و اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان و همچنین تاثیرگذاری آن در منطقه با توجه به موقعیت راهبردی و حساسیت‌هایی که در این زمینه وجود دارد یکی از وجوه مهم سفر رئیس‌جمهور است و طبیعتا این انتظار وجود دارد که سفر «مسعود پزشکیان» به جمهوری آذربایجان از نظر اقتصادی دستاوردهایی را به همراه داشته باشد.

علاوه بر این، ایران طی سال‌های اخیر همواره از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت کرده و در مسائل اقتصادی به ویژه ترانزیتی نیز با باکو همکاری‌های دوستانه‌ای داشته است.

سفر پزشکیان به آذربایجان نشان دهنده اراده عمیق ایران برای تقویت روابط با کشورهای همسایه است

در همین راستا، «محسن پاک‌آیین» سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با ایسنا درباره سفر رئیس‌جمهور به باکو اظهار داشت: سفر دکتر پزشکیان به جمهوری آذربایجان نشان دهنده اراده عمیق ایران برای تقویت روابط با کشورهای همسایه است، به خصوص در قفقاز و با توجه به این که جمهوری آذربایجان  مهمترین کشور قفقاز است رئیس‌جمهور اولین سفر خود را به  این کشور انتخاب کرده‌ است.

وی تصریح کرد: در این سفر می‌توانیم در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و حمل و نقل  همکاری‌های نزدیکی داشته باشیم.

این دیپلمات پیشین کشورمان خاطرنشان کرد: این سفر در شرایطی انجام می‌شود که خوشبختانه صلح و ثبات و امنیت بعد از آزادی قره باغ در قفقاز مستقر شده و فضای خوبی برای تعامل ایران با کشورهای این منطقه ایجاد شده است.

وی با تاکید بر این که «جمهوری اسلامی ایران همواره از صلح و امنیت در قفقاز و تمامیت ارضی کشورهای این حوزه به خصوص جمهوری آذربایجان دفاع کرده و در جنگ‌های اول و دوم قره باغ نیز در کنار این کشور همسایه بوده است» گفت: روابط ایران و آذربایجان به عنوان ۲ کشور همسایه سابقه دوستی عمیقی دارد و بیش از هر چیزی خویشاوند تاریخی هستیم، مشترکات زیادی در حوزه فرهنگی، تاریخی و زبانی داریم و می‌توانیم شرکای خوبی برای یکدیگر در آینده باشیم.

پاک‌آیین ادامه داد: در چند هفته اخیر برگزاری نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ۲ کشور با حضور «فرزانه صادق» وزیر راه وشهرسازی نشان داد فرصت‌های زیادی برای همکاری وجود دارد و طرفین در حوزه‌های حمل و نقل، انرژی، کشاورزی، گردشگری و  بانکی می‌توانند  با هم همکاری کنند و در مقابله با چالش‌های زیادی مثل تروریسم، قاچاق مواد مخدر و جرایم سازمان یافته موجب شوند امنیت و ثبات در منطقه ماندنی و مستقر باشد.

سفر پزشکیان به جمهوری آذربایجان فصلی جدید در روابط ۲ کشور است

وی سفر رئیس‌جمهور به باکو را در مقطع فعلی مهم ارزیابی کرد و گفت: امیدواریم این سفر نتایج خوبی داشته باشد و بعد از آن به طور طبیعی باید منتظر سفر رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان به ایران باشیم، در مجموع سفر پزشکیان به جمهوری آذربایجان را فصل جدید در روابط ۲ کشور می‌دانم و آینده این روابط را روشن ترسیم می‌کنم.

بر همین اساس، مسعود پزشکیان رییس‌جمهور کشورمان پیش از سفر به باکو در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیون دولتی جمهوری آذربایجان در پاسخ به سوالی درباره کریدور زنگزور و این که نگاه جمهوری اسلامی به این کریدور چیست؟ گفت: حرف اولی که گفتم این است که باید به تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذاریم و چشم‌داشتی به سرزمین هم نداشته باشیم. این اولین و اصلی‌ترین قانون است.

رییس‌جمهور خاطر نشان کرد: مسائل مرزی و سرزمینی بین آذربایجان و ارمنستان زمانی می‌تواند رفع شود که روابط سیاسی و تجاری بین این ۲ کشور با در نظر گرفتن حقوق هر ۲ طرف حل و فصل شود.

پزشکیان تصریح کرد: آن چیزی که ما اکنون برای کمک به حل مشکل در حال انجام آن هستیم این است که داریم مسیر ایران را برای برادران و خواهران عزیزمان از آذربایجان آماده می‌کنیم تا از طریق ایران وارد قسمت نخجوان شوند. فعالیت‌های راه‌سازی و مسیرهای ریلی در آنجا به سرعت در حال انجام است. ما توافق کرده‌ایم و ان‌شاءالله مشکلی در برقراری ارتباط بین آذربایجان و نخجوان به وجود نخواهد آمد. ما ایران را سرزمین دوم آذری‌ها می‌دانیم. هر وقت قدمشان به خاک ما برسد، برای ما مبارک خواهد بود.

وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه طی سال‌های اخیر شاهد حوادث ناخوشایندی بین ۲ کشور همسایه بوده‌ایم. این حوادث مربوط به گذشته است، اما از این به بعد چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا روابط ۲ کشور بیشتر تقویت شود؟ اظهار داشت: در تمام کشورهای دنیا، گاهی چارچوب‌ها شکسته می‌شود و افرادی سخنانی می‌گویند که نباید گفته شود. همین حالا در کشور ما هم ممکن است برخی افراد ما را نیز نپذیرند. ما سیاستمداران و مسئولین سیاسی کشورهای مختلف و فرهنگیان و عقلا باید مراقب باشیم که رفتارهای نسنجیده و غیراصولی برخی افراد، اختلافی بین بزرگان ایجاد نکند.

بنابراین جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر احترام به تمامیت ارضی کشورها و همچنین جمهوری آذربایجان، برای گسترش همکاری‌های مشترک ۲ کشور نیز اهمیت بسیاری قائل است.

همچنین ایران معتقد است حق حاکمیت هیچ کشوری نباید نادیده گرفته شود، علاوه بر این باز شدن پای کشورهای دیگر به منطقه را به صلاح کشورهای این منطقه نمی‌داند؛ چرا که بر این باور است با همکاری یکدیگر می‌توان امنیت و مسائل مرتبط به خود را حل کرد.

همچنین علاوه بر تقویت مناسبات سیاسی ایران و جمهوری آذربایجان به‌عنوان ۲ کشور همسایه که دارای اشتراکات فراوانی هستند، همکاری‌های تجاری و اقتصادی این ۲ کشور مزیت‌های زیادی را برای طرفین به همراه دارد. در همین راستا  افزایش ۳۲ درصدی حجم مبادلات تجاری تهران – باکو در سال گذشته موجب خشنودی مقامات ۲ کشور بوده است و در دیداری که «شاهین مصطفی‌یف» معاون نخست‌وزیر و رئیس آذربایجانی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، تجاری و بشردوستانه آذربایجان و ایران و «فرزانه صادق» وزیر راه و شهرسازی کشورمان و رئیس ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های ۲ کشور داشته‌اند نسبت به افزایش حجم مبادلات تجاری ابراز خرسندی کرده‌اند.

با در نظر داشتن تعاملات جاری میان تهران و باکو به نظر می‌رسد ۲ طرف در تلاش هستند در جهت رفع سوء تفاهمات گام بر داشته و مسائل و مشکلات موجود را حل و فصل کنند. ظرفیت‌های تعامل میان ۲ کشور بسیار گسترده و عمیق است، لذا این سفر می‌تواند روند تعمیق روابط و گسترش همکاری‌ها میان بخش‌های دولتی و خصوصی در زمینه اقتصادی و تجاری و حتی سیاسی را به شکل قابل ملاحظه‌ای تسهیل و تسریع کند.