نگین سبز شیراز، گرفتار در میان واقعیت و مصلحت، به گزارش جلال الدین عرفانی خبرنگار فارس اگاه، بی‌شک، باغ‌های رویایی نگین سبز شیراز یکی از نقاط قوت و ظرفیت‌های مهم این شهر هستند که به عنوان میراثی از گذشتگان برای ما به یادگار مانده‌اند. ظرفیتی که با گسترش شهرنشینی و فعالیت سوداگران زمین، هر سال کاهش می‌یابد، به گونه‌ای که مساحت باغ‌ها از حدود ۳۵۰۰ هکتار به کمتر از هزار هکتار رسیده است. با این حال، شیراز هنوز از نظر وجود این ظرفیت، یعنی باغ‌های رویایی قصردشت، در میان تمامی شهرها و کلانشهرهای کشور، سرآمد است.

موضوعی که موجب شد سید ابراهیم حسینی، رئیس شورای شهر شیراز، در حاشیه بازدید اخیر خود از باغات قصردشت، از راه‌اندازی دبیرخانه‌ای برای حفظ، نگهداری و احیای این باغات خبر دهد. وی هدف از راه‌اندازی این دبیرخانه را احیا، معرفی و نگهداری از این میراث طبیعی شهر با حمایت شورای شهر و شهرداری شیراز عنوان کرد.

اما در این بین، رئیس کمیته صیانت از باغ‌های قصردشت شورای شهر شیراز هم در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت:  حفظ باغات قصردشت از همان ابتدا جز دغدغه‌های اصلی شورای ششم بود و اکثر اعضا به صورت ویژه بر آن تأکید داشتند و همین زمینه‌ساز تشکیل کمیته صیانت از باغات بود تا موضوعات این باغ‌ها به صورت ویژه‌تر دیده شود.

ابراهیم کمالی ادامه داد: در همین راستا چند طرح خوب نیز در شورا در دست بررسی و پیگیری است که یکی از طرح‌ها، طرح باغ دهکده گردشگری باغات قصردشت است، با این نیت که با اجرایی شدن آن گروه‌های تعاونی شکل گیرد و با ایجاد شرایط لازم و صدور مجوزهای گردشگری و ایجاد فضاهای کسب و کار، انگیزه باغداری را برای نگهداری از باغ‌ها تقویت کنیم.

وی اضافه کرد: در همین ارتباط، اخیراً شهرداری لایحه‌ای به کمیسیون‌های تخصصی شورا ارائه داده که بر اساس آن، با در نظر گرفتن شرایط قانونی و همخوانی با قوانین بالادستی، موجب می‌شود تا باغداران انگیزه‌ای بیشتری برای حفظ باغات داشته باشند.

کمالی گفت: بر این اساس، با توجه به اهمیت باغات و اینکه بر اساس قانون سال ۷۹ باغات، اجازه هیچ ساخت و سازی در گروه یک باغات قصردشت داده نشده، در راستای کمک به باغداران و رعایت قوانین بالادستی، شهرداری لایحه‌ای برای باغدارانی که سند مشخص مالکیتی دارند و باغ خود را دیوارگذاری کنند، ارائه کرده که بر اساس آن، باغداران می‌توانند نسبت به جایگذاری یک کانکس در باغ خود اقدام کنند. اما این به معنای اجازه ساخت و ساز نیست، چرا که اگر اجازه ساخت و ساز به هر میزان و به هر شخصی بدهیم، با توجه به سیستم فشل نظارتی ما، همین باعث ساخت و سازهای دیگر می‌شود.

عضو شورای شهر شیراز گفت: در برخورد با ساخت‌وساز غیرمجاز، ما نتوانستیم جلو برخی را از گذشته بگیریم و این تبعیض برای مردم ناراحت‌کننده است. لذا اگر این طرح که شهرداری آورده، به سرانجام برسد، برخی از دل‌نگرانی مردم در خصوص تبعیض‌ها را کم می‌کند و از سوی دیگر انگیزه باغداران را افزایش می‌دهد.

رئیس کمیته صیانت از باغ‌های قصردشت گفت: امروز باغداری در قصردشت درآمدزایی محسوب نمی‌شود، چرا که هزینه باغداری به شدت سنگین شده و از سوی دیگر، آب مورد نیاز هم باید با هزینه سنگینی تهیه شود. این در حالی است که ساخت و سازهای دیگر اطراف این باغ‌ها و حس تبعیض هم آزاردهنده است. من خود را شرمنده می‌دانم که در طول ۳ سال فعالیت کمیته نتوانستیم اقدام قابل لمسی در این حوزه انجام دهیم. امید که اگر باشیم، کارها را به نتیجه برسانیم.

کمالی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه میزان مساحت باغ‌های قصردشت چقدر است، گفت: یکی از آسیب‌های ما در حوزه باغات این است که کسی نمی‌داند ما چقدر باغ داریم. اینکه می‌گویند از ۳۵۰۰ هکتار باغ، میزان باغ‌های ما رسیده به ۹۶۰ هکتار، نیز واقعی نیست و این عدد روی کاغذ است، اما واقعیت آن است که حجم باغ‌های باقی‌مانده کمتر از این است.

وی تصریح کرد: در همین ارتباط پیشنهاد ما تشکیل بانک اطلاعاتی نه تنها برای باغات قصردشت، بلکه برای همه باغ‌های سطح شهر است، چرا که هر سازمان و ارگانی تنها مساحت باغ‌هایی را دارد که متعلق به خود اوست.

کمالی گفت: البته یکی از مشکلات فراروی این موضوع آن است که ما نقشه و مساحت دقیقی از باغات نداریم و تا کنون چند طرح نقشه‌برداری برای به‌دست‌آوردن مساحت باغات انجام شده که به دلیل ناراحتی مردم به سرانجام نرسیده است و به همین دلیل اعلام کردیم این کار از طریق هوایی انجام شود.

برخورد با متخلفان«دانه درشت‌» دیگر موضوعی بود که کمالی در گفت‌وگو با «شهر مردم» از آن به عنوان یک مشکل بزرگ این حوزه یاد کرد و گفت: در پرونده  متخلفان دانه درشت‌، البته لزوماً بحث تخریب باغ نیست، بلکه گاه کاربری آنها تغییر کرده است. البته امروز ما پرونده‌های قطعی در کمیسیون‌هایی مثل ماده ۱۰۰ داریم که رأی قطعی مبنی بر قلع و قمع و یا بازگشت به حالت اولیه صادر شده، اما بنا به مصالح، اجرا نشده است.

وی در خصوص مدرسه پر حاشیه در باغ‌های قصردشت اظهار داشت: در مورد مشابه، به عنوان مثال در پرونده مدرسه مهر تابان، این مکان رأی قطعی دیوان را داشت، اما برخی از دستگاه‌ها مثل فرمانداری، بنا به برخی مصالح، اجازه توقف فعالیت آن را ندادند، چون این مدرسه اقدام به ثبت نام کرده بود. این در حالی است که آنها اجازه فعالیت نداشتند و امیدواریم تا عید پرونده مدرسه مهر تابان هم بسته و اعمال قانون شود و در کنار آن حتماً پرونده باغ رستوران رزگلد و فرش زندیه را هم که یک بار اعمال قانون شده و با یک نامه دوباره باز شدند، پیگیری کنیم.

وی اضافه کرد: در همین راستا از نهادهای قضایی و نظارتی هم تقاضا داریم که کنار نماینده‌های مردم باشند و دلیل اصرار ما نیز این است که مردم بدانند ما با ساخت‌وساز غیرمجاز تعارف نداریم، تا با این کار آن حس تبعیض از میان برود.

رئیس کمیته صیانت از باغات شورای شهر شیراز در نطق پیش از دستور خود در جلسه این هفته شورای شهر هم با اشاره به اینکه شهرداری باغ‌دار خوبی نیست و باغداری کاری علمی، تخصصی و پرهزینه و البته پردرآمد است که در حیطه وظایف تخصصی شهرداری نمی‌گنجند، گفت: یکی از معضلات جدی باغات قصردشت مشکل آب است و این در حالی است که سال‌هاست باغشهرها نیز به بلای جان باغات قصردشت شده‌اند، چرا که استحصال آب در بالادست این منطقه توسط باغشهرها هیچ‌گونه همخوانی با زیست بوم استان ندارد و به خشک شدن قنوات و چشمه‌سارها انجامیده و فاجعه‌ای را برای درختان کهن‌سال قصردشت رقم زده است.

کمالی گفت: در حالی که تعداد چاه‌های غیرمجاز در منطقه قصردشت شیراز به شدت افزایش یافته، منبع آب این باغ‌ها عمدتاً از طریق چشمه‌ها و قنوات تأمین می‌شد که با خشک شدن و از دست رفتن آن‌ها، این منابع نیز به شدت کاهش یافته است.

وی ضمن تقدیر از شهرداری برای ساخت تصفیه‌خانه‌های محلی به منظور تأمین آب مورد نیاز باغ‌های قصردشت، به نبود ساختار اداری و قانونی مناسب برای مدیریت این باغ‌ها به عنوان یکی از مشکلات دیگر اشاره کردو گفت: اصلی‌ترین راهکار برای حفظ باغات، همراهی و مشارکت مردم در این مسیر است و از آنان خواست که خود را مسئول و شریک در حفاظت از باغات بدانند.

کمالی همچنین تأکید کرد: زیرساخت‌های قانونی و اداری مورد نیاز برای حفظ، احیا و ترویج باغات باید با جدیت ایجاد شود که امیدهای بسیاری به ناحیه ویژه باغات داریم. تلاش‌ ما برای برخورد با دانه متخلفان درشت‌ها اگرچه تاکنون به نتیجه نرسیده است، اما امیدواریم به شکل ویژه در دستور کار دستگاه قضا و نهادهای نظارتی قرار گیرد.