اولویت‌های پزشکیان برای «سلامت» ایران چه خواهد بود؟ دکتر مسعود پزشکیان – جراح قلب و اولین رییس جمهور پزشک است که از دل جامعه سلامت برآمده و سوابق مختلفی از ریاست بیمارستان گرفته تا ریاست دانشگاه، چند دوره حضور در مجلس شورای اسلامی، معاون سلامت و وزیر بهداشت را در کارنامه دارد و همین سوابق وی در نظام سلامت، بارقه امیدی است که با حضور وی در راس دولت، برخی عقب ماندگی‌ها در نظام سلامت کشور اصلاح و جبران شود.

به گزارش فارس آگاه در همین راستا، دکتر محمد جواد کبیر – مدیرعامل اسبق سازمان بیمه سلامت در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا، درباره انتخاب دکتر پزشکیان به عنوان اولین رییس جمهورِ پزشک کشور و نقشی که وی می‌تواند در شناسایی و رفع چالش‌ها و همچنین پیشبرد اهداف نظام سلامت داشته باشد، گفت: دکتر پزشکیان از جمله شخصیت‌هایی است که در حوزه سلامت سیر تکاملی را طی کرده است؛ به طوری که مسوولیت‌های وی از ریاست بیمارستان شروع شده و در ادامه مسیر نیز در شبکه بهداشتی و درمانی، ریاست دانشگاه، معاون سلامت و در نهایت هم در مسند وزارت بهداشت به عنوان وزیر ایفای نقش و مسوولیت داشته است. این سیر تکوینی شخصیتی و تجربیات وی حاکی از آن است که فرد جامع و جامع‌نگری در حوزه سلامت است.

اولویت‌های پزشکیان برای «سلامت» ایران چه خواهد بود؟

تکالیف بر زمین مانده سیاست‌های کلی سلامت

وی در این باره افزود: «جامع» از این نظر که بی‌تردید همه ابعاد سلامتی اعم از ابعاد جسمی، روحی، روانی، اجتماعی و اقتصادی را مد نظر دارد و «جامع‌نگری» نیز از این جهت که وی مشکلات مبتلابه نظام سلامت را می‌شناسد؛ به طوری که یکی از گلایه‌های وی در گذشته، عدم اجرای بسیاری از تکالیف مندرج در سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری از سال ۹۳ تاکنون است و به واسطه همین مشکل، کار به سمتی رفت که بسیاری از منابع در جای خود استفاده نشد؛ بر همین اساس هم اکنون پیشرفت‌های مناسبی در بحث شاخص‌های سلامت نداریم. خوشبختانه یکی از ویژگی‌های بارز رییس جمهور منتخب آن است که تعهد سیاسی بالایی داشته، به مسایل پایه نظام سلامت معتقد است و حمایت خوبی نیز از حوزه سلامت دارد.

مدیرانی که باید تمام‌وقت باشند

رییس کمیته اقتصاد سلامت ستاد انتخاباتی دکتر مسعود پزشکیان با بیان اینکه دکتر پزشکیان ذهنی سیستماتیک دارد و به شدت نیز معتقد است نظام سلامت باید از رویکردی برنامه محور برخوردار باشد، ادامه داد: بر همین اساس هم رییس جمهور منتخب تلاش دارد که بتوانیم از طریق شاخص‌های قابل اندازه‌گیری، برنامه‌هایمان را زمان‌بندی شده، داشته باشیم. همچنین دکتر پزشکیان معتقد است مدیرانی که انتخاب می‌شوند علاوه بر ویژگی‌های عمومی از نظر پاکدستی، سلامت، قابلیت و توانمندی، باید تمام وقت در اختیار سیستم باشند. از این جهت ما در حوزه سلامت و شبکه‌های خدمات بهداشتی درمانی، بارقه امید بالایی داریم؛ شبکه‌ای که حدود ۱۹هزار خانه بهداشت، حدود ۶۵۰۰ مرکز جامع سلامت، حدود ۴۰۰۰ پایگاه سلامت و حدود ۳۰۰هزار نفر نیروی کارگزار و کارمند تنها در سطح پیش بیمارستانی دارد.

بارقه امید برای تجربه شرایط جدید

رییس کمیته اقتصاد سلامت ستاد انتخاباتی دکتر مسعود پزشکیان افزود: به این ترتیب، این بارقه امید باعث می‌شود که شرایط جدیدی را تجربه کنیم. البته در چنین شرایطی نیاز است که مقبولیت اجتماعی را تقویت کنیم؛ تفکر دکترپزشکیان آن است که تا زمانی که نتوانیم مشارکت آگاهانه مردم را در حوزه سلامت فراهم کنیم، برنامه‌ها و طرح‌های جامعه محور عملیاتی نخواهند شد. پس باید برای مشارکت مردم تلاش کنیم و از ظرفیت جامعه استفاده کنیم. در این راستا باید گروه‌های تشکل‌نهاد و سازمان‌های مردم نهاد تقویت شوند. سازمان‌های مردم نهاد می‌توانند بازوان خوبی برای نظام سلامت باشند.

اهمیت عوامل اقتصادی – اجتماعی موثر بر سلامت

وی در ادامه صحبت‌هایش با تاکید بر اینکه رییس جمهور منتخب معتقد است عوامل اقتصادی – اجتماعی اثرگذار بر سلامت باید در دستگاه‌های مختلف جدی گرفته شوند، گفت: از این جهت نیز دکتر پزشکیان با رویکرد تقویت همکاری بین بخشی، تلاش دارد که بتواند آن دسته از فعالیت‌هایی که در دستگاه‌های اجرایی به عنوان روتین سیستم است و می‌توانند روی سلامت اثرگذار باشند را تقویت کند.

سلامت؛ محصولی که همه دستگاه‌ها باید برای آن تلاش کنند

مدیرعامل اسبق سازمان بیمه سلامت با بیان اینکه ما «سلامت» را به عنوان یک «محصول» می‌دانیم، افزود: محصولی که حاصل تلاش همه دستگاه‌های اجرایی است و از این جهت باید تلاش کنیم آن‌دسته از اقداماتی که حوزه‌های اجرایی می‌توانند کمک‌کننده باشند را تقویت کنیم. از طرف دیگر نیز دکتر پزشکیان خود بنیانگذار برنامه «پزشکی خانواده» در روستاها و همچنین در شهر «بم» هستند؛ بنابراین در جهت فراهم آوردن بستر مناسب و رفع موانع موجود اجرای این برنامه در دولت و مجلس تلاش دارند.

عدالت در سلامت و تاکید بر بازنگری بسته خدمات

وی در ادامه با بیان اینکه رییس جمهور منتخب، شاخص عدالت در سلامت و متناظر آن مبحث دسترسی و بهره‌مندی عادلانه را به عنوان اصلی اساسی در نظر دارند، گفت: اعتقاد دکتر پزشکیان بر آن است که باید بسته خدمات سلامت بازنگری شود؛ بسته خدمات باید عمق یافته و وسعت یابد. از طرفی ایشان معتقدند که نمی‌شود منابع نظام سلامت بی‌انضباط باشد و باید برای منابع سلامت ساز و کاری را در نظر بگیریم که بر اساس اصل دوم سیاست‌های کلی نظام سلامت، منابع در نظام بیمه و البته با سیاست‌ها و چارچوبی که تولیت نظام سلامت تعیین می‌کند، انباشت و هزینه شود.

دکتر کبیر ادامه داد: بنابراین با توجه به سابقه طبابت و مسوولیت‌های مختلف دکتر پزشکیان در ادوار مختلف نظام سلامت، وی اکنون به عنوان رییس دولت و رییس شورای عالی سلامت و امنیت غذایی می‌تواند نقش بسیار چشمگیری در حوزه سلامت داشته باشد. در همین راستا هم از جمله اقداماتی که دکتر پزشکیان در دستور کار دارد، اصلاح ساختار شورای عالی بیمه است. اکنون از آنجاکه وزیر بهداشت، رییس شورای عالی بیمه است، ممکن است کارایی لازم را نداشته باشد. معتقدیم رییس شورای عالی بیمه باید رییس جمهور باشد و وزارت بهداشت دبیر آن؛ چراکه تصمیماتی که شورای عالی بیمه می‌گیرد باید از ضمانت اجرایی بالایی برخوردار باشد.

سهم پایین سلامت از تولید ناخالص ملی

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان اینکه متاسفانه سهم سلامت از تولید ناخالص ملی در سازمان برنامه و بودجه کاهش یافته است، افزود: امروز سهم سلامت بر اساس آخرین مطالعات به مرز ۴ الی ۴.۵ درصد رسیده است. این درحالیست که با توجه به وضعیت نظام سلامت نیاز است که حداقل بر اساس سند چشم‌انداز و سیاست‌های کلی نظام سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری، این عدد باید به عدد هشت برسد. قابل قبول نیست که روزی در منطقه (مدیترانه شرقی) ام‌القری نظام PHC بودیم و امروز بخواهیم از منطقه عقب بمانیم. بنابراین این بارقه امید وجود دارد که با حضور دکتر پزشکیان بسیاری از عقب افتادگی‌های نظام شبکه بهداشت کشور اصلاح شود.

امیدواری رفع چالش‌های نیروی انسانی

کبیر با بیان اینکه همچنین این امیدواری وجود دارد که بسیاری از چالش‌های موجود نیروی انسانی و برخی بی‌عدالتی‌ها و برخوردهای سلیقه‌ای با اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها اصلاح شود، ادامه داد: همچنین در بسیاری از مناطق محروم از جمله سیستان و بلوچستان، کردستان، ایلام، آذربایجان غربی، کهگیلویه و بویراحمد و … که متاسفانه باعث شده شاخص دسترسی به خدمات سلامت با بهره‌مندی عادلانه کاهش یابد، امروز تلاش می‌شود که با نظام تامین و تخصیص منابع بر اساس رویکرد آمایش سرزمین و توازن منطقه‌ای، بازنگری جدی شود.

وی همچنین به افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی و دندانپزشکی اشاره کرد و گفت: رییس جمهور منتخب معتقد است که این موضوع نیز باید اصلاح شود؛ چراکه ظرفیت‌های فعلی منطقی  نیست و ظرفیت‌ها باید بر اساس مناطق مختلف، جانمایی شود.

استفاده هدفمند از بخش غیردولتی درمان

او با اشاره به تاکید رییس جمهور منتخب بر لزوم استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی حوزه سلامت، ادامه داد: بر این اساس لازم است از ظرفیت بخش دولتی استفاده حداکثری کرده و در عین حال از ظرفیت بخش غیردولتی نیز به صورت هدفمند و در ساختار شبکه شهرستان استفاده کنیم.

اهمیت بیمه کارآمد

مدیرعامل اسبق سازمان بیمه سلامت در بخش پایانی صحبت‌هایش با اشاره به ضرورت پایدار کردن و تامین منابع مکفی نظام بیمه‌ای کشور، گفت: نظام بیمه‌ای‌ ما یک سازمان اجتماعی – اقتصادی و همچنین حفاظتی است. باید از طریق عمق بخشیدن هزینه‌های خدمات تحت پوشش، بیمه را به سمت کارآمدی برد. بیمه باید بتواند با خرید هوشمند و هدفمند در خدمات تحت پوشش ایفای نقش موثرتری داشته باشد. بیمه باید به عنوان وکیل افراد تحت پوشش و بویژه مناطق محروم، نقش موثری داشته باشد؛ این درحالیست که بیمه‌های کنونی این نقش را ندارند و در این زمینه چالش داریم.