فاطمه مقدم – خبرنگار فارس آگاه، این روزها اگر سری به بازار مسکن شیراز زده باشید، به‌روشنی می‌توان شباهت رفتار این بازار را با بازار طلا و ارز مشاهده کرد؛ فروشندگانی که در انتظار افزایش‌های لحظه‌ای قیمت‌ها هستند. این در حالی است که هم‌زمان با رشد نرخ دلار و افزایش قیمت طلا، میزان مراجعه متقاضیان به دفاتر املاک نیز بیشتر شده و رئیس اتحادیه املاک شیراز از آغاز روند افزایشی قیمت مسکن خبر می‌دهد.

سرعت گرفتن رشد نرخ ارز در یک ماه اخیر این گمانه را تقویت کرده است که بازار مسکن به تبع نوسانات دلار وارد مسیر صعودی شود. از این‌رو فروشندگان مسکن در شیراز قیمتی را برای ملک‌شان آگهی می‌کنند و بعد تنها با افزایش بیش از ۱۰ درصدی همان قیمت حاضرند پای معامله بیایند؛ جز آنکه قیمت‌هایی که در پلتفرم‌ها درج می‌شوند، توسط غیرکارشناسان تعیین می‌شوند، برخی از فعالان حوزه‌ی‌ مسکن معتقدند چشم‌ و هم‌چشمی نیز باعث افزایش مصنوعی قیمت‌ها می‌شود.

اگرچه برخی از مشاوران املاک معتقد هستند که بازار مسکن برای جبران عقب‌ماندگی خود از دلار خیز برداشته است، اما عده‌ای معتقدند تحرکات بخش مسکن این روزها تا حدودی سخت و دشوار است؛ چراکه فعالان این بازار بر این باور هستند تا زمانی که بازارهای موازی مانند ارز و طلا از جذابیت بالایی برخوردارند، نمی‌توان انتظار رونق جدی در بازار مسکن داشت.

در همین حال، با وجود تقویت انتظارات تورمی ناشی از رشد نرخ ارز و طلا در هفته‌های اخیر، رئیس اتحادیه املاک شیراز تأکید می‌کند که هنوز قیمت مسکن متناسب با رشد دلار افزایش نیافته است.

خریداران فرصت را از دست ندهند!

رئیس اتحادیه املاک شیراز در گفت‌وگو با «شهرمردم» گفت: بازار مسکن تا دو هفته پیش بازار مصرفی بوده و اکنون بازار در حال خیز برداشتن برای تبدیل به بازار سرمایه‌ای است و علت افزایش مراجعات برای خرید مسکن و البته امتناع فروشندگان همان انتظار تورمی جبران عقب‌ماندگی مسکن از دلار است؛ انتظاری که سرنوشت بازار مسکن را با افزایش قیمت گره خواهد زد و ممکن است این فنر فشرده، ثبات قیمت بازار را سریع‌تر از انتظار باز کند.

شهرام نامدار، تغییرات و افزایش قیمت اخیر بازار مسکن را شروعی برای افزایش قیمت در این بازار خواند و گفت: اگرچه افزایش تعداد معاملات تاحدی ناشی از انتظارات تورمی مردم برای سال آینده است و این انتظارات تورمی به‌صورت سنتی باعث رونق نسبی بازار معاملات مسکن در شیراز از دی‌ماه تا اواخر اسفندماه و افزایش تعداد خرید و فروش‌ها می‌شود، اما در مجموع می‌توان گفت که در بازار مسکن شیراز روند افزایش قیمت‌ها آغاز شده است.

وی با گلایه از قیمت‌سازی در پلتفرم‌های آنلاین و عدم نظارت مؤثر بر آگهی‌های غیرواقعی و تکراری اظهار کرد: قیمت‌های اسمی و توهمی در پلتفرم‌های تبلیغاتی باعث افزایش قیمت ملک می‌شوند.

به گفته‌ی نامدار، برخی پلتفرم‌های فضای مجازی را بانک‌ها و برخی از دلالان در دست گرفته‌اند. یک ملک با چند قیمت متفاوت یا فایل‌های غیرواقعی، میانگین ذهنی قیمت را بالا می‌برد، انتظارات مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و فشار واقعی به بازار وارد می‌کند.

رئیس اتحادیه املاک شیراز با اشاره به اینکه بر پلتفرم‌های فضای مجازی هیچ نظارتی وجود ندارد، بیان کرد: حتی فایل‌های رهن و اجاره نیز دست این پلتفرم‌هاست و املاک به اندازه تعداد انگشتان یک دست فایل رهن و اجاره ندارند.

وی افزایش قیمت‌ها در بازار ملک را متنوع و سلیقه‌ای خواند و افزود: نمی‌توان برای افزایش قیمت ملک در دو هفته اخیر درصدی دقیق مشخص کرد؛ چون نه در اختیار املاکی‌هاست و نه نقشی در آن دارند. معاملات به‌صورت سامانه‌ای تنظیم و منعقد می‌شود. اکنون کافی‌نت‌ها هم مشغول معامله شده و خود یک پا املاکی شده‌اند، تا زمانی که این خودکاربری‌ها فعال است، نظارت بر تنظیم قراردادها امکان‌پذیر نیست و قیمت‌ها نیز اغلب توسط افراد غیرکارشناس درج می‌شود.

نامدار با اشاره به اینکه در شیراز کمبود واحد مسکونی برای رهن و اجاره بسیار زیاد است، تصریح کرد: این کمبود در ماه‌های آینده، به‌ویژه در فصل رهن و اجاره سال آینده، شدت بیشتری خواهد یافت؛ چراکه بسیاری از مالکان به‌دلیل ارزشمند بودن مسکن و انتظارات تورمی، ملک‌های خود را خالی نگه داشته و اجاره نمی‌دهند.

وی در پایان، در پاسخ به این سؤال که در شرایط فعلی چه توصیه‌ای به شهروندان شیرازی که قصد خرید مسکن دارند می‌شود تا متضرر نشوند، گفت: به عقیده‌ی من مصرف‌کنندگان بهتر است در این شرایط برای خرید ملک اقدام کنند، چراکه قیمت مسکن همچنان ارزنده است و هنوز متناسب با رشد نرخ دلار افزایش نیافته است. از سوی دیگر، شهروندان باید از انجام معاملات خارج از بنگاه‌های دارای پروانه کسب به‌طور جدی خودداری کنند تا در صورت بروز تخلف، امکان پیگیری قانونی وجود داشته باشد. همچنین پس از تنظیم قرارداد، حتماً یک نسخه از آن را تحویل گرفته و نزد خود نگه دارند. خریداران همچنین باید آگاهی کافی درباره اسناد تک‌برگ سبزرنگ داشته باشند و بدانند که تنظیم دستی این اسناد فاقد اعتبار قانونی است.

در این بازار خرید به نفع خریدار و به ضرر فروشنده است!

همتی، یکی از مشاوران املاک در خیابان فرهنگ‌شهر شیراز، در گفت‌وگو با «شهرمردم» با اشاره به اینکه افزایش تعداد خریداران در دو تا سه هفته اخیر، یک سنت همیشگی در معاملات مسکن شیراز بوده است، گفت: در حال حاضر خریدار زیاد و فروشنده کم است و آن دسته از فروشندگانی هم که در بازار حضور دارند، املاک خود را با قیمت‌های مناسب و رو به بالا به فروش می‌رسانند.

وی در ادامه افزود: قیمت ملک در شیراز علاوه بر تبعیت از نرخ دلار، از بازار مسکن تهران نیز تأثیر می‌پذیرد؛ به‌طوری‌که هر زمان در تهران افزایش قیمت رخ دهد، این رشد قیمت در شیراز نیز مشاهده می‌شود. با این حال، در بازار مسکن ایران معمولاً خریدار سود می‌کند، حتی اگر ملک را با قیمت بالا خریداری کند؛ چراکه هیچ گرانی به سرعت تورم فعلی کشور نمی‌رسد.

همتی در پایان خاطرنشان کرد: به‌طور سنتی، بازار ملک در اردیبهشت‌ماه به ثبات نسبی قیمت می‌رسد، اما میزان و روند انتظارات تورمی برای سال آینده چندان قابل پیش‌بینی نیست.

معتقدیم انتشار آمار تولید روزانه، هفتگی و ماهانه و بهره‌برداری مسکن ملی نقش مهمی در آرام‌سازی بازار دارد

بازار مسکن ایران با کمبود جدی واحدهای مسکونی مواجه است و بنا به گفته‌ی رئیس اتحادیه انبوه‌سازان کشور، حدود سه میلیون مسکن برای پاسخگویی به نیاز واقعی خانوارها کم داریم. چشم‌انداز تولید این تعداد واحد مسکونی نیز به سبب رکود اقتصادی و خروج سرمایه‌، روشن نیست و همین کمبود به افزایش قیمت واحدهای موجود دامن می‌زند؛ اما اینکه سهم شهر شیراز از این کمبود چه میزان است و آیا آمار دقیقی از تقاضای انباشته مسکن در استان وجود دارد، روشن نیست.

رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان شیراز در گفت‌وگو با «شهر مردم» در پاسخ به این پرسش که با توجه به برآورد کمبود حدود سه میلیون واحد مسکونی در کشور، سهم شهر شیراز از این کمبود چه میزان است، گفت: آمار تفکیک‌شده و دقیقی از تقاضای انباشته‌ی مسکن در استان وجود ندارد، اما اگر بخواهیم نیاز بازار مسکن شیراز را بر اساس متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن که عمدتاً متقاضیان بومی هستند برآورد کنیم، باید گفت حدود ۱۲ درصد از واحدهای نهضت ملی مسکن کشور در استان فارس ساخته می‌شود.

عرضه ۶۰ هزار واحد مسکونی نهضت ملی تب تند قیمت‌ها را خواهد شکست

سیامک شمشیری افزود: از این میزان، حدود ۶۰ درصد در شهرهای شیراز و صدرا در حال اجراست که در مجموع بیش از هفت هزار واحد مسکونی را شامل می‌شود. این ۱۲ درصد عدد بسیار قابل توجهی است، وقتی که کلان‌شهرهایی چون تهران، مشهد، تبریز و اصفهان و غیره جزو این آمار قرار دارند.

رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان شیراز با تأکید بر اینکه اضافه شدن واحدهای مسکونی نهضت ملی به‌صورت ملموس موجب ثبات نسبی قیمت‌ها در بازار مسکن شیراز شده است، اظهار کرد: همچنین عرضه‌ی تدریجی این واحدها طی یکی‌دو سال آینده می‌تواند از رشد شدید قیمت‌ها و شکل‌گیری ابر‌بحران مسکن در شیراز جلوگیری کند.

وی در خصوص برآورد از سهم شهر شیراز از کمبود مسکن عنوان کرد: تقاضا برای مسکن در شهری چون شیراز با دیگر کلان‌شهرها یک تفاوت بنیادی دارد؛ شیراز شهری مهاجرپذیر است و بخش قابل توجهی از تقاضای خرید و اجاره مربوط به متقاضیان استان‌های جنوبی است که خانه‌ای را برای استفاده دو تا سه ماهه اجاره یا خرید می‌کنند. نمی‌توان تمام تقاضاهای مسکن را مربوط به شهروندان شیرازی دانست.

شمشیری با تأکید بر اینکه تقاضای مسکن در شیراز باید بومی‌سازی شود و سپس نسبت به برآورد میزان تقاضا اقدام شود، ابراز کرد: در ثبت‌نام‌های طرح نهضت ملی مسکن این بومی‌گرایی اعمال شده است، اما با وجود معیار اقامت پنج‌ساله در شهر شیراز، تعداد متقاضیان این مسکن دولتی همچنان کمی بالاتر از نیاز واقعی برآورد می‌شود و این موضوع موجب افزایش آمار متقاضیان مسکن ملی در فارس شده و سهم اداره‌کل راه و شهرسازی استان فارس را به حدود ۱۲ درصد از کل تقاضای نهضت ملی مسکن کشور رسانده است؛ رقمی که معادل مجموع تقاضای هفت تا هشت استان دیگر کشور است.

وی با اشاره به اینکه بخشی از واحدهای نهضت ملی مسکن در پروژه ۲۴۴ واحدی سهل‌آباد در حال تحویل است، بیان کرد: تحویل واحدهای مسکن ملی سهل‌آباد از روز شنبه ۶ دی‌ماه آغاز شده و طی یک ماه آینده تمامی ۲۴۴ واحد به متقاضیان تحویل داده می‌شود که این موضوع تأثیر مستقیمی بر بازار مسکن و کنترل قیمت‌ها خواهد داشت.

شمشیری افزود: در ادامه نیز سایر پروژه‌ها به‌صورت گروهی به متقاضیان واگذار می‌شود که این امر هم از فشار بازار رهن و اجاره در شیراز می‌کاهد و هم بر کاهش کمبود واحد مسکونی در استان و شهر شیراز اثرگذار خواهد بود.

رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان شیراز تصریح کرد: در این واحدها امکان خرید و فروش به‌طور کامل مسدود شده و این مسکن‌ها صرفاً برای مصرف خانوارها و نه سرمایه‌گذاری در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرند که این موضوع می‌تواند به شکل قابل توجهی از شدت بحران مسکن در استان بکاهد.

شمشیری در ادامه، در پاسخ به این پرسش که اداره راه و شهرسازی چه سازوکار نظارتی فعالی برای کنترل و رصد قیمت‌های واقعی مسکن و جلوگیری از التهاب بازار در شرایط فعلی، به‌ویژه با توجه به نبود نظارت مؤثر بر پلتفرم‌های آنلاین فروش مسکن، در نظر گرفته است، عنوان کرد: اداره‌کل راه و شهرسازی در گام نخست با فرهنگ‌سازی به دنبال کنترل هیجانات و انتظارات تورمی در بازار مسکن است.

وی افزود: این اقدام از طریق ارائه‌ی آمار شفاف از میزان تولید مسکن و تعداد بالای واحدهای در حال ساخت انجام می‌شود که تأثیرگذاری قابل توجهی در کنترل موج‌های افزایشی قیمت دارد؛ اثری که گاه از نظارت‌های مستقیم و برخوردهای قهری در بازار مسکن، چه به‌صورت آنلاین و چه حضوری، مؤثرتر است.

رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان شیراز اعلام کرد: ما به‌صورت روزانه، هفتگی و ماهانه آمار تولید مسکن را در مراحل مختلف اجرا و بهره‌برداری منتشر کرده و گزارش‌های مستمر در اختیار عموم مردم قرار می‌دهیم. این شفاف‌سازی نقش مهمی در آرام‌سازی بازار مسکن دارد و نگاه مردم به این بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: ترسیم چشم‌انداز روشن از اضافه شدن واحدهای مسکونی جدید به بازار می‌تواند مانع حرکت بازار مسکن شیراز به‌سوی ابر‌بحران شود.