استاد جامعه شناسی دانشگاه شیراز: تحولات ارتباطات جوانان، عامل اصلی کاهش رغبت به ازدواج است ، به گزارش فاطمه مقدم خبرنگار فارس اگاه، این روزها اکثر جوانان فارغ از سن، سال و جنسیت میلی به ازدواج ندارند و برخی به طور قطعی قید ازدواج را زده‌اند. زنان و مردانی که از قضا استقلال مالی نیز دارند، اما قصدی برای ازدواج ندارند و به هزار و یک دلیل شخصی و اجتماعی به زندگی متاهلی تن نمی‌دهند.

آمارهای دو رخداد مهم ازدواج و طلاق در استان فارس در بازه زمانی ۱۴۰۱ تا پایان سال ۱۴۰۲ نشان‌دهنده کاهش ۳۵۰۰ موردی ازدواج و افزایش آمار طلاق بوده است. این اتفاق با وجود ایجاد محدودیت‌های قضایی در مسیر طلاق توافقی و تلاش نهادهای متولی در استان فارس چون «بهارنکو» برای پایداری ازدواج‌ها رخ داده است. بر اساس آمار منتشر شده، در سال ۱۴۰۲ به ازای کمتر از دو و نیم مورد ازدواج در فارس، یک طلاق رخ داده است. همزمان، آمار ازدواج با وجود توزیع مشوق‌های مالی کاهش یافته است.

* کاهش ۸ درصدی ازدواج در استان فارس در شش ماهه اول امسال

مدیر کل دفتر امور زنان و خانواده استانداری فارس در گفت‌وگو با «فارس اگاه» اعلام کرد: تعداد ازدواج‌ها در شش‌ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، کاهشی بوده است. در شش ماهه اول سال ۱۴۰۳، تعداد ۱۰,۰۷۰ مورد ازدواج ثبت شده است، در حالی که در مدت مشابه سال گذشته این عدد ۱۰,۹۵۷ مورد بود. به این ترتیب، حدود ۹۰۰ مورد ازدواج کمتر صورت گرفته است.

زهرا یقطین همچنین افزود: آمار کشوری ازدواج نیز در شش‌ماهه اول سال جاری ۶.۳ درصد کاهش داشته، اما در استان فارس این کاهش به ۸ درصد رسیده است که نشان‌دهنده شیب قابل توجهی از کاهش ازدواج در این استان است. همچنین، میانگین سن ازدواج در اولین ازدواج در مردان ۲۹.۸ و در زنان ۲۵.۳۸ سال بوده است، و سن تجرد قطعی زنان نیز اکنون ۴۵ سال اعلام شده است.

روشن است که یکی از دلایل اصلی کاهش ازدواج در کشور مشکلات اقتصادی است. برای آغاز زندگی دو‌نفره اگر طرفین قید عروسی و هزینه‌های مجلل آن را بزنند حداقل باید یک مسکن هر چند اجاره‌ای برای خود در نظر بگیرند حال انکه بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد برای رهن کامل خانه در شیراز به حداقل مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان نیاز است و حتی اجاره خانه ‏با این بودجه دشوار است. جز آن در سال‌ها و ماه‌های اخیر، هزینه‌های زندگی خانوارهایی ایرانی با توجه به تورم سنگین حاکم بر تمام کالاها و خدمات  ماه به ماه افزایش می یابد. یک فعال کارگری میانگین هزینه ماهانه سبد معیشت خانوار کارگری را ۲۵ میلیون تومان در ماه عنوان کرد است.

*ذبح ازدواج در کشاکش زندگی مدرن و سنتی

استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با «فارس اگاه»، یکی از مهم‌ترین دلایل بی‌رغبتی جوانان به ازدواج را تغییر مناسبات میان دختران و پسران دانست و اظهار داشت: تحول در ارتباطات جوانان و گسترده شدن روابط اجتماعی آن‌ها به ازدواج‌ها نیز سرایت کرده است. شناخت دقیق و واقع‌بینانه که جوانان در اثر ارتباطات پیش از ازدواج کسب می‌کنند، باعث افزایش بی‌رغبتی به ازدواج شده است. در گذشته، آشنایی‌ها با هدف ازدواج و از طریق معرفی اقوام و بستگان اتفاق می‌افتاد و معمولاً به ازدواج ختم می‌شد، اما امروزه جوانان آزادی بیشتری دارند که پذیرش اختلافات را دشوارتر کرده است.

دکتر سعید زاهد همچنین افزود: افزایش ارتباطات جوانان و سیراب شدن عاطفی آن‌ها باعث به تأخیر افتادن ازدواج شده است. حالا دیگر کمتر جوانی به رویا پردازی درباره ازدواج می‌پردازد و ازدواج دیگر آن رویای قدیمی «باغ سبز» یا «پسر سوار بر اسب سفید» نیست. شناخت کامل از همدیگر باعث ترس از ازدواج شده است، در حالی که در گذشته این شناخت پس از ازدواج رخ می‌داد و زوجین  زوجین ناگزیر به پذیرش ویژگی های اخلاقی یکدیگر گردن می گذاشتند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر نهادهای سنتی و خانوادگی  که عموما نقش اصلی را در ازدواج جوانان ایفا می کردند کارکرد خود را از دست داده اند و از نهادهای جدید که حد واسط افراد در روابط اجتماعی هستند نیز به خوبی جایگاه خود را نیافته‌اند.

این استاد جامعه شناسی ناکافی بود حمایت گری‌های ساختاری دولت از خانواده را عامل دیگری برای بی رغبتی به ازدواج خواند و گفت: گرچه کارهای پراکنده ای در زمینه قانون حمایت خانواده و فرزندآوری، پایداری ازدواج ها و … انجام می شود اما این فعالیت حمایت لازم از خانواده صورت بندی نمی کند و نیاز به انجام کاری منسجم و مداوم در این زمینه است. اکنون با توجه به کاهش موالید و پیری جمعیت به عقیده من اگر وزاتخانه ای به نام وزارت خانواده تشکیل شود بجاست. تا به صورت وظیفه مند با برون دادهای مشخص اقدام به حمایت از خانواده کند والا تلاش‌های پراکنده که هر بار تحت تاثیر موضوعی با فوریت بیشتر رها می‌شود نمی تواند منجر به افزایش ازدواج و یا فرزندآوری شود.