یک سرمایه گذار بافت در گفت و گو با فارس اگاه: کسی سرمایه خود را به کوچه پس کوچه های بافت می برد سزاوار تکریم است نه سردواندن! به گزارش فاطمه مقدم خبرنگار فارس اگاه ،نگهداشت امانت‌های باارزشی همچون بافت تاریخی از عهده شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی خارج است و می توان گفت بدون حضور مردم و سرمایه آنها احیای بافت تاریخی شیراز که به ثبت ملی رسیده است به سرانجامی نیک نخواهد رسید و مأموریت بازآفرینی این بافت در نطفه خفه خواهد شد.  سرمایه‌گذاران شیرازی اما برای مرمت و تغییر کاربری خانه‌های میراثی بافت و تبدیل آنها به تاسیسات گردشگری یا مکان های فرهنگی با مشکلات متعددی روبرو هستند مشکلاتی که نتیجه آن توقف ساخت و سازیی از جنس احیا و تغییر کاربری در بافت است. چالش‌های پیش روی سرمایه گذارن همان چالش های قدیمی سرمایه گذاری در فارس است، اما بار تاریخی بناها نیز دشواری دیگری به این روندهای بروکراتیک اداری داده است.  عدم هماهنگی بین شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی، کثرت مراحل اداری برای گرفتن مجوزها و عدم شفافیت در فرآیندها، مرمت بناهای میراث بافت تاریخی را به فرآیندی پیچیده‌ و زمان بر تبدیل کرده است و به مانعی جدی برای سرمایه‌گذاری در آینده تبدیل شده است.

‏* ساده‌سازی روند صدور مجوزهای مرمت بافت تاریخی شدنی است اما نمی خواهند؟!

در گفت‌وگوی «فارس اگاه» با یک سرمایه‌گذار در حوزه مرمت خانه‌های بافت تاریخی، وی به مشکلات و ‏چالش‌های پیش روی سرمایه‌گذاران برای دریافت مجوزهای لازم مرمت اشاره کرد و گفت: زمانی که ما یک ‏بافت تاریخی ارزشمندی داریم، باید صدورمجوز مرمت آن با حساسیت و سهولت بیشتری برای سرمایه‌گذارانی که ‏‏حاضر به آوردن سرمایه خود به کوچه پس کوچه های این بافت شده اند صورت گیرد. ‏ این بافت که به ‏ثبت ملی رسیده، دارای پیشینه مهمی در تاریخ فارس است و نیازمند اقدامات جدی برای حفاظت و ‏مرمت است.‏

نصیر فرخ مهر افزود: مشکل سرمایه گذاران بافت که خود به عنوان احیا کنندگان این ‏بافت ارزشمند به ‏شمار می روند عدم هماهنگی بین شهرداری منطقه ۸ و اداره کل میراث فرهنگی فارس است که بدون ‏همکاری مؤثر بین این دو نهاد، سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های مرمتی به درستی پیش نخواهد رفت. ‏

فرخ مهر به این نکته نیز اشاره کرد که مرمت خانه های بافت به دلیل پیچیدگی‌های معماری و گاه تنیده شدن ‏چند دوره معماری در یک خانه، شرایط محیطی خود بافت تاریخی و تأثیر شرایط اقتصادی، نیازمند تسهیل شرایط برای ‏سرمایه‌گذاران است، تا کار مرمت در این اوضاع اقتصادی پریشان که تورم لحظه به لحظه از سرمایه ‏نقدی می ‏کاهد در حداقل زمان ممکن صورت گیرد اما این را باید بگویم سرمایه گذار گاه تنها برای گرفتن یک ‏مجوز ‏چنان پروسه پیچیده ای را باید پشت سر بگذارد که سرمایه اش با گذر زمان افت شدید می کند برخی نیز عطای سرمایه گذاری در بافت تاریخی را به لقای این دشواری ها می بخشند! ‏

‏* اداره کل میراث و شهرداری بافت تاریخی ارتباط سازنده ای با هم ندارند!‏

این سرمایه گذار با مطرح کردن این پیشنهاد که ایجاد یک اتوماسیون اداری مشترک میان دو ارگان شهداری منطقه ۸ و اداره کل میراث فرهنگی فارس می‌تواند روند ‏صدور مجوز مرمت را ساده‌تر کند، اظهارداشت: در حال حاضر، سرمایه‌گذاران مجبورند بین دو نهاد ‏مختلف نامه‌نگاری کرده و فرایندهای پیچیده‌ای را طی کنند. وی پیشنهاد داد که با استفاده از اتوماسیون ‏اداری مشترک، سرمایه‌گذاران بتوانند از همان ابتدا با مراحل و هزینه‌های مورد نیاز برای کسب ‏مجوزها آشنا شوند.‏

فرخ مهر افزود: این درحالی است که دو ارگان میراث و شهرداری هیچ ارتباطی با هم ندارند. یعنی ‏میراث ‏یک نامه به سرمایه گذار می دهد و او را برای گرفتن باقی امضاها راهی شهرداری منطقه ۸ ‏می کند ‏سپس شهرداری آن نامه را می بیند و می گوید فلان بخش کار به میراث فرهنگی مربوط ‏است و سرمایه ‏گذار را به میراث پاس میدهد. تا بالاخره جواز مرمت صادر می شود اما برای رسیدن ‏به این جواز باید ‏چندین نامه را بین این دو اداره جابه جا کنید دلیلش این است که ایراداتی که ‏کارمندان میراث فرهنگی ‏برای طرح مرمت می گیرند کارکنان شهرداری به آن آگاهی ندارند و ایراداتی که ‏کارکنان شهرداری از ‏روی قوانین خودشان می گیرند را کارشناسان میراث فرهنگی مطلع نیستند. ‏

فرخ مهر در ادامه افزود: درحالیکه  که زمان به ضرر ‏سرمایه دارد سپری می شود و اگر سرمایه داری ‏به بافت تاریخی شیراز عِرق نداشته باشد محال ‏است پای کار بایستد و طبیعتا به دنبال کار دیگری برای ‏سرمایه گذاری می رود. ‏

‏**قانون‌گذاری متفاوت در اصفهان و یزد دیگر برای مرمت بافت تاریخی ‏

این سرمایه‌گذار با اشاره به تفاوت قوانین و روند مرمت در شهرهایی مانند یزد و اصفهان وکاشان، بیان ‏کرد: از تعداد خانه ها و ساختمان‌های مرمت شده در بافت تاریخی ‏شهرهای مذکور  به خوبی می‌توان ‏دریافت که این شهرها دارای پیچیدگی‌های کمتری نسبت به شیراز هستند. این تفاوت‌های ساختاری ‏موجب شده که مرمت بافت تاریخی در شیراز به کندی پیش برود و ممکن است موجب تخریب بیشتر ‏خانه‌های تاریخی شود.‏

فرخ مهر همچنین به نگرانی‌های مرتبط با نظارت بر مرمت‌های غیر اصولی اشاره کرد و یادآور ‏شد: عده ای از سرمایه گذاران به سبب وجود این مشکلات تصمیم گرفته اند درخانه های در حال مرمت ‏را ببند و «چراغ خاموش» به مرمت خانه بپردازد تا بتواند سرمایه شان را حفظ ‏کنند. هر کارشناسی هم که ‏آمد با دادن وجهی نقد به عنوان شیرینی، کار را با همان دربسته ادامه ‏می دهند و این موجب می شود که نه ‏تنها نظارت بر مرمت های این بناهای تاریخی صورت نگیرد بلکه گاه ‏مرمت غیر اصولی و غیر ایمن ‏در خانه های بافت انجام شود. ‏

وی درانتها تاکید کرد: برخی از سرمایه گذارن آشفتگی این فضا را عمدی تلقی می کنند تا کارمندان این ارگان ها بتوانند از این آب گل آلود، ماهی بگیرند.

‏ ‏* «پنجره واحد» برای صدور مجوزهای مرمتی بافت ایجاد شود

مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری فارس با اشاره به اینکه در گفت‌وگو با چند سرمایه‌گذار بافت، مشکل آنها این است که برآورد هزینه‌ها برای مرمت و تغییر کاربری خانه‌های بافت با هزینه‌هایی که سرمایه‌گذاران در طی مسیر با آن مواجه می‌شوند همخوانی ندارد، گفت: این ناهمخوانی به دلیل آن است که کارشناسان و بازرسان روز اول برای تشخیص واجد ارزش بودن خانه‌های بافت تاریخی به منظور تبدیل به تأسیسات گردشگری، به سرمایه‌گذاران مشاوره کاملی نمی‌دهند. به سرمایه‌گذار نمی‌گویند چه مشکلاتی بر سر راه او برای تبدیل یک خانه میراثی به تأسیسات گردشگری وجود دارد. همین موضوع باعث می‌شود برآورد هزینه‌ها نادرست از آب درآید و کار مرمت متوقف شود.

مسعود منیعاتی افزود: به دلیل اینکه سرمایه‌گذاران میراث، متخصص معماری یا متخصص بناهای میراثی نیستند، باید روند کار به آنها توضیح داده شود. لازم است که در اداره کل میراث فرهنگی یا استانداری فارس به عنوان متولی‌های اصلی بافت تاریخی، یک «پنجره واحد» برای سرمایه‌گذاری در بافت ایجاد شود که ارگان‌های دخیل در مرمت و تغییر کاربری، قواعد خود را در آن ثبت کرده و به اطلاع سرمایه گذار برسانند. اما مشکل این است، زمانی که این قواعد و اصول به سرمایه‌گذار گفته می شود او ملک را خریده و سی تا چهل درصد کار را پیش برده است و در این مرحله با هزینه‌هایی مواجه می‌شود که در ابتدا هیچ کس در خصوص آن به او چیزی نگفته است. هزینه‌هایی که متخص مرمت و بازآفرینی بناهای میراثی است.

وی با ارائه این پیشنهاد که این «پنجره واحد» در اداره کل میراث یا دراستانداری برای موافقت اولیه در زمان اعطای مجوز ایجاد شود گفت: درصورت وجود این پنجره واحد همان ابتدا به درخواست های اولیه جواب کارشناسانه داده می شود تا سرمایه گذار در همان ابتدا از ۷۰ تا ۸۰ درصد کاری که پیش رو دارد آگاه شود تا بتواند برآورد هزینه کند. بسیار موارد پیش آمده که سرمایه گذار خانه ای با قیمت میلیادری در بافت خریده تا ۴۰ درصد کار مرمت را پیش برده و هزینه کرده اما کار به دلیل وجود هزینه های پنهان که مختص مرمت خانه های تاریخی است، متوقف شده و کار خوابیده است.

*  مرمت بافت‌ تاریخی؛ اولویت اول اداره میراث فرهنگی فارس است

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس نیز در گفت‌وگو با «فارس اگاه»، با اشاره به اینکه اداره میراث در مرتبه اول حفاظت و صیانت از بافت‌های تاریخی را رسالت خود می‌داند، افزود: در صددیم به طرق مختلف مردم را تشویق کنیم تا خانه‌هایی که در کالبد بافت دارند مرمت و احیا کنند.

محمد ثابت اقلیدی با تأکید بر اینکه مرمت در بافت مستلزم حفظ آرایه‌های معماری تاریخی است، گفت: ما در اداره کل میراث در تلاش هستیم موانعی که بر سر راه سرمایه‌گذاری در بافت تاریخی وجود دارد را برطرف کنیم اما رفع این موانع به معنی زیر پا گذاشتن اصول مرمتی خانه های بافت نیست.

وی همچنین اشاره کرد: مسئله این است که برخی درخواست‌ها برای مرمت با ضوابط و مقررات معماری در بافت تاریخی شیراز همخوانی ندارد. به عنوان مثال،افزودن آرایه هایی تاریخی شهرهای دیگر کشور به بافت تاریخی شیرازممنوع است یا نوسازیی که منجر به نوعی با تخریب گسترده همراه باشد.

ثابت اقلیدی با تاکید براینکه اداره کل میراث اولویت اول خود را مرمت و احیا بافت تاریخی می داند و برای این کار تلاش های بسیاری کرده است گفت: تبدیل خانه‌ای با مساحت زیر ۱۵۰ متر به بوم‌گردی و بوتیک هتل امکان‌پذیر نیست. اما چون اکثر خانه های بافت تاریخی شیراز کمتر از این مساحت هستند ما با وزارتخانه رایزنی کرده‌ایم تا خانه‌هایی با متراژ کمتر نیز بتوانند با مرمت و تغییر کاربری به تأسیسات گردشگری ‏یا تاسیسات فرهنگی تبدیل شوند.

وی در ادامه افزود: از آنجا که بافت تاریخی شیراز سال گذشته ثبت ملی شده است، ما واحدهای کارشناسی خود را در اداره میراث تقویت کرده‌ایم تا خلاءهای پیشین مرتفع شود و مرمت بافت روال سریعتری به خود بگیرد. من همین‌جا اعلام می‌کنم که مردم عزیز که در صدد سرمایه‌گذاری در بافت هستند، همکاران ما درمیراث فرهنگی به سرعت کارهای ادارای آن‌ها را انجام می‌دهند. قول می‌دهیم که هرکس به دنبال این باشد که ارزش‌های بافت را احیا کند، ما عملاً در خدمت آنها هستیم ودراین زمینه مراودات ما با شهرداری منطقه هشت نیز در سطح عالی است.

ثابت اقلیدی درپاسخ به این سوال که آیا امکان ایجاد واحدی مشترک بین اداره کل میراث فرهنگی و شهرداری برای صدور مجوز و نظارت بر سرمایه گذاری و ساخت و سازهای بافت وجود دارد، گفت: ما فرآیندهای ادارای خودمان را داریم و شهرداری نیز فرآیندهای خود را، که این فرآیندها در مواردی کاملاً تخصصی است. اگر به دنبال حفظ و صیانت از بافت هستیم، ناگزیریم تن به کارهای کارشناسی دهیم.شرایط میراث این است که هرگونه فعالیت عمرانی در بافت باید با اخذ مجوز از میراث انجام شود تا از بروز تضاد معماری در بافت جلوگیری کنیم.