گروه جامعه فارس آگاه به نقل از ایرنا- پس از کش و قوس‌های فراوان، نهمین دوره انتخابات هیات مدیره‌های نظام پزشکی در روز جمعه ۲۵ مهر ماه ۱۴۰۴ به صورت حضوری برگزار خواهد شد. انتخاباتی که بسیاری از فعالان صنفی حوزه پزشکی در تلاش بودند مانند انتخابات سازمان نظام مهندسی به صورت تمام الکترونیک و غیرحضوری برگزار شود؛ ولی نشد.

این در حالی‌ست که بسیاری از مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در طول ۶ ماه اخیر این قول را داده بودند که انتخابات نظام پزشکی به صورت غیرحضوری و تمام الکترونیک برگزار شود؛ همچنین این نظر وجود داشت که در صورت تمام الکترونیک بودن انتخابات، میزان مشارکت افزایش پیدا خواهد کرد و به خصوص پزشکان جوان استقبال بیشتری نسبت به دوره‌های قبل خواهند داشت.

چرا انتخابات نظام پزشکی الکترونیک نشد؟

بسیاری از پزشکان جوان و فعالان صنفی حوزه سلامت انتظار داشتند که نهمین دوره انتخابات هیات مدیره‌های سازمان نظام پزشکی به صورت تمام الکترونیک و غیرحضوری برگزار شود و پیش از این در گزارشی با عنوان «امید پزشکان جوان برای تغییر؛ انتخابات تمام الکترونیک غیرحضوری» به طور مفصل به این موضوع پرداختیم.

حتی ۲۴ مرداد ۱۴۰۴، «علی جعفریان» مشاور عالی و جانشین وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت ایرنا گفته بود: در وزارت بهداشت کسی مخالف برگزاری انتخابات هیات مدیره‌های نظام پزشکی به صورت تمام الکترونیک و غیرحضوری نیست اما همه می‌خواهند اطمینان داشته باشند که این انتخابات به درستی برگزار شود و تجربه ناموفق قبلی در این زمینه تکرار نخواهد نشد.

همچنین ۱۵ مرداد ۱۴۰۴، «سید سجاد رضوی» معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت ایرنا گفته بود: برنامه وزارت بهداشت این است که انتخابات هیات مدیره‌های نظام پزشکی به صورت تمام الکترونیک برگزار شود البته قطعی شدن این موضوع به تصمیم هیات نظارت بر انتخابات بستگی دارد که شامل افرادی از قوای مختلف از جمله قوه قضاییه و وزارت کشور است.

ولی چرا این انتخابات با وجود درخواست‌های فراوان فعالان صنفی و به خصوص پزشکان جوان در نهایت به صورت الکترونیک برگزار نمی‌شود و چرا با این‌که زمان کافی برای تامین زیرساخت‌ها و تضامین امنیتی لازم وجود داشت، شرایط آماده نشد؟

«سید محمد جمالیان» عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی و رئیس هیات مرکزی نظارت بر نهمین دوره انتخابات نظام پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت ایرنا در این زمینه گفت: هیات نظارت و هیات اجرایی علاقه‌مند بودند که انتخابات امسال به صورت الکترونیک برگزار شود و وزارت بهداشت نیز در این زمینه تلاش‌های زیادی انجام داد و شرکتی معرفی شده و برنامه‌های خود را به هیات نظارت ارائه کرد ولی به این دلیل که حساسیت‌های زیادی وجود داشت، نیاز به تایید موارد امنیتی و صلاحیت‌ها مانند مجوز افتا (گواهی فعالیت امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات) بود. این شرکت مجوز افتا را نداشت و برای برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک باید همه اطلاعات پزشکان را در اختیار سامانه می‌گذاشتیم.

وی ادامه داد: موضوع دیگر، کمبود زمان بود؛ زیرا اگر شکایتی وجود داشته باشد، شیوه رصد و پاسخگویی باید مشخص می‌شد. به همین دلایل تصمیم بر این شد که انتخابات الکترونیک برای دوره بعد برگزار شود تا زمان بیشتری برای این اقدامات وجود داشته باشد.

وزارت بهداشت تلاش کرد اما نشد

جمالیان اظهار کرد: وزیر بهداشت همه تلاش خود را برای برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک انجام داد اما در کارهای دولتی، اگر گوشه‌ای از کار خلاف قانون باشد، دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کا کشور به موضوع ورود می‌کنند. شرکتی که در این زمینه کار می‌کرد، حتی اعلام کرده بود که تضمینی می‌گذارد تا اگر اتفاقی رخ داد، ضمانت نامه او ضبط شود؛ اما نهادهای نظارتی اعلام کردند که این شرکت بر چه اساسی این کار را انجام می‌دهد؟ بر اساس آیین نامه‌های معاملاتی، ورود شرکت‌ها باید بر اساس مناقصه انجام شود. از طرفی نمی‌توانستیم نکات امنیتی را با اخذ ضمانت نامه مالی تامین کنیم و اگر قرار بود وزارت بهداشت بر این اساس کار کند، باید به نهادهای نظارتی پاسخ می‌داد. برگزاری مناقصه در سامانه‌های دولت، ضوابط خاص خود و مشکلاتی دارد و این طور نبوده که کسی به دنبال عدم مشارکت پزشکان جوان باشد.

وی ادامه داد: حتی در انتخابات انجمن‌های علمی پزشکی که به صورت الکترونیک برگزار شده هم شکایت‌هایی وجود داشته و اگر ضوابط وجود نداشته باشد، انتخابات باطل می‌شود. در این زمینه نیز راهی جز گذراندن مراحل قانونی وجود نداشت.

این نماینده مجلس اضافه کرد: امسال انتخابات انجمن‌های علمی پزشکی هم به صورت الکترونیک برگزار شد اما از نظر تعداد قابل مقایسه با انتخابات نظام پزشکی نیست. حتی در انتخابات الکترونیک سازمان نظام مهندسی نیز مشکلاتی وجود داشت و نمی‌توانستیم در این بازه زمانی با توجه به شرایط اینترنت، ریسک کنیم.

انتخابات الکترونیک نظام پزشکی؛ دوره بعد

با وجود تلاش‌های فعالان صنفی، این دوره از انتخابات نظام پزشکی به صورت الکترونیک برگزار نشد و در عین حال مسئولان مربوطه می‌گویند که باید تلاش‌ها برای برگزاری الکترونیک انتخابات برای دوره بعدی از اکنون آغاز شود.

«محمد رئیس زاده» رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت ایرنا اظهار کرد: حتما باید از اکنون برای چهار سال آینده برنامه ریزی شود تا انتخابات را به صورت الکترونیک برگزار کنیم. از طرفی مراکز درمانی و بیمارستان‌ها برای این دوره از انتخابات باید همکاری کنند تا همکاران بتوانند در مراکز اخذ رای حضور پیدا کرده و رای بدهند. اگر مسئولان دانشگاه‌ها و روسای بیمارستان‌ها همکاری کنند، مشارکت بالا خواهد رفت.

جمالیان نیز در این زمینه گفت: شرایطی که در کشور رخ داد و تغییراتی که در معاونت درمان وزارت بهداشت انجام شد و جنگ ۱۲ روزه باعث شد که در زمینه برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک، اقدامات به موقع انجام نشود؛ برگزاری انتخابات الکترونیک یک آرزوی دیرینه برای جامعه پزشکی و حتی کل کشور است و این قول داده می‌شود که موضوع برای دوره بعدی پیگیری شده تا این اتفاق حتما رخ بدهد. هیات نظارت به هیات اجرایی اعلام کرده بود که با برگزاری انتخابات الکترونیک با داشتن شرایط و ضوابط قانونی موافقیم.

تهران ۳ شعبه، بقیه شهرها فقط یک شعبه

نکته مهم در برگزاری انتخابات حضوری، در نظر گرفتن صندوق‌ها و شعبه‌ها به میزان کافی و با توجه به فاصله شهرها از یکدیگر است. در نامه‌ای که «سید سجاد رضوی» معاون درمان وزارت بهداشت و رئیس ستاد مرکزی اجرایی نهمین دوره انتخابات سازمان نظام پزشکی در ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۴ به روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی درباره چگونگی برگزاری مرحله رای گیری ابلاغ شده، آمده: رای گیری برای هر شهر یا شهرستان در یک شعبه (به استثنای شهر تهران ۳ شعبه) که ممکن است با توجه به تعداد رای دهندگان از چند دستگاه احراز هویت و صندوق استفاده شود.

«احمد ولی پور» رئیس انجمن پزشکان عمومی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت ایرنا در این زمینه گفت: موضوع انتخابات الکترونیک غیرحضوری بیش از ۱۰ سال است که مورد مطالبه پزشکان بوده و در این دوره هم به شکل حضوری برگزار می‌شود؛ جامعه پزشکی به دلیل ماهیت شغلی خود، مشارکت کمتری در انتخابات صنفی دارند و همین موضوع باعث می‌شد که همواره شکافی بین جامعه پزشکی و سازمان نظام پزشکی وجود داشته باشد. شرایط باید به شکلی پیش می‌رفت که این انتخابات نیز مانند انتخابات سازمان نظام مهندسی و کانون وکلا به صورت الکترونیک برگزار شود؛ اما در حال حاضر بسیاری از پزشکان حتی اگر قصد مشارکت داشته باشند هم شرایط لازم را ندارند زیرا به طور مثال امکان دارد فاصله صندوق‌های ثابت با مکان حضور پزشک بسیار زیاد باشد و بسیاری از پزشکان نمی‌توانند شیفت کاری خود را برای شرکت در انتخابات ترک کنند.

وی ادامه داد: در زمینه انتخابات حضوری نامه‌ای به معاونت درمان وزارت بهداشت ارسال شد اما تاکنون پاسخی دریافت نشده و دستوری به هیات اجرایی در زمینه این مشکلات داده نشده است. شهرستان‌هایی در برخی استان‌ها وجود دارند که حوزه نظام پزشکی ندارند و حداقل باید فاصله ۲ تا ۳ ساعته را طی کرده و به شهر مجاور بروند و رأی را به صورت حضوری ثبت کنند. حدود ۲ هفته دیگر تا انتخابات باقی مانده و امیدواریم ستاد اجرایی به این نکات توجه کرده و زمینه مشارکت بیشتر در انتخابات هیات مدیره‌های نظام پزشکی را فراهم کند.

جمالیان نیز در این زمینه اظهار کرد: امسال در تهران، ۳ شعبه اخذ رأی برای انتخابات نظام پزشکی وجود خواهد داشت، در حالی‌که در سال‌های گذشته، یک شعبه بوده است همچنین پیشنهاد وزیر بهداشت این بود که صندوق‌های سیار هم برای شهرستان‌هایی که مسافت بیشتری دارند؛ در نظر گرفته شود.

زمان انتخابات بیشتر شود

موضوع دیگر، ساعت رأی‌گیری است. موضوعی که می‌تواند منجر به کاهش مشارکت پزشکان و به خصوص افرادی شود که در شیفت حضور دارند. هرچند معمولا ساعت اخذ رأی تمدید می‌شود اما همچنان این نگرانی وجود دارد که به دلیل کم بودن شعب اخذ رأی و فاصله شهرها از مرکز استان، افراد نتوانند پس از ساعت شیفت، به مکان اخذ رأی مراجعه کنند.

ولی پور در این زمینه اظهار کرد: حدود ۱۰۴ هزار پزشک عمومی در این انتخابات مشارکت می‌کنند و درخواست این است که زمان فرآیند انتخابات بیشتر شود زیرا ۸ هزار نفر پزشک عمومی در طرح پزشک خانواده روستایی داریم که در روستاها حضور داشته و تا ساعت ۲ عصر هم شیفت هستند. اگر ساعت فرآیند انتخابات بیشتر شود، این افراد که در شیفت هستند هم می‌توانند به صورت حضوری رأی بدهند.

جمالیان نیز در این زمینه گفت: درباره زمان انتخابات اگر مشاهده شود که مراجعه انجام می‌شود، ساعت اخذ رأی افزایش پیدا خواهد کرد زیرا به دنبال این هستیم که انتخابات پرشور بوده و افرادی حضور داشته باشند که دغدغه جامعه پزشکی را دارند.

رئیس هیات مرکزی نظارت بر نهمین دوره انتخابات نظام پزشکی درباره حضور پزشکان و دستیارانی که شیفت هستند؛ اظهار کرد: در این زمینه هم از طریق هیات اجرایی نامه‌ای به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ می‌شود که به شرط خالی نشدن بخش‌ها و اولویت جان بیماران، این همکاری با دستیاران پزشکی برای حضور در پای صندوق‌ها انجام شود.

چند نفر رد صلاحیت شدند؟

نکته مهم دیگر، بررسی صلاحیت افرادی بود که برای این انتخابات ثبت نام کرده بودند. موضوعی که در هفته‌های اخیر در فضای مجازی با انتقاداتی همراه شده است.

جمالیان در این زمینه اظهار کرد: در کل ۶ هزار و ۶۱۰ نفر به عنوان نامزد در این دوره از انتخابات ثبت‌نام کرده بودند که برخی از این افراد انصراف دادند. از این میزان، ۱۰۷ نفر به این دلیل که در شهرهایی حضور داشتند که تعداد داوطلبان به حد نصاب نرسید، از روند بررسی کنار گذاشته شدند. تعداد افرادی که در شهرستان‌ها رد شده بوده و اعتراض ندادند، ۹۵ نفر بود. تعداد افرادی که صلاحیت آنها توسط هیات نظارت تایید نشد هم ۳۸ نفر در کل کشور بودند. یعنی صلاحیت حدود ۶ هزار و ۳۷۰ تایید شده است. تلاش شد تا حد امکان، تایید صلاحیت انجام شود، مگر این‌که برای فرد حکم قانونی در دادگاه، به جز موارد قصور پزشکی، صادر شده باشد. به نظر می‌رسد رد صلاحیت ۳۸ نفر جزو کمترین میزان در دوره‌های مختلف انتخابات نظام پزشکی بوده است.

رئیس زاده نیز در همین رابطه گفت: هرچه میزان مشارکت و تعداد نامزدها بیشتر باشد، بهتر است. یعنی اگر شخصی این توانمندی را در خود می‌بیند، باید در معرض رأی همکاران قرار بگیرد اما عملکرد هیات نظارت در این دوره نسبت به دوره‌های قبل بهتر بوده و حتی در دوره قبلی حدود ۸ تا ۹ درصد عدم احراز صلاحیت داشتیم و در این دوره به حداقل رسید.

آیا ترس و نگرانی برای حضور پزشکان جوان در هیات مدیره‌ها وجود داشت؟

بسیاری از پزشکان جوان اعتقاد دارند که ترس و نگرانی برای حضور آنان در هیات مدیره‌های سازمان نظام پزشکی منجر به عدم برگزاری انتخابات به صورت غیرحضوری و تمام الکترونیک شده است؛ یعنی با انتخابات حضوری میزان مشارکت پزشکان جوان کاهش پیدا کرده و نتیجه همان همیشگی خواهد بود.

جمالیان در پاسخ به این سوال اظهار کرد: اصلا چنین چیزی نبوده که ترسی از حضور پزشکان جوان در هیات مدیره‌های نظام پزشکی وجود داشته باشد و به این دلیل، انتخابات الکترونیک نشده است. برخی این طور تفسیر می‌کنند که پیشکسوتان اقبالی به انتخابات الکترونیک ندارند؛ اما در حال حاضر حتی پیشکسوت‌ترین پزشک هم با فضای مجازی در ارتباط است و می‌توانند به صورت الکترونیک رأی بدهند.

رئیس زاده هم در پاسخ به این سوال که آیا ترس و نگرانی از حضور پزشکان جوان در هیات مدیره‌های نظام پزشکی وجود داشته، گفت: در چهار سال اخیر در سازمان نظام پزشکی، بیشتر معاونان از جوانان بودند و در حال حاضر از ۸ معاون سازمان نظام پزشکی، ۶ نفر از جوانان انتخاب شده‌اند و حتی گروه‌های مشاوره‌ای از جوانان داریم. حتما کار باید در دست جوانان باشد؛ زیرا جوانان بهتر مشکلات را می‌دانند و از طرفی نوع دغدغه جوانان با پیشکسوتان تفاوت دارد.

صندوق‌های سیار افزایش پیدا کنند

به هر حال این انتخابات به صورت حضوری برگزار می‌شود و اکنون نگرانی این است که رزیدنت‌ها و پزشکان جوان به این دلیل که در شیفت هستند، نتوانند در شعبه اخذ رأی حضور پیدا کنند.

انتظار این است که هیات نظارت بر انتخابات سازمان نظام پزشکی علاوه بر تمدید ساعت انتخابات، برای شهرستان‌هایی که از مرکز استان فاصله دارند یا همین تهران، صندوق‌های سیار نیز در نظر بگیرد تا میزان مشارکت افزایش پیدا کند.