«مُروار» نوعی ترکه از خانواده درخت بید بوده و طبق تحقیقات به عمل آمده مروار کشت شده در شهرستان ملایر از مرغوبیت خاصی برخوردار است که در سایر نقاط کشور همتای آن یافته نمی‌شود.

هنر مرواربافی در جای جای ملایر ریشه دوانده و یکی از صنایع‌دستی تزیینی کاربردی با زیبایی‌های خاص به شمار می‌رود که هنرمندانش با استفاده از خلاقیت به بافت وسایل مختلف با استفاده از ترکه خاص است که «مروار» نام دارد، می‌پردازند، بهترین نوع مروار در روستاهای داویجان، گوراب، می‌آباد، حرم‌آباد، توشه غاز و جوراب شهرستان ملایر کشت می‌شود.

در حال حاضر ۲۰۰۰ هنرمند مروارباف ملایری در قالب ۱۵۰ کارگاه تخصصی سالانه بیش از هفت میلیون قطعه انواع صنایع‌دستی مُروار تولید و راهی بازارهای خارجی می‌کنند.

تولید سالانه بیش از ۷ میلیون قطعه انواع صنایع‌دستی مروار در ملایر

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ملایر از تولید سالانه بیش از هفت میلیون قطعه انواع صنایع‌دستی مُروار در ملایر خبر داد.

ابراهیم جلیلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، ادامه داد: شهرستان ملایر در زمینه صنایع‌دستی دارای بیش از ۶۳۰۰ کارگاه، با اشتغال مستقیم ۱۲ هزار و ۳۰۰ نفر هنرمند و اشتغال ۲۵ هزار نفر هنرمند به‌صورت غیرمستقیم در ۲۰ رشته از جمله مبلمان منبت، مرواربافی، خراطی، ساخت سازهای سنتی، گلیم و جاجیم بافی، انواع سفال، تراش سنگ‌های قیمتی، گیوه بافی، رودوزی سنتی است که بیشترین اشتغال به ترتیب در منبت، مرواربافی و قلم‌زنی و سفال است.

رئیس میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ملایر اظهار کرد: این شهرستان ملایر دارای دو برند شهر جهانی مبلمان منبت و روستای ملی مروار بافی بوده، بعد از کشاورزی بیشترین اشتغال شهرستان به تولیدات صنایع‌دستی اختصاص دارد  و ما در زمینه تولید صنایع‌دستی جایگاه خوبی داریم اما در زمینه صادرات بسیار جای کار داشته و نیازمند آموزش و آشنایی با قوانین صادراتی و گمرکی ایران و کشورهای هدف هستیم.

وی با اشاره به برگزاری جلسه بررسی معضلات و مشکلات صادرات صنایع‌دستی در شهرستان ملایر با حضور مسئولان مرتبط، افزود: صنایع‌دستی شهرستان نیازمند بازاریابی، تولید محصول متناسب با بازار هدف، بسته‌بندی مناسب، کاتالوگ معرفی و سرمایه‌گذاری درباره صادرات است و اولین قدم در صادرات داشتن کارت بازرگانی و سپس بازاریابی محصولات و تهیه کالا، بسته‌بندی مناسب است.

این مقام مسئول در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: ۲۰ رشته صنایع‌دستی در شهرستان ملایر وجود دارد که پس از منبت، مرواربافی بیشترین سهم اشتغال‌زایی را به خود اختصاص داده است.

وی با بیان اینکه ۲۰۰۰ هنرمند در ۲۰ کارگاه بزرگ و ۱۵۰ کارگاه کوچک خانگی مشغول به بافت مروار هستند، افزود: نزدیک به ۲۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی شهرستان ملایر به کشت چوب مروار اختصاص دارد و محصولات تولید شده به عراق، ارمنستان، ترکیه و آذربایجان صادر می‌شود.

روستای «داویجان»؛ قطب تولید مروار

جلیلی با اشاره به اینکه مهمترین مراکز مرواربافی در شهرستان ملایر، روستای مِی آباد یا رضوانکده، داویجان، حرم آباد، گوراب و توچغاز است، گفت: شهرستان ملایر در صنعت مرواربافی مقام اول کشور را دارد و روستای «داویجان» قطب تولید این محصول به شمار می‌رود.

رئیس اداره میراث فرهنگی ملایر از ثبت ملی هنر زیبای مرواربافی به نام ملایر خبر داد و افزود: با ثبت ملی این هنر زیبا زمینه رونق بیشتر آن ایجاد شده و در کنار منبت با برند جهانی؛ فرصت خوبی را برای پیشرفت شهرستان فراهم کرده است.

ضرورت تشکیل تعاونی‌های مرواربافی برای دسترسی به بازارهای خارجی

احمد آریایی‌نژاد، نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی نیز چندی پیش در همایش تجلیل از مرواربافان پیشکسوت که در روستای ملی داویجان برگزار شده بود، حمایت از تشکیل تعاونی‌های مرواربافی، گامی مؤثر در راستای سازمان‌دهی تولید، افزایش بهره‌وری و دسترسی بهتر هنرمندان به بازارهای داخلی و خارجی دانست.

وی با تأکید بر اهمیت صنایع‌دستی در توسعه اقتصادی روستاها، گفت: مرواربافی یکی از ظرفیت‌های مهم داویجان است که علاوه بر حفظ هویت فرهنگی، می‌تواند نقش بسزایی در ایجاد اشتغال پایدار و رونق اقتصادی ایفا کند.

وی ادامه داد: با ثبت ملی داویجان به‌عنوان روستای مرواربافی، فرصت مناسبی برای معرفی این هنر در سطح وسیع‌تر فراهم شده است.

نماینده مردم ملایر خاطرنشان کرد: ضروری است که با همکاری نهادهای دولتی و بخش خصوصی، زمینه‌ای برای توسعه تعاونی‌های مرواربافی فراهم شود تا ضمن حمایت از هنرمندان، ارزش افزوده این هنر به خود روستاییان بازگردد.

وی گفت: هنر مرواربافی ضمن معرفی فرهنگ و تمدن ایران زمین، زمینه اشتغال افراد جویای کار و راهیابی به بازارهای جهانی را فراهم می‌کند. میراث ماندگاری که برای شکوفایی نیاز به برنامه‌ریزی، آموزش مداوم، حمایت و فراهم ساختن فرصت‌های معرفی مانند برپایی نمایشگاه یا بازارچه‌های دائمی دارد.

به‌گزارش ایسنا، مروار بافی نوعی از ترکه بافی است که در بافت آن از ترکه مروار استفاده می‌شود، در شهرستان ملایر دو نوع محصول مروار وجود دارد یک مدل که به نام باغی معروف است و در کنار جوی آب باغات روئیده می‌شود و مدل دیگر که به‌صورت گسترده در زمین‌های کشاورزی کشت می‌شود از کیفیت بالاتری برخوردار است و در آذرماه و پیش از شروع فصل سرما برداشت می‌شود.

مروار یک بار کاشته می‌شود و بستگی به کیفیت خاک و نوع نگهداری تا چندین سال قابلیت برداشت دارد، روستاهای داویجان، گوراب، رضوانکده، حرم‌آباد و توچغاز قطب اصلی کشت مروار ملایر هستند.

نخستین مرحله پس از برداشت محصول دسته‌بندی و سایز بندی است که در اصطلاح محلی به آن سرکش کردن می‌گویند، مرحله بعدی مروار را در دیگ‌های مخصوص می‌جوشانند و بسته به تَر و خشک بودن مروار بین هفت تا ۱۲ ساعت نیاز به پخت دارد سپس ترکه‌ها را با دست پوست‌گیری کرده که باید پیش از خشک شدن ترکه‌ها بافت آغاز شود.

از مروار محصولات مختلفی بدست می‌آید که می‌توان به میز و صندلی، کتابخانه، انواع سبد میوه در سایزها و شکل‌های مختلف، ظروف نگهداری میوه، گهواره بچه و…. اشاره کرد، همچنین کاربری مهمی در حوزه کشاورزی دارد و از آن برای کارهای دامداری، ابزار کشاورزی، نگهداری محصولات باغی، جای کندو عسل و… استفاده می‌شود.