رئیس اتحادیه نانوایان در گفت و گو با شهرمردم:

نرخ‌های غیرواقعی نان، حیات نانوایی‌های سنتی را تهدید می‌کند

نانوایان حتی یک‌چهارم یارانه وعده داده شده را هم دریافت نمی‌کنند

اگر یارانه نان هم مستقیم به مردم داده شود، نانوایان از بحران خارج می‌شوند

فاطمه مقدم-فارس آگاه 

در ماه‌های اخیر، موضوع افزایش قیمت نان به یکی از چالش‌های جدی میان نهادهای صنفی نانوایی و مراجع دولتی تبدیل شده بود جنگ ۱۲ روزه این مناقشه را برای مدتی خاموش کرد و بالاخره در هفته های اخیر دوباره خواسته نانوایان برای افزایش قیمت نان مطرح شد از یک‌سو، نانوایان با افزایش روزافزون هزینه‌های تولید از جمله قیمت مواد اولیه، هزینه حمل‌ونقل، دستمزد کارگران و تعرفه‌های انرژی روبرو هستند و از سوی دیگر، دولت و نهادهای مسئول در تلاش‌اند تا از فشار بیشتر اقتصادی بر مردم جلوگیری کند این مردم داری را دولت در سامانه مرکزی که به کارتخوان های نانوایی ها متصل است میزان نان فروخته‌شده را محاسبه کرده و یارانه متناسب را به نانوایان پرداخت می‌کند. گرچه این شیوه به‌جای پرداخت یارانه به آرد بنا بود به‌صورت غیرمستقیم هزینه‌های تولید نان برای نانوایان را جبران ‌کند تا قیمت نان این محصول استراتژیک برای مصرف‌کننده تغییری نکند با این حال در این چند سال که از اجرای این طرح می گذرد تنها بخشی حداقلی از هزینه ها برای نانوایان با پرداخت یارانه مستقیم تامین شده است و باقی هزینه های تولید نان بر دوش خود نانوایان گذاشته شده بود هزینه هایی که هرسال با تورم بخش های مختلف تولید افزایش می یابد بدون آنکه نانوایان بتوانند این هزینه ها را در قیمت نان، محصول تولیدی خود، لحاظ کنند به این طریق دولت از جیب آنها مردم داری می کند!

تحمیل این هزینه‌ها سال‌هاست که صدای اعتراض واحدهای نانوایی را بلند کرده و باعث ناهماهنگی در قیمت‌گذاری نان در سراسر کشور شده است. پس از مدت کوتاهی از آغاز آتش‌بس، افزایش غیررسمی نرخ نان در برخی استان‌ها رخ داد و در نهایت دولت با تعیین قیمت دستوری جدید، نرخ نان‌های سنتی را در استان‌های مختلف به جز تهران، با درصدی یکسان افزایش داد.

بر اساس قیمت‌های جدید، نرخ نان در تهران بیش از ۹۰ درصد افزایش یافته به طوریکه نرخ نان بربری سنتی در تهران از ۳۵۰۰ تومان به ۷۰۰۰ تومان افزایش داشته و برای سایر استان‌ها، قیمت نان سنگک ۵۲ درصد و نان بربری ۴۲ درصد رشد داشته است؛ به‌طوری که قیمت نان سنگک درشیراز از ۳۳۰۰ تومان به ۵۰۵۰ تومان و نان بربری از ۲۰۶۰ تومان به ۳۱۵۰ تومان رسیده است. نانوایان شیرازی که انتظار داشتند تصمیمی شفاف و منطبق بر هزینه‌های واقعی برای تعیین نرخ نان اتخاذ شود، این افزایش قیمت را ناعادلانه و غیرمنطبق با واقعیت‌های بازار می‌دانند.

رئیس اتحادیه نانوایان شیراز معتقد است این تصمیم‌گیری یکسان به ضرر واحدهای صنفی شیراز است، زیرا پس از تهران و کرج، شیراز یکی از بالاترین هزینه‌های تولید را در کشور دارد. او تأکید می‌کند که دولت نباید نسخه‌ای یکسان برای تمام مراکز استان‌ها صادر می‌کرد و خواسته ما این است که در این قمیت ها تجدید نظر شود و با هزینه های واقعی تعیین گردد.

**** تعیین یک نسخه واحد برای افزایش قیمت نان در همه استان‌ها، تصمیمی ناعادلانه بود

از نگاه صاحب‌نظران حوزه اقتصاد، قیمت‌های بازار حاصل رقابت ده‌ها و یا صدها مصرف‌کننده و تولیدکننده است و نقش مهمی در شکل‌گیری و یا ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا ایفا می کند. قیمت‌گذاری دستوری که با هدف کنترل تورم و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر اجرا می‌شود، در عمل اغلب نتیجه‌ای معکوس به همراه دارد و نه‌تنها تولیدکننده، بلکه در نهایت مصرف‌کننده را نیز متضرر می‌سازد چرا که تولیدکننده با کاهش انگیزه برای تولید مواجه شده و در نتیجه کیفیت و کمیت محصولات افت می‌کند.

رئیس اتحادیه صنف نانوایان شیراز در گفت‌وگو با فارس آگاه با اشاره به افزایش اخیر قیمت نان، اعلام کرد که این افزایش نه‌تنها رضایت نانوایان را به همراه نداشته، بلکه توان جبران هزینه‌های واقعی آن‌ها را نیز ندارد.

احمد اسدسنگابی با بیان اینکه قرار بود نرخ نان بر اساس محاسبه دقیق هزینه‌ها و به‌صورت متناسب با شرایط هر استان تعیین شود، گفت: افزایش قیمت نان باید بر پایه شاخص‌های کارشناسی‌شده‌ای مانند هزینه انرژی، دستمزد نیروی کار، اجاره مغازه و تعداد کارکنان هر نانوایی در شهر شیراز صورت می‌گرفت، اما این موضوع در عمل اجرا نشد و نرخ‌ها به‌صورت یکسان و دستوری برای کل کشور اعلام شد.

وی افزود: برخلاف تصمیمات پیشین در جلسات کارگروه آرد و نان استان، که برای شیراز درصد افزایش بیشتری در نظر گرفته شده بود، در نهایت افزایش قیمت برای نان سنگک ۵۲ درصد و برای بربری، لواش و تافتون ۴۲ درصد اعلام شد؛ عددی که به‌ویژه برای نانوایی‌های سنتی با تعداد کارگر بالا، پاسخگوی هزینه‌های جاری نیست.

اسدسنگابی هشدار داد: تداوم اجرای نرخ‌های دستوری و غیرواقعی، به‌ویژه برای نانوایی‌هایی که با ساختار سنتی فعالیت می‌کنند، می‌تواند ادامه حیات آن‌ها را به خطر اندازد.

وی خواستار بازنگری در نحوه تعیین قیمت نان با در نظر گرفتن شرایط بومی و واقعی هر استان شد وافزود: کارگروه آرد و نان استان فارس پیشنهاد افزایش بیشتری نسبت به نرخ اعلام‌شده فعلی داشت، اما در نهایت تهران تصمیم گرفت یک نسخه واحد را برای تمام شهرستان‌های کشور اجرا کند. این در حالی است که شیراز پس از تهران و کرج، جزو شهرهایی با بالاترین هزینه‌های تولید نان محسوب می‌شود؛ از اجاره‌بهای مغازه‌ها گرفته تا قیمت انرژی و دستمزد کارگران.

رئیس اتحادیه صنف نانوایان شیراز با انتقاد از رویکرد دولت در تعیین نرخ نان افزود: دولت ساده‌ترین راه را برای تعیین قیمت انتخاب کرده و با افزایش ناکافی نرخ، بار اصلی هزینه‌ها را همچنان بر دوش نانوایان گذاشته است. این در حالی است که واحدهای نانوایی سنتی به دلیل نیاز به نیروی انسانی بیشتر، با هزینه‌های سنگین‌تری مواجه‌اند و لازم است دولت برای این واحدها تجدیدنظر کرده و افزایش نرخ مجددی را اعمال کند.

وی یادآور شد: در سال‌های گذشته نیز قیمت نان متناسب با نرخ تورم افزایش نیافته و همین موضوع باعث کاهش سرمایه و توان مالی واحدهای صنفی شده است. سال گذشته، انتظار ما افزایش ۵۵ درصدی قیمت نان بود، اما دولت تنها با ۲۵ درصد افزایش موافقت کرد. این شکاف در حال حاضر نیز پابرجاست و ادامه آن ممکن است بقای بسیاری از نانوایی‌ها را تهدید کند.

*یارانه مستقیم ۴۰ درصدی نان فقط روی کاغذ است درواقعیت ۲۵ درصد بیشتر نمی دهند

اسدسنگابی با اشاره به اجرای طرح یارانه مستقیم نان گفت: در این طرح، دولت به جای تخصیص یارانه به آرد، مقرر کرده است که مابه‌التفاوت قیمت تمام‌شده نان و قیمت فروش آن، به‌صورت مستقیم به حساب نانوایان واریز شود. این رقم ۴۰ درصد اعلام شده، اما نه فرمول محاسبه آن شفاف است و نه پرداخت آن مطابق وعده‌ها انجام می‌شود.

رئیس اتحادیه صنف نانوایان شیراز ادامه داد: استانداری‌ها موظفند بر اساس میزان فروش، این یارانه را به نانوایان پرداخت کنند، اما آنچه در عمل رخ می‌دهد، با آنچه بر روی کاغذ آمده تفاوت زیادی دارد. در بهترین حالت بین ۲۰ تا ۲۵ درصد این یارانه به نانوایان پرداخت می‌شود و حتی همین میزان هم در یک ماه اخیر واریز نشده است.

اسدسنگابی با اشاره به اختصاص بودجه‌ای بالغ بر ۲۵ هزار میلیارد تومان (همت)برای یارانه نان در بودجه سال جاری دولت گفت: اگر این مبلغ قابل‌توجه به‌جای پرداخت به نانوایی‌ها، مستقیماً به مردم داده شود و همزمان قیمت آرد و نان آزاد گردد، شاهد تحولی مثبت خواهیم بود. در این صورت، نانوایان سنتی نیز مانند نان فانتزی‌فروشی‌ها امکان رقابت خواهند داشت و قیمت نان به جای نرخ‌گذاری دستوری، با رقابت در بازار تعیین می‌شود. هم مردم یارانه واقعی دریافت می‌کنند، و هم نانوایان از این شرایط زیان‌بار خارج می‌شوند.

وی افزود: در حالی که قرار بود یارانه مستقیم نوعی حمایت مالی از نانوایان باشد، اما با گذشت چند سال از اجرای این طرح، هنوز فرمول دقیق پرداخت مشخص نشده است. ۴۰ درصدی که مصوب شده، به طور دقیق و منظم پرداخت نمی‌شود، و نانوایان نمی‌توانند برنامه‌ریزی دقیقی بر اساس آن داشته باشند. طبیعی است که در چنین شرایطی، نارضایتی در صنف بالا باشد.

اسدسنگابی در پایان خاطرنشان کرد: امیدواریم دولت به این جمع‌بندی برسد که یارانه نان را مستقیم به مردم بدهد و از ادامه روند فعلی که با نرخ‌گذاری دستوری و غیرواقعی، سرمایه نانوایان را کاهش داده و روان آنها را فرسوده کرده، فاصله بگیرد. تنها در این صورت است که هم تخلفات کاهش می‌یابد و هم رقابت سالم و کیفی در بازار نان شکل می‌گیرد.

نان، بخش اصلی از سفره بسیاری از خانواده‌های ایرانی است و نقش مهمی در تأمین تغذیه روزمره مردم دارد. به همین دلیل، تعیین قیمت و همچنین کیفیت آن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و هرگونه تصمیم‌گیری در این حوزه، مستقیماً بر امنیت غذایی جامعه تأثیر می‌گذارد. با این حال، سیاست دولت در تعیین دستوری قیمت نان برای حفظ رضایت عمومی، نانوایان را در فشار قرار داده است. این در حالی است که انتظار پخت نان باکیفیت، بدون در نظر گرفتن هزینه‌های واقعی تولید، انتظاری ناعادلانه است که دولت با کم توجهی به بخش های مختلف تولید به نانوایان تحمیل می کند.