ورود بی ضابطه خودروهای شخصی نفس پارک کوهستانی دراک را می برد ‏،یک عضو هیات کوهنوردی فارس: درختان ۱۵۰ ساله دراک، هیزم خوش‌گذرانی چند ساعته گردشگران می شوند. به گزارش فاطمه مقدم خبرنگار فارس اگاه، سال ۱۳۹۲ بود که شهرداری شیراز، تصمیم گرفت در منطقه کوهستانی دراک، پارکی تفریحی بسازد. چهار سال به‌ طول انجامید تا فاز یک پارک در ۷۰ هکتار به بهره برداری رسید، فازهای ۲ و ۳ پارک نیز تا پایان سال ۹۷ بهره برداری شد. وسعت پارک کوهستانی دراک و تعداد کم نگهبانان و البته بی مبالاتی گردشگران، از همان سال اول رونق گرفتن این پارک، آتش سوزی های کوچک و وسیع را در این پارک کوهستانی، کلید زد و از سال ۹۸ چند مورد آتش سوزی در دامن این کوه، اتفاق افتاد که وسیع ترین آن مربوط به مرداد ۱۴۰۱ بود که در ساعت ۱۱ شب با سهل انگاری گردشگران، رخ داد و به دلیل گستردگی آتش در ارتفاعات بالای کوه اطفای آن، ۵ ساعت زمان برد.

پارک کوهستانی دراک شیراز، از نظر وسعت یکی از بزرگ‌ترین تفرج‌گاه‌های ایران، به‌حساب می‌آید که در دامنه‌های کوه دراک ساخته شده است، با وجود آنکه این کوه، ورودی اصلی هوای پاک به شهر شیراز است، محدودیت خاصی برای بازدید از پارک وجود ندارد، جز شب ماندن در پارک که البته هستند جوانانی که در دور دست ترین بخش های کوه، دور از چشم نگهبانان پارک، شب را به صبح می رسانند و در این سرمای زمستان، چاره ای جز روشن کردن آتش ندارند، البته آتش افروختن در تمام ساعات روز، تنها معضل مخرب پارک نیست. این پارک کوهستانی، به سبب اجازه ورود بدون محدودیت خودرو، امکان دسترسی گردشگرانی را که نه توان بدنی کوهنوردی دارند و نه روحیه الفت با کوه را آموخته اند، به بالاترین و دور دست ترین بخش های این کوهستان که تا کنون از دسترس عموم خارج بوده، فراهم کرده است. گردشگران، می توانند با خودروهای خود به کم ترددترین بخش های کوه که گونه های گیاهی و جانوری مهمی دارد، سرک کشیده و برای گرم کردن خود یا پخت غذا، آتش روشن کنند که گاه هیزم این آتش ها، درختان کهنسال کوهستان دراک است… .

*اینجا مردم به جای آنکه نفس چاق کنند قلیان چاق می کنند

یک عضو هیات کوهنوردی شیراز، در گفت و گو با فارس اگاه، در خصوص تخریب زیست محیطی پارک کوهستانی دراک، گفت: زمان تصمیم گیری برای ایجاد پارک کوهستانی دراک، در اساسنامه این پارک (که با گرفتن مشاوره از هیات کوهنوردی تنظیم شد) بنا شد که ورود خودروهای شخصی و هر گونه وسیله نقلیه موتوری، به کوه ممنوع باشد و به عوض آن، با ایجاد سه پارکینگ بزرگ و اختصاص خودروهای برقی عمومی، برای جابه جایی گردشگران استفاده شود، اما این اتفاق اصلا رخ نداد و اکنون خودروها و موتورسیکلت های گردشگران، به صورت کنترل نشده ای تا بالاترین قسمت های کوه، اجازه تردد دارند.

حمیدرضا شمس، با اشاره به اینکه اجرای قانون اساسنامه پارک کوهستانی دراک، بستگی به نظر شخصی مدیر ارتفاعات شهرداری شیراز، به صورت سلیقه ای گاه اجرا و گاه نادیده گرفته شده است، افزود: مثلا در دوره مدیریت یک مدیر، ون هایی در پارک به کارگیری شد تا مردم را از پارکینگ به دامنه کوه و آلاچیق ها برساند که بعد از عوض شدن آن مدیر، این ون ها جمع شدند و اکنون هم که وضعیت به این صورت است که ورود خودرو با تعداد نامحدود، به پارک آزاد است. به طوریکه ما که در این کوه، دو روز در هفته تمرین کوهنوردی می کنیم، شاهد این هستیم که تعداد زیادی گردشگر، از ارتفاع ۱۸۰۰ متری تا ارتفاع ۲۱۰۰ متری که این کوهپایه ادامه دارد، مسیر را با ماشین طی کرده اند و در میان درخت های کوه، برای تهیه کباب، آتش برپا می کنند.

وی، با اشاره به اینکه غرب کوه دراک، طی سالهای گذشته، برای افراد محلی نیز قابل دسترس نبوده است، گفت: به دلیل عدم دسترسی مردم به این بخش، غرب کوهستان دراک، بسیار بکر و پر درخت تر بوده است که با ورود کنترل نشده خودروها به این نواحی، پای گردشگران به غرب این کوه نیز باز شده و در این سرما، اولین گزینه ای که برای روشن کردن آتش به ذهنشان می رسد، شکستن شاخه های درختان است و شوربختانه نظارتی برای رفتار گردشگران، وجود ندارد. البته در کوه، چند دوربین کار گذاشته شده که معلوم نیست کار کنند، چون این رفتارها، بدون هیچ بازدارندگی ادامه دارد.‏

شمس، با اشاره به اینکه نیروهای محیط بان برای این پارک کوهستانی چند هکتاری، بسیار کم تعداد هستند، اظهار داشت: کوهستان، حریمی دارد که باید با نگهبانی از آن، پاسداری شود تا شاخه درختان کهنسال، بریده نشود یا آتشی روشن نماند، اما تا کنون ۵ تا ۶ مرتبه آتش سوزی در این کوهستان، رخ داده و باعث سوختن گیاهان و گونه های جانوری شده است.

در حالیکه گونه های جانوری این پارک، منحصر به این زیست بوم بوده و به نوعی منحصر به فرد هستند، چون گرزه مار سمی ‏که بسیار نادر و زیباست، خرگوش و روباه و … که اکوسیستم منحصر به فردی برای این کوهستان، ایجاد کرده است، اما ورود بی ضابطه گردشگرانی که بدون نیاز به توان جسمی، با خودرو شخصی تا نزدیک قله کوه می روند، این اکوسیستم را به مخاطره می اندازد. به غیر از آن در این گوشه و کنار خلوت پارک نیز اتفاقات منکراتی رخ می دهد که فضا را برای کوهنوردان و گردشگران، ناامن می کند. محیط کوهستان، عمومی است و ملک شخصی نیست که هر کس اجازه هرگونه تفریح یا استعمال دخانیات و قلیان و شرب مشروبات داشته باشد. حتی گاه نگهبان ها نیز از مواجهه با جوانانی که تحت تاثیر مواد و مشروب هستند، هراس دارند و از برخورد با آنها پرهیز می کنند.

عضو هیات کوهنوردی شیراز، در ادامه خاطر نشان کرد: رواست که در روزهای تعطیل که این پارک شلوغ می شود، نیروی انتظامی نیز به کمک محیط بان ها بیاید و از حریم پارک، پاسداری کند. والا با ادامه یافتن این رویه، ۵ تا ۶ سال دیگر چیزی از درختان ارژن و گون کوه، باقی نخواهد ماند، خصوصا درختان گون که کتیرا داشته و به سبب حالت آتش زنه ای که دارند، بیشتر شکسته شده و هیزم خوشگذارنی چند ساعته گردشگران این پارک می شوند.

*پارک کوهستانی دراک مدیری قدر می خواهد که به نفع زیست بوم کوه عمل کند

وی، با ارائه این پیشنهاد برای کم کردن آسیب به اقلیم کوهستان دراک، گفت: اگر بناست خودروهای شخصی به پارک کوهستانی وارد شوند، باید برای این خودروها، ظرفیتی مشخص تعیین شود تا ضرر حداقلی به محیط زیست کوهستان وارد آید، در پارک های طبیعی بزرگ جهان نیز این کار صورت می گیرد که برای گردشگران و خودروهایشان، تعیین ظرفیت می شود و حتی در پارک های طبیعی جهانی، نظیر پارک ملی یوسیمیتی آمریکا، به سبب اهمیت حفظ زیست بوم، مردم ناگزیرند برای ‏گردش در این پارک، نوبت بگیرند و حتی ۴ ماه در نوبت بمانند تا بتوانند در این پارک گردش کنند، در حالیکه کشور آمریکا، در دو سوی خود ‏اقیانوس دارد و کشوری پر باران است، ولی باز هم برای جلوگیری از آسیب به پارک طبیعی، قانون کسب اجازه برای ورود وضع شده ‏است و حتی در پارک های طبیعتی اروپا نیز وضع به همین صورت است. این در حالی است که در پارک کوهستانی دراک، مردم با ماشین از ‏هر شبیی که دوست داشته باشند، بالا می روند و در آخر هم برخی درختان را آتش می زنند یا اینکه برخی افراد، دسته دسته گیاه کوهی را که ‏خوراک گونه های جانوری کوه است، می چیندند و می برند. در حالیکه که این درختان و طبیعت، با خشکسالی طولانی در کشور و ‏استان ما، به هیچ عنوان قابل بازگشت نیستند و تا چند سال دیگر، چیزی از این طبیعت، باقی نخواهد ماند. به هر حال با این شرایط سخت ‏اقلیمی که ما در آن به سر می بریم، مدیران استان، باید از این پارک کوهستانی که پیش چشمشان است و توان اجرای قانون در آن را ‏دارند، محافظت لازم را کنند نه اینکه پارک کوهستانی را ساخته و مردم را به دامن بلندترین و صعب العبورترین بخش های پارک، آنهم به ‏واسطه خودرو بکشانند و هیچ نظارتی هم بر رفتارشان، نداشته باشند.

شمس، با اشاره به قانون منع چرای دام در کوه دراک، اضافه کرد: سالهاست که به سبب گونه های نادر گیاهی و اقلیم این کوهستان، اجازه چرای گوسفند در آن داده نمی شود تا پوشش گیاهی آن که بر ‏هوای شیراز، تاثیر مستقیم دارد، حفظ شود، اما حالا مردم با لگد کوب کردن گسترده پوشش گیاهی، لطمه ای بسیار بزرگتر به زیست بوم این پارک می زنند.

وی، در ادامه عنوان کرد: با توجه به خشکسالی که چند سالی است، فارس را در برگرفته، باید کوشید درختان ۱۵۰ ساله گون و ارژن کوهستان دراک که رشدی بسیار کند و سالانه دو تا سه سانتیمتری دارند، حفظ شوند، حال آنکه به سبب کوتاهی این درختان، مردم تصور می کنند که اینها درختان جوانی هستند که به تازگی کاشته شده اند و به راحتی آنها را هیزم یک تفریح چند ساعته می کنند. در حالیکه با این میزان بارندگی، ‏این درختان در صورت از بین رفتن، به هیچ عنوان جایگزین نمی شوند، اگر ما با این خشکسالی که گریبان فارس را گرفته، این درختان و دیگر گونه های گیاهی کوهستان دراک را حفظ نکنیم، ناگزیر به جایگزینی این درختان، با درختان جوان تری هستیم که شاید در ارتفاع و سرمای دراک، نتوانند دوام بیاورند.

این عضو هیات کوهنوردی، در ادامه اظهار داشت: مدیریت این پارک و به طور کل ارتفاعات شیراز، یک مدیر قدر می ‏خواهد تا جلوی نظرات گوناگون و سلیقه ای و بدون کارشناسی را که برای اداره پارک کوهستانی، داده می شود، بایستد و یک نظر قطعی ‏که به نفع زیست بوم کوهستان است، بدهد و بر اجرای آن، پافشاری کند. ‏پیشنهاد من، این است که اول ورود خودروهای شخصی، به پارک کوهستانی دراک ممنوع شود و دسترسی به کوهپایه پارک، با همان ون های مخصوص پارک، امکان پذیر باشد تا دسترسی مردم به بخش های بالای کوه، کمتر شده و وسایل کمتری را که موجب آسیب به کوه می شود، با خود به دامن کوه ببرند.

اگر کسی توان کوهپیمایی دارد، می تواند از ارتفاعات بالاتر کوه، استفاده کند و الا باقی افراد، با ظرفیت مشخص از همان کوهپایه که در دسترس نظارت نگهبانان معدود پارک است، استفاده نمایند.

وی، با اشاره به اینکه ساخت پارک کوهستانی دراک، امری مثبت و نیک برای شهر شیراز، به شمار می رود تا مردم بتوانند آنجا نفسی، تازه کنند و تحرکی داشته باشند، گفت: با اجازه ورود خودرو تا دوردست ترین بخش های کوهستان، چون نقطه غربی دراک که هنوز سرسبز است، در واقع نقض غرض صورت گرفته و نه تنها مردم، نفسی تازه نمی کنند، بلکه نفس طبیعت کوهستان را نیز می برند. باید به غیر از افزایش نگهبانی در ساعت های بعد از ظهر و روزهای تعطیل، با بهره گیری از نگهبان های نیمه وقت، در حفظ زیست بوم این پارک کوهستانی که شش های تنفسی شهر شیراز، به شمار می رود، کوشش درخوری شود.