مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری فارس: میراث فرهنگی مانع مردم نیست، بلکه حافظ میراث کشور است ، به گزارش جلال الدین عرفانی خبرنگار فارس اگاه، چندی قبل بود که به همراه تیم گزارش محله ای فارس اگاه، سری زدیم به محله(لب آب)، یکی از محلات قدیمی و تاریخی شهر شیراز، جایی که از گذشته، خاستگاه بسیاری از بزرگان شهر بوده، در گفت و گویی که با مردم این محله داشتیم، هر کدام به مشکلاتی اشاره کردند که البته برخی از آنها، با سایر محلات بافت تاریخی، شباهت داشت، برخی مشکلات نیز مختص همین محل بود، مشکلاتی از جمله، سرقت از منازل متروکه و خالی از سکنه که پس از ممنوعیت حضور افاغنه در بافت، صاحبان آن حاضر نشدند، به قیمت کمتری خانه خود  را اجاره دهند، حال مورد سرقت انبوه معتادان قرار گرفته اند و مشکل دیگر برای نوسازی و بازسازی خانه های فرسوده شان که قوانین میراث فرهنگی، موجب بسته شدن دست و پایشان شده بود و چندین و چند مشکل دیگر که در دل مردم این محل بود، طبق سنت گذشته از طریق رسانه شهر مردم، با چند تن از مسئولان ذی ربط نیز مطرح کردیم و آنها به برخی از این مشکلات، پاسخ دادند.

*فرش قرمز پیش پای سرمایه گذارانی که برای احیای بافت تاریخی پیشقدم شوند

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس، در خصوص برخی از مشکلات مطرح شده، از جانب مردم محله لب آب که مربوط به این سازمان بود، گفت: ما در بافت های تاریخی، اصولا یک سری آرایه و خانه های تاریخی داریم که طبق ضوابط و مقررات، الزاما باید از آنها حفاظت و صیانت کنیم و مرمت و احیای آن را دنبال کنیم.

محمد ثابت اقلیدی، افزود: البته منازلی فاقد ارزش فرهنگی و تاریخی هم در این بافت، وجود دارند که نیازمند نوسازی هستند، اما به دلیل ریزدانه بودن آنها، با مشکلاتی مواجه هستند که باید دید در کدام نقطه، قرار دارند تا نسبت به احیای آنها اقدام شود.

وی، در خصوص برخی مطالب مطرح شده از جانب مردم محله لب آب، مبنی بر اینکه میراث، جلوی ساخت و ساز و مقاوم سازی منازل آنها را گرفته هم گفت: میراث فرهنگی، مانع مردم نیست، بلکه حافظ میراث کشور است و ما هم در زمینه احیا و مقاوم سازی منازل، با مردم همکاری می کنیم و برای کمک به مردم، مانع نیستیم، اما همه این موارد باید بر طبق ضوابط و مقررات انجام شود.

ثابت اقلیدی، در پاسخ به این سوال خبرنگار ما، مبنی بر اینکه طی سال ها بسیاری از اموال و آثار خانه های تاریخی، مورد سرقت و تخریب قرار گرفته و دیگر اثری از آن ها، باقی نمانده و آیا نیاز به بازنگری در این زمینه وجود دارد یا خیر؟ گفت: تخریب، سرقت و یا هر تهدیدی که آثار ثبت شده ملی را به خطر اندازد، دال بر خروج اثر از ثبت ملی نیست، اما رویه کار ما برای حفظ این آثار، تسهیل گری است.

وی، افزود: تسهیل گری، به آن معناست که ما در حیطه اختیارات خود، راه را برای مالکانی که قصد احیا و مرمت خانه های خود و تبدیل آن به فضاهای گردشگری و انتفاع آنها، باز می گذاریم.

مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری فارس، تصریح کرد: به عنوان مثال، چند سالی است رسم شده که برخی از این خانه ها، مانند بسیاری شهرهای دیگر، تبدیل به اقامتگاه سنتی و مراکز گردشگری شوند که ما نیز این فرصت را در اختیار خانه های تاریخی شیراز، قرار می دهیم.

ثابت اقلیدی، گفت: یکی از شرایط تبدیل این گونه منازل به اقامتگاه، این بود که مساحت آن، بیش از ۱۵۰ متر مربع باشد،

اما به دلیل اهمیت حفظ بافت و نیز ریزدانه بودن برخی از این منازل، مذاکراتی با مرکز داشتیم که طی آن توانستیم، محدودیت مساحت بالای ۱۵۰ متر، برای ایجاد اقامتگاه در بافت تاریخی را حذف کنیم و امروز اگر هر سرمایه گذاری، قصد سرمایه گذاری در این حوزه را داشته باشد، ما آماده همکاری هستیم.

*با رونق زندگی بافت تاریخی هم زنده می شود

رئیس کمیسیون اقتصاد و سرمایه گذاری و ناظر شورای شهر، در منطقه ۸ بافت تاریخی و فرهنگی نیز در این زمینه به خبرنگار ما، گفت: بافت تاریخی و فرهنگی، آبروی شهر است و بر همه ساکنان شیراز، واجب است در راه حفظ و توسعه زیرساخت های آن، کمک کنند و یکی از دستگاه ها، شهرداری شیراز است که پروژه های زیادی تا کنون در این بافت، به اجرا در آورده است.

علی رضا اسکندری، با اشاره به اینکه برنامه ریزی مدونی، برای توسعه بافت وجود دارد، افزود: امروز عمده کاری که در بافت، در حال انجام است، کف سازی، بدنه سازی، نور پردازی و زیرسازی گذرها بوده و دلیل این کار شهرداری، باز زنده سازی بافت است، چرا که با رونق زندگی، بافت هم زنده می شود.

وی، تصریح کرد: معتقدیم باید فضای بافت تاریخی، طوری باشد که هم ساکنان و هم گردشگران، بتوانند به راحتی زندگی کنند، این بدنه سازی و کف سازی ها، به دلیل زیست پذیر کردن بافت است، از طرفی نمی شود، این اماکن را نیز تخریب کرد، چون تاریخ شهر و هویت شهر است.

اسکندری، ادامه داد: از سوی دیگر، می توان اینگونه فضاها را تبدیل به اماکن تجاری و گردشگری کرد.

وی، اضافه کرد: سال قبل، ممنوعیت حضور اتباع در بافت، تصویب شد، اما الان اهالی بافت، یک معضل دارند و آن خالی ماندن خانه هایی است که افاغنه، در آن ساکن بودند و امیدواریم شهرداری، با برخی اقدامات که انجام می دهد، بتواند ساکنان بافت را بازگرداند و از طرفی سرمایه گذاران، برای ایجاد اقامتگاه گردشگری، رغبت بیشتری پیدا کنند و با زنده شدن بافت، خود به خود رفت و آمد معتادان و کارتن خواب ها نیز کاهش میابد، چرا که تجربه نشان داده، این افراد بیشتر به جاهایی می روند که تاریک و خلوت است.

عضو شورای شهر شیراز، در خصوص بازگشت برخی اتباع به بافت، پس از ممنوعیت حضور آنها، گفت: یک تصمیم بزرگ، گرفته شد که افاغنه در بافت نباشند، اما مهمتر از آن، این است که این تصمیم، تداوم داشته باشد وعقب نشینی از این تصمیم بزرگ، بافت را به همان مشکلات قبلی، باز می گرداند و امیدواریم  که این ادامه داشته باشد.

وی، تصریح کرد: در پی این تصمیم، ما بازخورد خوبی در محلات داشتیم و اهالی، از این کار خوشحال بودند.

اسکندری، گفت: البته  در کنار پروژه های شهرداری، مابقی دستگاه ها هم باید پای کار بیایند، به عنوان مثال، یکی از مشکلات اساسی این بافت، فاضلاب است که باید آبفا، فکری به حال آن کند، اگر سایر دستگاه ها باشهرداری باشند، می توانند کارهای بزرگی در بافت انجام دهند.

وی، اظهار داشت: شرایط بافت، شرایط خاصی است، به دلیل نوع قرار گیری و وضعیت آن که از یک سو، شهرداری و به موازات آن، میراث فرهنگی قرار دارد و محدودیت ها نمی گذارد آنگونه که باید کار کرد که البته همین محدودیت ها نیز بافت را حفظ کرده است.

عضو شورای شهر شیراز، گفت: عمده نارضایتی مردم بافت، از عملکرد سایر دستگاه هاست و  شهرداری، توانسته کارهای خوبی در بافت، انجام دهد وچهره خوبی از بافت، نشان دهد، اما انجام همه کارها، در حیطه اختیارات شهرداری نیست.

اسکندری، گفت: برخی از پروژه ها، مانند پروژه زندیه، آنقدر عظیم هستند که تصمیم گیری برای آنها، فرا استانی است.

ناظر شورای شهر در منطقه ۸ شهرداری شیراز، گفت: تعدد دستگاه های تصمیم گیرنده در بافت، مهمترین دلیل کندی روند احیای بافت است و برای احیای بافت، نیازمند یک مدیریت واحد هستیم.

*برخی از فعالیت ها در بافت تاریخی از حیطه اختیارات ما خارج است

شهردار منطقه ۸ بافت تاریخی و فرهنگی شهرداری شیراز هم در رابطه با برخی مشکلات محله لب آب، از جمله خانه های غیر مقاوم و خطرات آنها، گفت: در شهرداری منطقه ۸، به عنوان قلب تاریخی وگردشگری شهر، کارهایی که انجام می شود با مناطق دیگر، متفاوت است و روال عادی نیست، در اینجا ما با دیوارهای فرسوده خانه و مغازه مردم، روبرو هستیم که بدون اجازه، نه می شود آن را تخریب و نه بازسازی کرد و البته بازسازی، نیازمند رای شوراست.

علی مصلی نژاد، ادامه داد: اما در برخی از نقاط بافت که اماکن ثبت شده تاریخی است، دیگر نمی شود با سیمان و آجر کار کرد و نیازمند مرمت تخصصی است که این کار، نیاز به اجازه میراث دارد و از عهده ما نیز خارج است و بودجه آن را نداریم.

وی، در خصوص برخی انتقادات اهالی، از بی کیفیت بودن بدنه سازی ها، گفت: علاوه بر محدودیت های میراثی، ما به آن اندازه، بودجه نداریم که بتوانیم یک خانه فرسوده را که متعلق به خود مردم است، تخریب و از نو بسازیم، البته ما شاهد بودیم که در یکی از کوچه های منطقه ۱۱ که منطقه محرومی نیز بود، با مشارکت خود مردم، چه اتفاق خوبی افتاد، اما اینجا ما همکاری و مشارکت مردم را نیز نداریم.

مصلی نژاد، گفت: این عدم همکاری مردم در احیای بافت تاریخی، دو علت دارد، یکی ضعف مالی و دوم اینکه خود مردم، عادت کرده اند که شهرداری، باید کار را انجام دهد، اما در کنار اینکه شهرداری، بدنه خانه آنها را درست می کند،

آنها نیز باید درون منزل خود را درست کنند و علت تخریب برخی بدنه سازی ها که توسط شهرداری انجام می شود هم همین موضوع است که یا از کنار ایزوگام پشت بام یا به دلیل نشتی لوله آب درون دیوار، دیوار نم کشیده و پوسته ای که روی آن کشیده شده، تخریب می شود.

مصلی نژاد، با اشاره به این نکته که شهرداری، نمی تواند به تنهایی همه مشکلات بافت را حل کند، گفت: چند سالی است که توجه به بافت و آهنگ عمران بافت، شدت گرفته، این در حالی است که قبلا خیلی رسیدگی نمی شد که این شاید به دلیل اهمیت گردشگرپذیر بودن آن باشد، اگر در کشورهای خارجی، شاهدیم بافت تاریخی آنها، وضعیت خوبی دارد، چون ۱۰۰ سال است که در حال احیا هستند، اما بافت ۳۶۰ هکتاری تاریخی ما، چند سال است که مورد توجه قرار گرفته و هنوز تا نقطه مطلوب، راه زیادی دارد.

وی، با اشاره به گستردگی بافت، گفت: شهرداری تا کنون، در زمینه کف سازی، بدنه سازی و نورپردازی بافت، به ویژه برای عبور و مرور ایمن شبانه، برای خانم ها، اقدامات خوبی انجام داده، اما گستردگی بافت، آنقدر زیاد است که شاید اگر سال ها هم طول بکشد، باز هم تعداد زیادی از معابر بافت، کف سازی و بدنه سازی نشده باشند.

مصلی نژاد، گفت: اما در خصوص تعریض معابر بافت، این کار، از حیطه اختیارات ما، خارج است، به ویژه در مواردی که ثبت ملی شده اند، قوانین بالادستی، اجازه هیچ گونه تعریض و ساخت و ساز، بیش از ۷ و نیم متر ارتفاع را نمی دهند و بافت آن، باید به همین شکل بمانند، اما در خصوص نیازهای حمل و نقل، باید تجهیزات عبور و مرور کم حجم تر، مثل ماشین های کوچکتر درست شود و ما خود را با بافت، هماهنگ کنیم، که در این راستا، آتش نشانی اقداماتی را انجام داده است.

وی، در خصوص اعتبار ۱۰۰ میلیارد تومانی دولت، برای احیای بازار وکیل هم افزود: این ۱۰۰ میلیارد تومان، در اختیار میراث است و برای سقف بازار وکیل است، در حوزه شهرداری، ما تعهدات خود در بازار حاجی را انجام دادیم.

وی، خواستار مشارکت یکپارچه همه دستگاه ها و مردم، برای احیای این بافت گرانبها شد و گفت: کلمه مشارکت که باید جدی گرفته شود، گرانترین خانه های تاریخی شیراز، اینجاست و ما نیاز به مشارکت بیشتری داریم و این بودجه، کفاف منطقه نمی دهد.

مصلی نژاد، در خصوص طرح توسعه حرم امامزاده سیدابراهیم، در محله لب آب و تملک یکی در میان خانه های اطراف آن نیز گفت: ما هیچ طرح مصوبی، برای طرح توسعه این حرم نداریم و علت تملک و تخریب چند خانه اطراف آن، این بوده که این خانه ها، طبق ماده ۱۴ به عنوان خانه های خطرساز شناخته و تملک شده اند و ارتباطی با حرم یا طرحی به عنوان توسعه آن ندارد.

مصلی نژاد، گفت: در حال حاضر، بیش از ۸۰۰ خانه خطرناک در بافت، وجود دارد که سال به سال هم بر تعداد آنها، افزوده می شود و بارها اعلام شده است باید مانند شهرهایی مثل یزد و تبریز الگوبرداری کنند و ببینند چه کرده اند که بافت آنها، اینگونه است و بافت رها شده ندارند.

وی، افزود:امروز بسیاری از افراد که اغلب معتادان هستند، در دیوار خانه های متروکه، یک حفره ایجاد کرده و داخل می شوند و خانه ها، پس از مدتی آرام آرام تخریب می شود، در حال حاضر، ۵ خانه به شهرداری واگذار شده که دو مورد آن را احیا کردیم و در حال استفاده در حوزه گردشگری است و ۳خانه دیگر هم نگهبان دارند، اما به جز این، ما بسیاری از خانه ثبت شده داریم که بدون نگهبان و حراست در بافت، رها شده اند و یا بسیاری از مدارس قدیمی که رها شده اند و نیاز است که آموزش و پرورش، فکری به حال آن ها بکند.

ما امروز در بافت، ساختمان هایی داریم که حتی کج شده و در حال ریزش هستند، اما اجازه نمی دهند، آنها را تخریب و احیا کنیم، شهرداری برای احیای بافت، با تعریف و شرح وظایف مشخص هر دستگاه، آماده همکاری لازم است، اگر مالک، نمی تواند، ملکش را احیا کند، باید آن را تملک و احیا کرد و اگر حتی مالک ندارد، از طریق ستاد فرمان امام، می شود این کار  را انجام داد، مانند یزد که با کمک همه دستگاه ها، بسیاری از این خانه ها، تبدیل به اقامتگاه و اماکن گردشگری شدند.

شهرداری منطقه ۸ شیراز، گفت: بودجه امسال منطقه، ۳۵۵ میلیارد تومان است که نسبت به قبل، ۴۰ درصد افزایش یافته است.

البته یکی از مشکلات اصلی اهالی محله لب آب، مربوط به بحث سرقت و امنیت منازلشان بود که متاسفانه در این مورد، موفق به ارتباط با نیروی انتظامی و دریافت پاسخ از جانب مسئولین ذی ربط، نشدیم.