رستوران رزگلد، مدرسه مهر تابان و فروشگاه فرش زندیه ، نمونه آشکار دست درازی به باغ های شیراز، به گزارش فاطمه مقدم – خبرنگار فارس آگاه ، تغییر کاربری باغات شیراز به منظور توسعه شهری از سال ۱۳۳۵ آغاز شد.در آن زمان، ناحیه شمالی روبروی باغ ارم که به‌طور کامل به عنوان یک پهنه باغی شناخته می‌شد، اولین نشانه‌های تغییرات توسعه‌ای را تجربه کرد. در سال ۱۳۴۸، به منظور ساخت موزه هنرهای معاصر شیرازبا تغییرکاربری بخشی از باغات حتی با منتفی شدن ساخت این موزه شهردار وقت شیراز بلافاصله اقدام به تفکیک باغات این منطقه نظیر باغ ابولفتح خانی نمود. این اقدام آغاز روندی خاموش و تدریجی در تغییر کاربری باغات به اراضی شهری بود که به نوعی به یک سنت در اداره شیراز تبدیل شد و باغهای کهن شیراز راقربانی توسعه شهری کرد. در این سالها تخریب و خشکاندن باغ های کهن برای توسعه ساخت و سازها در زمین های با ارزش افزوده بالا به یک رویه در میان باغداران تبدیل شد.  مجموع مساحت پهنه های سبز در سال ۱۳۵۰ فقط در مناطق ۱ و ۶ شیراز برابر با ۲۷۶۸ هکتار بود مساحتی که در سال ۱۳۹۰ به نصف کاهش پیدا کرد و به ۱۵۴۳ هکتار رسید. از سال ۱۳۵۰ تا سال ۱۳۹۶، به طور میانگین، هر ساله حدود ۲۹ هکتار از باغات شیراز از بین می‌رفت. با وجود آنکه در سال ۷۹ بنا بر مصوبه شورای عالی راه و شهرسازی هر گونه ساخت و ساز در گروه یک باغ های شیراز جرم اعلام شده بود.

ما باید در سطح کلان مدیریتی استان تصمیم بگیریم: آیا می‌خواهیم باغات را حفظ کنیم یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت است، باید از مصلحت‌اندیشی‌های بی‌ثمر عبور کرده و با قاطعیت و بدون توجه به منافع کوتاه‌مدت قانون‌شکنان، از این سرمایه‌های گرانبها محافظت کنیم

به هر رو در حال حاضر بر اساس آمارهای رسمی، مساحت کل باغات باقی‌مانده در سراسر شهر به ۱۴۳۱ هکتار کاهش یافته است این پهنه سبز در چند منطقه شیراز پراکنده است. از ۳۵۰۰ هکتار وسعت اولیه باغات در گروه‌های مختلف قصردشت، کمتر از ۹۸۰ هکتار آن به‌طور اسمی باقی مانده است.  گروه ۲ شامل ۱۸ هکتار از باغات و حریم کمربندی سبز شیراز است. گروه ۳، که شامل باغات در بافت‌های روستایی مانند مهدی‌آباد و دینکان می‌شود، ۳۷ هکتار از باغات شیراز را به خود اختصاص داده است. همچنین، ۷۸ هکتار از باغات شیراز در قالب گروه ۴ قرار دارد، در حالی که فاز یک گروه ۵ شیراز با ۱۷۱ هکتار در منطقه دراک و ۵۲ هکتار نیز در مناطق دنا و صرافی واقع شده است. در فاز ۲ گروه ۵ نیز ۸۹ هکتار از باغات موجود است.

 اگر توسعه بدون برنامه در شیراز ادامه یابد، در افق ۱۰ یا ۲۰ ساله آینده این شهر به یک کلانشهر پرهزینه تبدیل خواهد شد که با بحران‌های کم‌آبی، آلودگی هوا و ریزگردها دست و پنجه نرم می‌کند. شهری مشابه تهران امروزی که تنها چند پارک پراکنده دارد که نه قادر به تصفیه هوا هستند و نه ارزش بوم‌شناختی دارند

تخریب باغات شیراز به دلایل مختلفی تغییر کاربری‌های ناشی از پروژه‌های عمرانی و طرح‌های توسعه‌ای شهرداری،از جمله کم‌آبی و خشکسالی ادامه دارد. بسیاری از این تغییرات، نظیر پروژه‌های گردشگری و طرح‌های توسعه شهری، به تدریج به تخریب و کاهش مساحت این عرصه‌های سبز کمک کرده‌اند. در حال حاضر نیزبر سر مساحت واقعی و کیفیت باغات باقی‌مانده در شیراز اختلاف‌نظر وجود دارد. این تغییرات قابل توجه در مساحت باغات، به وضوح نشان‌دهنده فشارهای ناشی از توسعه شهری و تغییر کاربری اراضی است فشارهایی که شهر تا به حال آن را تاب آورده اما روند تخریب و کاهش این باغات، همچون زخمی بر قلب شیراز، آرام و بی‌صدا در حال گسترش است. زخمی که اگر درمان نشود، ممکن است چیزی جز خاطره ای دور از شهر گل و بلبل و یاد باغ های ان برجا نماند.

*کل باغات شیراز ۱۳۱۳ هکتار باقی مانده است که ۵۰۰ هکتار آن تنک و خشک است

پژوهشگر و کنشگر حوزه مدیریت آب، کشاورزی و منابع طبیعی در گفت‌وگو با «شهر مردم» در خصوص وضعیت باغات شیراز و چالش‌های پیش‌روی آن‌ها گفت: طبق مطالعه میدانی انجام شده در سال ۱۳۹۶، مساحت عرصه‌های باقی‌مانده باغات شیراز در مناطق ۱ و ۶ مجموعاً برابر با ۱۴۱۳ هکتار بوده است. متاسفانه پس از این سال، مطالعات منسجم و دقیق‌تری برای ارزیابی وضعیت باغات انجام نشده است، اما با توجه به روند تغییرات در این مدت، می‌توان تخمین زد که باغات شیراز به سرعت در حال کاهش هستند.

داریوش مختاری، در ادامه اشاره کرد: در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶، سالانه حدود ۱۹ هکتار از مساحت باغات شیراز از دست رفته است که معادل ۸ درصد از مساحت باغات در این دوره زمانی است. اگر این روند را برای ۸ سال اخیر نیز ادامه یافته باشد، می‌توان گفت که در این مدت حدود ۸۰ هکتار دیگر از باغات شیراز در مناطق ۱ و ۶ کاهش یافته است. این آمار نشان می‌دهد که مساحت کل باغات شیراز در سال جاری به حدود ۱۳۱۳ هکتار کاهش یافته است.

وی در ادامه با اشاره به این نکته‌ مهم که در محاسبه مساحت باغات، باید ضریب خشکی درختان و وضعیت سلامت آن‌ها نیز مد نظر قرار گیرد.گفت: در صورتی که این فاکتور‌ها را در نظر بگیریم، ممکن است میزان واقعی باغات شاداب و قابل بهره‌برداری کمتر از ۱۳۱۳ هکتار باشد. با این حال، به گفته مختاری، در حال حاضر در کل شیراز حدود ۸۰۰ هکتار باغ شاداب وجود دارد که از این میزان، نزدیک به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هکتار از باغات به منابع آب دائمی دسترسی دارند و می‌توان بر آن‌ها به عنوان باغات پایدار و قابل اتکا حساب کرد.

مختاری همچنین بر لزوم استفاده از روش‌های دقیق‌تر برای ارزیابی وضعیت باغات تاکید کرد و افزود: با توجه به توسعه سریع شهری شیراز و پیش‌بینی افق جمعیتی در این شهر، نیاز به حفظ و گسترش پهنه‌های سبز، به ویژه باغات، بیش از پیش احساس می‌شود.

*  ۲۰ سال آینده جمعیت ۵ میلیون نفری شیراز بدون باغات نفس نمی توانند بکشند

پژوهشگر حوزه باغات شیراز با اشاره به پروژه‌های مختلف شهرک‌سازی و توسعه شهری در اطراف شیراز، نظیر صدرا، سیاخ دارنگون و کمیل آباد، بر اهمیت ایجاد و حفظ فضای سبز یکپارچه تاکید کرد و گفت: اگر شیراز به عنوان یک شهر با جمعیتی بین ۵ تا ۷ میلیون نفر در افق ۲۰ تا ۳۰ ساله توسعه یابد، نمی‌توان تنها با چند پارک و فضای سبز پراکنده، کیفیت زندگی در این شهر را حفظ کرد. در این راستا، باغات شاداب و متراکم، به ویژه باغات قصردشت که از مهم‌ترین منابع زیست‌محیطی شهر هستند، نقش حیاتی در حفظ کیفیت هوای شهر و ارتقاء شرایط زندگی ساکنان بالاخص هوای پاک و آب خواهند داشت.

مختاری تاکید کرد: باغات شیراز باید به عنوان یک منبع بوم‌شناختی و فضای سبز حیاتی برای سلامت و رفاه شهروندان در نظر گرفته شوند. این باغات نه تنها به عنوان یک محیط زیست طبیعی بلکه به عنوان یک شاخص اساسی برای کیفیت زندگی در شیراز به شمار می روند.

*باغات قصردشت سالانه کمتر از یک سوم نیازشان آب دریافت می کنند

مختاری درخصوص اهمیت باغات قصردشت شیراز گفت: این باغات به‌عنوان پهنه‌های سبز یکپارچه، نقش بسیار مهمی در تلطیف هوای شهر دارند. با وجود این باغات، آب، خاک و هوا به‌طور هم‌افزایشی با یکدیگر تعامل کرده و رطوبت را حفظ می‌کنند. این فرآیند به بهبود شاخص‌های اقلیمی شهر و کاهش آلاینده‌هایی مانند سرب و سایر ذرات مضر هوا کمک می‌کند. به همین دلیل، باغات قصردشت از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و نه تنها به‌عنوان یک عنصر طبیعی، بلکه به‌عنوان نماد فرهنگی و هویتی شیراز، نقشی حیاتی در کیفیت زندگی این شهر ایفا می‌کنند.

این کنشگر اجتماعی در ادامه افزود: در حال حاضر، باغات شیراز سالانه به حدود ۱۰ میلیون متر مکعب آب نیاز دارند، اما تنها ۲ تا ۳ میلیون متر مکعب آب به این باغات اختصاص می‌یابد. این کم‌آبی باعث تضعیف باغ‌ها و کاهش مستمر مساحت آن‌ها می‌شود. به‌طور میانگین، سالانه حدود ۲۰ هکتار از مساحت باغات شیراز کاسته می‌شود. با توجه به اینکه تنها ۸۰۰ هکتار باغ باقی‌مانده است، اگر این روند ادامه یابد، در کمتر از ۴۰ سال آینده چیزی جز خاطره‌ای از باغات شیراز باقی نخواهد ماند.

مختاری هشدار داد: اگر توسعه بدون برنامه و هدف‌گذاری دقیق در شیراز ادامه یابد، در افق ۱۰ یا ۲۰ ساله آینده این شهر به یک کلانشهر پرهزینه تبدیل خواهد شد که با بحران‌های کم‌آبی، آلودگی هوا و ریزگردها دست و پنجه نرم می‌کند. شهری مشابه تهران امروزی که تنها چند پارک پراکنده دارد که نه قادر به تصفیه هوا هستند و نه ارزش بوم‌شناختی دارند. تجربه کلانشهرهایی مانند اصفهان و مشهد که همین مسیر را طی کرده‌اند، نشان می‌دهد که این روند، به همراه بحران‌های زمین‌شناسی و مخاطرات زیست‌محیطی، شیراز را نیز در آینده‌ای نه چندان دور با چالش‌های بزرگی روبه‌رو خواهد کرد.

* تملک باغات توسط شهرداری تاکنون باعث تغییر کاربری نزدیک به ۶۰ درصدی باغات شده است

این پژوهشگر حوزه باغات تاریخی شیراز درخصوص مالکیت جدید شهرداری بر بخش وسیعی از باغات قصردشت، که پیش از این به‌صورت غارسی (اراضی متعلق به مالکان خصوصی) اداره می‌شد، اظهار داشت: تجربه پروژه‌هایی مانند باغ‌های خانواده، پیاده‌راه سلامت، پارک سیب زار و پل باغ رویا نشان می‌دهد که تملک‌های شهرداری نیز به‌طور عمده منجر به تغییر کاربری ۴۰ تا ۶۰ درصدی این عرصه‌ها شده است. در حالی که طبق مصوبه سال ۱۳۷۹ شورای عالی معماری و شهرسازی، شهرداری شیراز تنها مجاز به تملک باغات به شرط حفظ بافت بوم‌شناختی آن‌ها بود. به‌عنوان مثال، حفظ سنگ‌فرش‌های متخلخل کوچه‌باغ‌ها باید در اولویت قرار می‌گرفت، نه اینکه کف باغات را با بتن و آسفالت بپوشانند. این تغییرات نه تنها نقض اصول بوم‌شناسی است، بلکه زمینه‌ساز توسعه تجاری غیرهوشمندانه در این مناطق خواهد بود.

مختاری در ادامه با اشاره به مفهوم واقعی «اکو پارک» افزود: طراحی و ساخت چنین فضاهایی باید با کمترین آسیب به طبیعت و با استفاده از مصالح سازگار با محیط انجام شود، به‌طوری‌که به حفظ تعادل اکولوژیکی منطقه کمک کند. در این راستا، تملک باغ دهقانی در بلوار امیرکبیر و بزرگراه مهندسین، با مساحت ۲۳۰ هکتار، می‌تواند فرصت مناسبی برای شیراز باشد تا بدون آسیب به محیط زیست، توسعه‌ای پایدار و در عین حال حفظ عرصه‌های سبز یکپارچه‌اش را رقم بزند.

* باغات قصردشت در طول ۳ ماه تابستان هیچ سهم آبی دریافت نمی کنند

عضو شورای اسلامی شهر شیراز نیز در گفت‌وگو با شهرمردم با اشاره به اینکه ماهیت شیراز با تمام اجزا و داشته‌هایش به باغات آن گره خورده است، گفت: متأسفانه وضعیت باغات شیراز به طور کلی بحرانی است. از یک سو تغییر کاربری و از سوی دیگر خشکسالی بلای جان باغات شده است. خشکسالی در سراسر کشور، به‌ویژه در جنوب و کلان‌شهرها، به حدی جدی است که حتی بحران آب آشامیدنی در شهرهایی مانند تهران به مرز هشدار رسیده است.

ابراهیم کمالی ادامه داد: این خشکسالی‌های پیاپی و کاهش منابع آب زیرزمینی به دلیل برداشت‌های بی‌رویه، بحران بزرگی را برای باغات قصردشت ایجاد کرده است که آب آن‌ها از قنوات تأمین می‌شد. در برخی نقاط باغات قصردشت، آب هر ۹۰ روز یکبار جریان دارد و برخی دیگر از این باغات اگر اوایل تابستان آبی دریافت کنند، تا پایان فصل تابستان در شرایط کم‌آبی شدید لب تشنه سر میکنند.

وی با تأکید بر اینکه کمبود شدید آب عامل اصلی کاهش وسعت باغات شیراز و قصردشت در حال حاضر است، گفت: از ۱۷ چاه آبی که شهرداری برای تأمین آب باغ‌های شیراز، به‌ویژه باغات قصردشت در اختیار داشته، ۱۲ چاه خشک شده‌اند. با وجود مشکلات متعدد، موفق شدیم مجوز حفر ۳ چاه جدید برای تأمین آب باغات قصردشت را دریافت کنیم.

عضو کمیسیون‌های شهرسازی ، فرهنگی و خدمات شهری افزود: قنوات تاریخی شیراز که منبع اصلی آب باغات قصردشت بودند، خشک شده‌اند و تنها تعداد معدودی از آن‌ها هنوز جریان آب دارند. این خشکی قنوات علاوه بر خشکسالی، به دلیل توسعه باغ‌شهرهای بالادست شیراز در مناطقی مانند قمشه، گویم، صدرا و قلات است که با حفر چاه‌های غیرمجاز، باعث خشک شدن قنوات شده‌اند. در واقع، این باغ‌شهرها از آبی بهره‌برداری کرده‌اند که میراث تاریخی و سهم باغات قصردشت بوده است.

به گفته کمالی گرمای شدید دست به دست خشکسالی ریشه درختانی که مقاوت کمی دربرابر کم آبی دارند را می خشکاند و از ان سو باغات از بین رفتن رطوبت هوا باغ را مستعد سوختن حتی با یک جرقه می کند.

عضو شورای اسلامی شهر شیراز در ادامه به مصوبه سال ۱۳۷۹ شورای عالی معماری و شهرسازی اشاره کرد گفت: این مصوبه باغات محدوده استحفاظی قصردشت را به پنج گروه تقسیم می‌کند که گروه یک، حفاظت‌شده‌ترین و با اصالت‌ترین باغات است و هرگونه تغییر کاربری در این گروه جرم محسوب می‌شود و پیگرد قانونی دارد. در این قانون، شهرداری موظف به تملک باغات گروه یک بدون تغییر کاربری است، اما در سال‌های اخیر این طرح موفق نبوده و حتی باغات تملک شده توسط شهرداری هم به درستی حفاظت نشده‌اند. به گفته وی، دلیل اصلی این ناکامی تمرکز صرف بر تملک باغات بوده و عدم مشارکت مردم در حفاظت از آنهاست.

* مدرسه مهر تابان و رستوان رزگلد به نماد تبعیض تغییر کاربری در گروه یک باغات قصردشت تبدیل شده اند

افزایش چشمگیر قیمت زمین‌های قصردشت باعث شده باغداری در شرایط کم‌آبی به کاری دشوار تبدیل شود. باغداران که چند هکتار زمین کشاورزی دارند، در مقابل مالکان زمین‌های کوچک مسکونی که با ساخت برج‌ها زمین خود را چندین برابر قیمت می‌فروشند، احساس تبعیض شدیدی می‌کنند. این نابرابری و خلأهای قانونی موجب شده برخی افراد با سوءاستفاده، به باغات دست‌اندازی کنند. نمونه‌هایی از این تخلفات شامل ساخت رستوران رزگلد، مدرسه مهر تابان و فروشگاه فرش زندیه در منطقه همت شمالی است که شورای شهر شیراز چند سالی است بر تغییر کاربری و قلع و قمع آن اصرار دارد اما تاکنون موفق به اجرای حکم نشده است.

کمالی در این خصوص با اشاره به اینکه در حالی که ساخت آلاچیق در باغات گروه یک جرم محسوب می‌شود، شاهد ساخت سازهای تجاری هستیم و گفت: این عین تبعیض است که رستورانی به نام رزگلد که باغ آن در گروه یک باغ های قصردشت باغ متعلق به اوقاف است و با سرمایه‌گذاری شخص حقیقی ساخته شده است و باهمه این تخلف آشکار مشغول به فعالیت است. بر اساس نظر کارشناسان سازمان سیما و منظر بیش از ۱۵۰ اصله درخت برای ساخت این رستوران قطع شده است. مدرسه مهر تابان نیز که ملکی خصوصی بوده، با ساخت‌وساز گسترده موجب تغییر کاربری باغ شده است. کمالی تأکید کرد که این گونه تخلفات، نشان‌دهنده ضعف نظارت و برخوردهای غیرمنصفانه است که به نابودی باغات ارزشمند شیراز منجر شده است.

عضو شورای شهر شیراز ادامه داد: تمرکز و تاکید ما بر این دو ساختمان در باغات گروه یک به این دلیل است که حضور این رستوران لوکس و مدرسه غیر انتفاعی گرانقیمت نمادی از تبعیض در تغییر کاربری باغات گروه یک قصردشت به شمار می روند وقتی شهرداری باساخت یک الاچیق در باغ مخالف می کند با این دو ساختمان باید برخورد قانونی شدیدتری صورت گیرد. اینکه سرمایه گذاری در کنار این همه نظارت و گشت همپوشان و کمیسیون تخلفات ماده ۱۰۰ بعد از چندین سال همچنان به فعالیت خود ادامه دهند قطعا از اینها در رده افراد دانه درشت به شمار می روند چرا که از اگر از مردم عادی بودند تا به حال با انها برخورد شدیدی شده بود. فروشگاه زندیه نیز از جمله این متخلفان است که درباغات گروه یک در همت شمالی ساخته شده و رای قلع  قمع قطعی از دیوان عالی کشور دارد اما به سبب بحث اقتصاد مقاومتی  معاون محترم دادگستری که رئیس کارگروه اقتصاد مقاومتی به این فروشگاه همچنان اجازه فعالیت داده است.

* پیگیر اجرای جریمه ۲۳۰ میلیارد تومانی رستوران رزگلد و تخیله مدرسه مهرتابان هستیم

این عضو شورا در خصوص احکام دو مجتمع آموزشی و تجاری مذکور گفت: مدرسه مهرتابان نزدیک به ده سال است که حکم قلع و قمع از کمیسیون ماده صد گرفته است که حکم پس از تجدید نظر به دیوان عالی کشور هم رفته است اما رای اجرا نمی شود.در حالیکه مالکین حقیقی و حقوقی این دو مجموعه برای شورا بسیار محترم هستند اما حرف از حذف تبعیض و اجرای قانون به منظور نگهداشت باغات قصردشت به هر شکل ممکن و رساندن آن به آیندگان است.

وی درادامه به اشاره به اینکه مدرسه مهرتابان امسال باید تخلیه کند و شورا پیگیر است که حکم قلع و قمع ساختمان آن حتما اجرا خواهد شد گفت:  متاسفانه رستوران رزگلد موفق به گرفتن یک رای در کمیسیون ماده صد شد که بنا بر این رای به جای قلع و قمع حکم پرداخت جریمه صادر شد و این حکم برای سرمایه گذار حقی مبنی بر ادامه فعالیت ایجاد کرد. با رای قطعی جریمه ای رقمی معادل ۲۳۰ میلیارد تومان برای این رستوران بریده شد که هنوز این مبلغ پرداخت نشده و احتمالا مالکان در مرحله اعتراض به دیوان عالی کشورهستند.

ودر ادامه اظهار امیدواری کرد: با حمایت فرماندار و استاندار  تخلیه مدرسه و پرداخت جریمه رستوران رزگلد صورت بگیرد.

* نجات باغات شیراز فقط با تصمیم قاطع مدیریت استان ممکن است

این عضو شورای شهر با اشاره به اینکه به رغم تلاش های خوب شهرداری شیراز برای نگهداشت باغات نظیر تاسیس تصفیه خانه یا ایجاد ناحیه ویژه برای صیانت از باغات اما سرعت تخریب آنقدر زیاد است که بعید می دانم این کارها بتواند جلوی سیر تخریب باغات شیراز را بگیرد.

کمالی درادامه تنها راه نجات باغات را عزم عمومی مدیران کلان استان نظیر استاندار و مدیر کل جهاد کشاورزی خواند و گفت: حیات شیراز باغات قصردشت و به باغات دیگر حوزه ها که پهنه های وسیع سبزی هستند بسته است اما حفاظت از باغات تنها از عهده شهردار بر نمی آید و اگر عزم استانی نباشد باغات را طی سالهای آینده از دست می دادیم.

این عضو شورا در پاسخ به این سوال که آیا ساخت اکُو پارک در باغ دهقان و سایر عرصه‌های سبز تملک‌شده ممکن است با توسعه مستحدثات آسیبی به زیست‌بوم این باغ‌ها بزند، گفت: ما در زمینه حفظ باغات شیراز با همه سخت‌گیری‌ها، چاره‌ای جز واقع‌بینی نداریم. از یک طرف، نیاز شدید شهر به حفظ این باغات و از طرف دیگر، سرعت بالای تغییر کاربری‌ها و افزایش ارزش افزوده زمین در کلان‌شهر شیراز، شرایط پیچیده‌ای را ایجاد کرده است. همچنین، تغییرات مداوم در مدیریت شهری، اغلب با سیاست‌های جدید و اولویت‌های متفاوت، باعث می‌شود که برخی از تصمیمات برای حفظ باغات حتی با تبدیل آن‌ها به پارک‌هایی که ممکن است کف آن سنگفرش و سیمانی باشد، ارجحیت داشته باشد. این تصمیم‌ها بهتر از آن است که در آینده، به‌واسطه تغییر سیاست‌ها، باغات به عرصه‌های مسکونی تبدیل شوند و هیچ‌کس هم از این تغییرات خبر نداشته باشد.

وی ادامه داد: در واقع، باید از این بهانه استفاده کنیم که پارک‌ها را نگهداریم، تا حداقل باغات به‌طور کامل از دست نروند و سیاست‌های تغییر کاربری در آینده، آن‌ها را به اراضی مسکونی تبدیل نکند. این بهتر از این است که باغات در آینده، به‌طور ناگهانی به اراضی مسکونی تبدیل شوند و خبری از آن‌ها در رسانه‌ها منعکس نشود.

در پایان، کمالی تاکید کرد: ما باید در سطح کلان مدیریتی استان تصمیم بگیریم: آیا می‌خواهیم باغات را حفظ کنیم یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت است، باید از مصلحت‌اندیشی‌های بی‌ثمر عبور کرده و با قاطعیت و بدون توجه به منافع کوتاه‌مدت قانون‌شکنان، از این سرمایه‌های گرانبها محافظت کنیم.