مادر صنایع دستی ایران ، زنی گمشده در میراث فرهنگی ، به گزارش سيد محی الدین حسینی ارسنجانی خبرنگار فارس اگاه، ایران در دوره معاصر برخوردار از بانوان تاثیر گذاری بوده که علاوه بر تحصیلات عالیه در زمینه مدیریت بر ادارات و سازمان های ملی و استانی و برخورداری از سوابق بالای شغلی در ایجاد برخی نهادها و تاسیس مراکز مهم علمی و آموزشی و ادبی و هنری نقش آفرین بوده اند.یکی از این زنان مهم و اثر گذار فرنگیس یگانگی بوده است و یکی از اقدامات مهم وی بنیان گذاری سازمان صنایع دستی ایران است. چهره ای که متاسفانه در هفته میراث فرهنگی این سال ها حتی یادی هم از او نمی شود و اسمی از وی برده نمی شود.آنچه به اجمال در ادامه می آید ، نگاهی به رویکرد ماندگار او درحوزه صنایع دستی است .  .

■زندگی و خدمات فرنگیس یگانگی

فَرَنگیس یگانِگی متولد ۲۱ اردی بهشت ۱۲۹۵و درگذشته ۲۴ بهمن ۱۳۸۸ در سن ۹۵ سالگی، بنیان‌ گذار سازمان صنایع دستی ایران،دبیر شورای عالی زنان، معاون دبیرکل سازمان زنان ایران و عضو نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در دوره نهم  تا اسفند ۱۳۴۵ بود.

او در بنیانگذاری سازمان زنان پیشرو؛بنیانگذاری سازمان صنایع دستی ایران،بنیانگذاری انجمن فرهنگ ایران باستان، تأسیس کتابخانه یگانگی،دبیر شورای عالی زنان ایران و…نقش آفرین اصلی بود.فرنگیس یگانگی دخترِ ارباب کیخسرو و همسر اردشیر یگانگی از خانواده‌ های برجسته ایران و از پیشکسوتان مبارزه برای پیشبرد حقوق زنان در ایران و نیز پیشبرد صنایع دستی ایران،سال‌ها دبیر شورای عالی زنان ایران و نیز معاون دبیرکل سازمان زنان ایران بود. او به‌ویژه با زندگی روستائی ایران آشنائی داشت. تحصیلات خود را تا کلاس نهم در مدرسۀ ایرج که متعلق به زرتشتیان تهران بود به انجام رساند. پس از آن به کالج آمریکایی‌ها رفت و دیپلم گرفت. چهار سال بعد مدرک کارشناسی خود را در رشتۀ زبان ادبیات فارسی و انگلیسی از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گرفت. پس از آن به آمریکا رفت و مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشتۀ مدد کاری اجتماعی از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی دریافت کرد.در سال ۱۳۱۲ با اردشیر یگانگی ازدواج کرد و آن‌ها صاحب سه فرزند به نام‌ های فیروزه، پرویز و کامبیز شدند.در زمان جنگ جهانی دوم او نقش به سزایی در بازسازی و تشکیل هیئت مدیره برای پرورشگاه کودکان در شهر همدان داشت. پس از جنگ جهانی به همراه همسرش به تهران برگشت و در رشتۀ ادبیات ادامه تحصیل داد.

■برخی از خدمات ملی فرنگیس یگانگی

وی در بازسازی شیرخوارگاه تهران و مدیریت آن تلاشهای بسیاری کرد و در سال ۱۳۲۹ سازمان زنان زرتشتی را تشکیل داد.کتابخانه یگانگی در سال ۱۳۳۷ با کمک مالی خانوادۀ یگانگی توسط او در محوطه انجمن زرتشتیان تهران ساخته شد.این کتابخانه پس از باز سازی در سال ۱۳۸۶ بازگشایی شد.در این کتابخانه بیش از ۱۴۰۰۰ کتاب تخصصی فرهنگ و تمدن ایران باستان وجود دارد. او همچنین «کتابخانه یگانگی کیخسرو شاهرخ» را در مرکز زرتشتیان کالیفرنیا احداث کرد.وی در سال ۱۳۴۵(۱۹۶۶م) با حمایت دولت وقت، سازمان صنایع دستی و یک مرکز تجاری وابسته به نام مرکز صنایع دستی را در تهران تأسیس کرد. او در طول ۶ ماه با سفرهایی که به روستاها و شهرهای گوناگون ایران انجام داد، صنایع دستی قسمت‌های مختلف ایران را گردآوری کرد و به وزارت اقتصاد ارائه دارد.

فرنگیس یگانگی در سال ۱۳۵۰ به عنوان نمایندۀ سازمان ملل برای آموزش زنان بومی به جامائیکا اعزام شد و یک سال و نیم در این پست خدمت می‌کند. قبل از این اقدام نمایشگاه بزرگی از تولیدات صنایع دستی ایران شامل خور جین، کیسۀ حمام، پوستین رودوزی شده، سفال، شیشه و باتیک تبریز و بلوچ و سایر سوزن‌دوزی‌ها در موزۀ قلعه واکایاما در ژاپن در سال ۱۹۶۳ م. شهرت چشمگیری برای ایران به دست آورده بود و جو مساعدی برای تأسیس سازمان صنایع دستی توسط فرنگیس یگانگی به وجود آورد.فرنگیس یگانگی برای پیشبرد اهداف زنان ایران اقداماتی انجام داد که از میان آنها بهبود زندان زنان با انجام آموزش‌های لازم به مدد کاران و کارمندان آن بود.

■ برخی از افتخارات یگانگی

فرنگیس یگانگی (شاهرخ) در آمریکا به‌عنوان یکی از بنیان‌ گذاران و نخستین رئیس مرکز و عضو هیئت امناء مرکز زنان پیشرو در کالیفرنیای جنوبی برگزیده شد.در سال ۱۳۷۳(۱۹۹۴ میلادی) به دلیل کارهای بسیاری که در طول عمر خود انجام داد، به عنوان زن شایستۀ سال برگزیده شده و طی مراسمی در دانشگاه UCLAلوس‌آنجلس از وی تقدیر شد.در سال ۱۳۷۵(۱۹۹۶ میلادی) از سوی اتحادیه انجمن‌ های زرتشتی قاره آمریکای شمالی به‌عنوان یک زن موفق باخدمات عالی موفق به دریافت «لوح تقدیر»از سوی این اتحادیه شد.در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۸۹، همایشی با عنوان سپاس داری از اندیشه‌های تأثیرگذار وی و بستگان علمی او در جشن گاه خسروی با کوشش گروه پویندگان اشا برگزار شد. این همایش که به منظور قدر دانی از کیخسرو شاهرخ، فرنگیس یگانگی،اسفندیار یگانگی و اردشیر یگانگی برگزار شد دارای بخش‌های متنوعی بود و در آن تموچین شاهرخ و کامبیزیگانگی به عنوان نوه‌های کیخسرو شاهرخ حضور داشتند و در مورد خانواده یگانگی و تأثیر گذاری کیخسرو شاهرخ گفتگو کردند.