علائمی که باید جدی گرفته شود

دلیریوم علائم و نشانه­ هایی دارد که شناخت آن­‌ها باعث می‌­شود بتوانید زودتر درمان را شروع کرده و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید.

• اختلال در حافظه
• ناتوانی در تمرکز روی موضوعات خاص
• عدم توانایی در پاسخ به سوالات و تصمیم­‌گیری
• حواس­پرتی
• عدم واکنش درست به اتفاقات محیطی
• کاهش هوشیاری و عدم آگاهی نسبت به زمان و مکان
• هذیان گویی

مهمترین روش پیشگیری 

بارزترین علامت‌دلیریوم از دست دادن توجه و آگاهی است. یعنی فرد نمی‌تواند روی یک موضوع تمرکز کند و هوشیاری چندانی نسبت به موقعیت پیرامونی خود نیز ندارد. علائم دیگر این اختلال بروز نواقص قابل توجه در ظرفیت‌های شناختی است. برای مثال ممکن است فرد قدرت تفکر منطقی‌اش را به طور موقت از دست بدهد، توان تصمیم گیری نداشته باشد، اختلالاتی را در حافظه تجربه نماید و حتی تکلم یا درک گفته‌های دیگران نیز برایش مشکل باشد. از همین رو در این شرایط ممکن است بیمار پرت و پلا بگوید و نتواند ارتباط موثری با دیگران برقرار کند.البته عوامل خطر بیماری دلیریوم که قابل اصلاح هستند و با آگاهی از آنها می‌توان تا حدی از ابتلا به آن پیشگیری کرد. اما اصلی‌ترین دلایلی که می‌تواند موجب بروز بیماری مذکور شود چیست؟

• عمل­‌های جراحی و تزریق داروهای بیهوشی
• ترک اعتیاد شدید به الکل و مواد مخدر
• سکته مغزی یا ابتلا به بیماری­هایی مانند دمانس و آلزایمر
• ابتلا به آسم شدید و نرسیدن اکسیژن به مغز
• رسیدن آسیب به مغز در اثر استفاده بیش از حد یا نادرست از داروهای شیمیایی
• مصرف برخی از قرص­های آرامبخش، مسکن­ها، فشار خون و قرص خواب
• تشدید و ماندگاری عفونت در بدن
• کمبود غذا و آب

یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از بروز این اختلال؛ مخصوصا در کسانی که زمینه بروز آن را دارند، استفاده از روش های غیر دارویی است. بنابراین تا حد امکان برای درمان یبوست، اضافه وزن، بی خوابی، کم آبی، کمبود اکسیژن، نقص بینایی و شنوایی تا جای ممکن از دارو استفاده نشود. در ادامه با محیط درمانی مناسب مثل کاهش تنش در منزل و محیط کار، ایجاد سکوت و آرامش در محل زندگی، دوری از سر و صدا و نور اضافه در شب، حفظ اشیا و افرادی که به شادی و احساس آرامش کمک می‎کنند و حذف عوامل ایجاد درد و ناراحتی می توان مانع از تظاهر روان آشفتگی شد.

انواع و نحوه تشخیص دلیریوم

دلیریوم را در دسته بندی­های مختلفی جای می­دهند. برخی از نمونه­ها به نام­های خاصی معرف هستند؛ به­طور مثال گاهی آن­ها را با نام­های دلیریوم آی سی یو و دلیریوم اختلال شناختی می­شناسند. اما علمی­ترین دسته­بندی برای این بیماری عبارتست از:

• دلیریوم هایپراکتیو (Hyperactive delirium) که علائمی مانند بی­قراری، تغییرات سریع خلق و خو، سراسیمگی، امتناع از مشارکت با دیگران و توهم دارد.
• دلیریوم هیپواکتیو ( Hypoactive delirium) که با نشانه­‌هایی مانند خواب‌­آلودگی و گیجی، تمایل به خوابیدن، بی‌­تحرکی و کاهش فعالیت همراه است.
• دلیریوم خمری (Delirium tremens) یا دلیریوم الکل برای کسانی که مدت طولانی اعتیاد شدید به الکل یا مواد مخدر داشته و سعی در ترک آن دارند اتفاق می­افتد.
• دلیریوم ترکیبی ( Mixed delirium) بین هایپراکتیو و هیپواکتیو است و فرد در طول روز ممکن است برخی از علائم هر دو نوع را داشته باشد.

دلایلی که باید بدانید 
توجه داشته باشید این اختلال زمانی رخ می دهد که تغییرات در متابولیسم مغز رخ داده و در نتیجه عملکرد آن تغییر می کند. لذا باید علت این تغییرات مغزی را جویا شویم:

روش‌های تشخیص بیماری دلیریوم

با وجود بروز نشانه های ذکر شده، باز هم نمی‌توان به طور قطعی تشخیص این اختلال را صادر کرد. از این درمانگر با استفاده از روش های زیر به تشخیص نهایی خواهد رسید. البته بروز این علائم نشان­دهنده ابتلای صد در صد به این بیماری نیست؛ بنابراین بهتر است با مشاهده آن­ها به پزشک مراجعه کنید.

• آزمایش خون برای تشخیص دلیریوم
• اسکن سر دلیریوم
• آزمایش تیروئید
• آزمایش کبد
• رادیوگرافی قفسه سینه
• ام ار آی مغزی

چگونه دلیریوم را درمان کنیم؟متخصصین بر این باورند که برخی عوامل می‌توانند ریسک بروزدلیریوم را افزایش دهند. از همین رو به آن‌ها عوامل خطرساز گفته می‌شود. این عوامل خطرساز به دو دسته محیطی و فیزیولوژیکی تقسیم می‌شوند، اما  آیا دلیریوم قابل درمان است؟ بادر این باره باید گفت؛ به‌­طور مثال اگر در درمان دلیرویم متوجه شویمُ دلیریوم در اثر وجود عفونت در بدن است باید عفونت برطرف شود یا اگر آسم باعث ابتلا به دلیریوم است، باید این بیماری به سرعت درمان شود. به­طور کلی نیز بهترین داروی دلیریوم داروهای ضد روانپریشی آتیپیک (Atypical antipsychotic ) و هالوپریدول (Haloperidol ) است.همچنین روش‌­های زیادی برای درمان دلیریوم در طب سنتی وجود دارد که می­توانید آن­ها را نیز امتحان کنید. اما توصیه پزشکان این است که برای شروع درمان خانگی دلیریوم هرگز داروهای شیمیایی را قطع نکنید؛ چراکه احتمال عود و پیشرفت بیماری وجود دارد.

 به چه پزشکی باید مراجعه کرد؟

با بروز علائم و جهت تشخیص هر چه بهتر بیماری باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. یک پزشک مغز و اعصاب در صورت نیاز پس از معاینه، بیمار را به پزشکان دیگر معرفی می­‌کند.

دلیریوم همان آلزایمر چه است؟

با بروز علائم بیماری دلیریوم به‌ویژه اگر فرد میانسال یا سالمند باشد، اطرافیان احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را داده و سخت نگران می­شوند؛ چراکه علائم این دو بیماری در برخی از مواقع شبیه هم است. در زمینه تفاوت دلیریوم با آلزایمر همینقدر بدانید که آلزایمر بیشتر روی حافظه فرد تاثیر می­گذارد، اما دلیریوم باعث از دست رفتن تمرکز و هوشیاری فرد می­شود.همچنین آلزایمر یک بیماری پیش رونده است که بروز علائم آن بر خلاف بیماری دلیریوم در طول روز نوسان ندارد. در هر صورت تشخیص اینکه بیمار شما به کدامیک از این دو بیماری مبتلا شده است را باید پزشک متخصص بررسی کند.همچنین از آنجایی­ که علائم و نشانه‌­های دلیریوم و دمانس (dementia ) شبیه هم است، بسیاری از افراد این­ دو را باهم اشتباه می­گیرند. دمانس یا زوال عقل را نمی­توان یک بیماری نامید، چراکه دمانس در واقع مجموعه­ای از علائم و نشانه­‌هاست که نشان دهنده وجود اختلال در رفتار اجتماعی، احساسات، تفکر و حافظه است.عوامل بسیاری مانند شوک ­های عصبی یا بیماری آلزایمر باعث ایجاد دمانس می­‌شوند که تشخیص آن به عهده دکتر متخصص مغز و اعصاب است.

عوامل خطرساز فیزیولوژیکی: از جمله عوامل فیزیولوژیکی که ریسک روان آشفتگی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند موارد زیر را در بر می‌گیرند:

• کسانی که دچار هرگونه اختلال عصبی شناختی دیگر هستند.
• سالمندان حساسیت بیشتری نسبت به بروز دلیریوم دارند.
• این مشکل در شیرخوارگان و کودکان نیز بیشتر از بزرگسالان و بالغین اتفاق می‌افتد که این مسئله اغلب به بیماری‌های تب دار و مصرف داروهای آنتی کولینرژیک مرتبط است.