افزایش دندان‌های پوسیده ایرانیان تا تعطیلی مطب‌ها، مقصر کیست؟ سلامت دندان‌های ایرانیان را چه عواملی تهدید می‌کند؟ به گزارش خبرنگار روزنامه فارس آگاه الهام فیروزی، مدت هاست بالا بودن هزینه های درمانی در حوزه دندانپزشکی، موجب شده، تا بسیاری از افراد، مراجعه به این دسته از پزشکان را تا حد امکان به تاخیر بیاندازند، حتی گاها قید داشتن این مرواریدهای سفید در دهان خود را بزنند و با چالش های بی دندانی، کنار آیند. دغدغه ای که بارها از آن و اثرات منفی اش در سلامت چنین افرادی، سخن به میان آمده، ولی باز هم چاره ای در این راستا، اندیشیده نشده است. چرا که بالا بودن هزینه های درمانی، موجب شده تا بیمه ها نیز چندان زیر بار پوشش درمانی این خدمات نروند، حتی بیمه های تکمیلی هم سقف نه چندان بالایی، برای آن در نظر گیرند.

آنچه که در نهایت باعث شده تا این روزها، آمار و ارقام حکایت از این داشته باشند که هر فرد ایرانی، حداقل ۶ دندان پوسیده در دهان دارد، همچنین در زمینه شاخص پوسیدگی دندان(DMF) که مربوط به میزان دندان ‌های پوسیده، ترمیم‌ شده، همچنین ازدست ‌رفته می شود، ایران عدد ۱٫۸۴ را به خود اختصاص داده، آنچه که  البته به اعتقاد علی تاجرنیا، رئیس هیات مدیره جامعه دندانپزشکی ایران، در یک مقایسه جهانی  جایگاه چندان بدی را برای کشورمان رقم نزده است. به عبارتی این رقم، در مقیاس متوسط جهانی در وضعیت حد وسط، جای گرفته است. بنابراین، می توان اینگونه برداشت کرد، در زمینه دندانپزشکی، اوضاع در کشورمان چندان بد نیست. با این وجود اما از نظر برخی از متخصصان از جمله، محمدرضا خامی، مدیر گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تهران، میزان پوسیدگی دندان ایرانیان نسبت به کشور‌های صنعتی دنیا، عدد بالایی است. از سوی دیگر، گفته می شود، در مقایسه با دو دهه اخیر، میزان دندان های پوسیده ایرانیان نیز به سه برابر، افزایش یافته است.

به هر حال، گران شدن این دسته از خدمات درمانی، به تدریج موجب شده تا اگرچه با محافظت و درمان به موقع، افراد قادر خواهند بود تا کارآیی تعداد زیادی از دندان هایشان را تا پایان عمر، حفظ کنند، تن به تحمل پوسیدگی دندان، تبعات آن، حتی در نهایت بی دندانی بدهند.

در این میان، هزینه بالای خدمات دندانپزشکی، جدا از افزایش تعداد دندان های پوسیده ایرانیان، به دلیل فشار اقتصادی ناشی از بالا بودن هزینه های درمان که به خانوارهای ایرانی وارد می کند و در موارد بسیاری موجب انصراف آنها از شروع درمان می شود، موجب شده تا تعداد مراجعات به درمانگاهای تخصصی به ویژه مطب های دندان پزشکی نیز به میزان زیادی، کاهش یابد تا به آنجا که بسیاری از مطب های فعال در این حوزه از سلامت، دچار مشکلاتی در تامین هزینه های خود شده اند و با توجه به اینکه این فعالیت، هیچ سودآوری برایشان ندارد، حتی از سر اجبار، مطب هایشان را تعطیل کرده و راهی کلینیک های بزرگ تر شده اند تا حداقل با همکاری که به آنها دارند، مجبور به تامین هزینه مطب و تعمیر تجهیزاتشان نباشند.

البته همانطور که همه ما می دانیم، حل مشکل پوسیدگی دندان نه تنها در ایران، بلکه در کشورهایی که با این معضل، مواجه هستند به دسته ای از عوامل بستگی دارد که یکی از آنها، کاهش هزینه های درمان، با کمک پوشش های ارائه شده از سوی شرکت های بیمه ای است، این در حالی بوده که در ایران، مراکز دولتی کمی در این زمینه، فعالیت دارند و استفاده از خدمات آنها، هم بسیار زمان بر بوده و مدت انتظار برای پذیرش، بسیار زیاد است و مهمتر از آن، اینکه تنها خدمات ساده ابتدایی دندانپزشکی را تحت پوشش دارند و برای استفاده از خدمات بیشتر، مانند روکش دندان یا عصب کشی و پرکردن، افراد باید هزینه پرداخت کنند، عدد و رقمی که شاید هم پای مطب های خصوصی نباشد، اما چندان هم ناچیز نیست. ولی همانطور که گفته شد این، تنها راهکار برای کاهش پوسیدگی و از دست رفتن دندان ها نیست، بلکه یکی از دیگر الزامات در این زمینه، ارائه آموزش های لازم به افراد، برای حفظ سلامت دندان و مراجعه به موقع در صورت بروز مشکل به مراکز درمانی است، آنچه باز هم در این زمینه، شاهد بی توجهی بسیاری از سوی متولیان امر هستیم.

بنابراین در یک جمع بندی کلی، باید به یاد داشت این روزها، گرانی خدمات درمان در این حوزه نه تنها افزایش پوسیدگی دندان های ایرانیان را رقم زده که به طور قطع، در بازه زمانی نه چندان طولانی، به دیگر ابعاد سلامت آنها نیز زیان وارد خواهد کرد، بلکه با تعطیلی مطلب ها، باعث خواهد شد تا به تدریج باز هم ارائه خدمات درمانی در این زمینه به افراد، با چالش هایی مواجه شود، مواردی که به دلیل بی توجهی ادامه دار مسئولان سلامت کشور و نبود پوشش بیمه ای ارزنده، می تواند نه تنها تبعات بسیاری برای سلامت فرد، بلکه برای جامعه نیز داشته باشد، ضمن اینکه نظام سلامت، در دراز مدت باید برای درمان دیگر امراض ناشی از بروز این شرایط نیز هزینه های بیشتری را لحاظ کند.

اما این شرایط سکه است که البته روی دیگری هم دارد، چرا که به اعتقاد برخی از افراد، تضاد منافع در این خصوص، موجب شده تا همه سیاستگذاری ها در این باره به دست درمانگران بیفتد و آنها هم چندان از بالا بودن تعداد بیماران، ناخرسند نباشند، چرا که بالا بودن افراد نیازمند درمان، برای گروهی از درمانگران که قادر به تامین هزینه  های فعالیت خود بوده اند، بسیار درآمدزا خواهد بود، درآمدی که تعداد زیاد مراجعان، برایشان به همراه خواهد داشت. آنچه که چندی قبل محسن دالبند، جراح دهان و فک و صورت و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم درباره آن، هشدار داده است، اینکه «علت خرابی دندان های مردم، به خاطر عدم توجه به مقوله پیشگیری و تضاد منافع در وزارت بهداشت است.» مقوله ای تامل برانگیز که می تواند تبعات فراوانی برای جامعه و حوزه سلامت داشته باشد.

به هر حال، چنین شرایطی را باید هشداری جدی دانست، هشداری که اگر راهکار جدی برای آن، اندیشیده نشود و مسئولان نظام سلامت کشور برای رفع آن، اقدام نکنند در آینده ای نه چندان دور، باید هزینه های بیشتری را برای سلامت افرادی تقبل کنند که نداشتن دندان های سالم، موجب بروز بیماری های بسیاری در آنها شده است.