به گزارش خبرنگار ایرنا، در این رویداد که نخستین نشست آن به انگیزه آشنایی با سید کمال‌الدین غیاث شیرازی، شاعر آیینی امامیه سده هشتم و نهم، در شیراز برگزار شد، دکتر مهدی فاموری مجری و کارشناس و دکتر محمد مرادی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز به وجوه مختلف ابعاد فکری این شاعر پرداختند.

در نشست آیینه‌ها، بستری برای معرفی شاعران فارس فراهم شده است

در ابتدای این نشست که در سالن غزل تالار حافظ برگزار شد، معاون فرهنگی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس اظهار کرد: با همت همگان، بستری فراهم شد تا به معرفی شاعران و ادیبان سده نهم به بعد بپردازیم و این رویداد با نگاهی دیگرگون به گذشته ادبی فارسی پس از حافظ خواهد پرداخت.

غلامرضا خوش‌اقبال با بیان اینکه این رویداد در بستر فضای مجازی طراحی شده، افزود: این برنامه با ویژگی‌های مشخص خود از سده نهم آغاز شده و در گام نخست به سراغ شاعران رفته‌ایم و در ادامه دیگر ادیبان فارس را معرفی خواهیم کرد.

خوش اقبال با اشاره به اینکه این رویداد به شاعرانی که پس از حافظ قرار دارند و به آنها کمتر پرداخته شده است اشاره دارد، گفت: این شاعران از سویی جریان‌ساز بن‌مایه‌های ادبی در استان فارس بودند و از سویی آن چنان تأثیرگذار بوده‌اند که بتوانند جریان‌های ادبی ایران را در دست بگیرند و یا بعنوان کنشگر مهم در حوزه ادبیات باقی بمانند.

معاون فرهنگی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس افزود: از ابتدای قرن نهم به این سو به شاعران پرداختیم و در آینده به نویسندگان این حوزه خواهیم رسید؛ در ابتدای این برنامه با «کمال غیاث شیرازی» آغاز کردیم.

خوش اقبال با بیان اینکه عنوان برنامه «آیینه‌ها» است و این رویداد پرداخت ویژه‌ای به دیار و خطه فارس دارد، گفت: اولین برنامه به یک شاعر شیعه استان فارس اختصاص دارد که شاعری توانا و پرکار بوده که قصیده‌ها و غزل های زیبایی از او باقی است.

وی یادآور شد: از آنجا که او ارتباطی با فرمانروایان سیاسی زمانه خویش داشته توانسته است تأثیری ویژه بر شخصیت‌پردازی کمال غیاث شیرازی داشته باشد که در اشعار او مشهود و قابل تأمل است.

معاون فرهنگی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس اعلام کرد: قصد این است در برنامه‌های بعدی این رویداد به شاعرانی مانند بابافغانی، عرفی شیرازی، لسانی شیرازی و اهلی شیرازی بپردازیم تا دوره سده دوازدهم و دوره معاصر را شکل دهد، امید داریم نگاه مخاطب هدفمند و تخصص گرا را با خودمان همسو کنیم.

شاعرانی مانند کمال غیاث زیر سایه بزرگانی چون سعدی و حافظ گمنام مانده‌اند

مهدی فاموری مجری کارشناس برنامه با بیان اینکه جای خالی چنین رویدادهایی در شیراز دیده می‌شد، افزود: بسیاری از شاعران و ادیبان بوده‌اند که در زیر سایه بزرگانی چون حافظ و سعدی گمنام مانده‌اند با آنکه جایگاه ادبی بسیار بلندی دارند.

او به معرفی کمال غیاث پرداخت و افزود: در تذکره الشعرای سمرقندی شاید کامل‌ترین زندگی‌نامه این شاعر را نگاشته اند و هنگامی که از پسوند فارسی برای کسی بهره گرفته می‌شود نشان از آن دارد که شیرازی نیست.

فاموری ادامه داد: او در شیراز می‌زیست و از ندیمان سلطان ابراهیم تیموری بود و نگاهی اعتدالی داشت؛ گاه او را پهلوان شاعران می‌خوانند و شیعی مذهب بود.

این کارشناس ادبی اظهار کرد: در آن روزگار گفته می‌شود که نزدیک به ۱۰۰ مذهب در فارس و شیراز بوده است؛ حمدالله مستوفی البته این دیدگاه را دارد که مردم فارس بیشتر اهل سنت شافعی سپس حنبلی، مالکی و شیعه هستند، البته هنگامی که می‌خواهیم درباره تاریخ تشیع در یک منطقه بررسی کنیم نباید تنها به تعداد افراد بنگریم و باید به کنش و واکنش‌ها را نیز بررسی کنیم.

او افزود: از سده هفتم کم‌کم تشیع به جایگاهی در فارس می‌رسد. در هنگام مغول، بحث مهدویت بالا گرفت و سید شرف‌الدین در شیراز و علی مشهدی اعلام مهدویت کردند.

فاموری ادامه داد: شاه شیخ ابواسحاق اهل تسامح بود و شاید از این رو حافظ به او علاقمند بود و شیعیانی در دستگاه وی بودند و علمای شیعه در کنار علمای دیگر مذاهب در دستگاه حاکمه بوده‌اند، این‌ها مقدمه ظهور کمال غیاث است؛ در این بازه بیشتر شاعران فارس و شیراز شیعه هستند.

از دوره کمال تفنن‌طلبی در شعر آیینی و مذهبی جایگاه پیدا می‌کند

محمد مرادی استاد زبان و ادبیات فارسی نیز گفت: همانگونه که گفته شد در تذکرالشعرا با کمال آشنا می شویم که با نام‌ها و القاب گوناگون شناخته می‌شوند؛ شاعرانی که با لقب غیاث در ادبیات فارسی شناخته می‌شوند بسیارند که از همه برجسته‌تر کمال غیاث است.

وی ادامه داد: بسیاری از آنها در سده نهم هستند؛ کمال شیرازی در سده ۱۳ و یک کمال شیرازی در هنگامه پادشاهی شاه عباس برآمده است؛ گفتنی است که غیاث‌های شیرازی بسیارند، همچنین شاعران کمال‌نام کم نیستند تا آنجا که خود کمال غیاث در سروده‌هایش آشکارا می‌گوید که دیگر کمال‌ها و غیاث‌ها نیست.

این استاد دانشگاه ادامه داد: با آنکه ترکیب کمال غیاث فارسی و شیرازی نیز کم نداریم ولی با این ویژگی‌ها همان کسی است که در تذکره الشعرا آمده و نامش حسین نوشته شده است.

مرادی بیان کرد: گاهی او را کمال استکان و قصه‌خوان شیرازی هم گفته‌اند، دولتشاه در جایگاه مرجعیت از او سخن گفته و دیگران از روی سخن او کم وزیاد گفته اند؛ جزئیاتی از زندگی وی در دست نیست، نفیسی مرگ او را ۸۴۹ می‌داند و از داده‌های پراکنده می‌توان به این برآیند رسید که زندگانی دراز پی نداشته است.

استاد زبان و ادبیات فارسی عنوان کرد: او بیشتر در ایران به شاعر منقبت‌سرا و شیعی شناخته می‌شود که گاه سروده‌های او در هیأت مذهبی هم خوانده می‌شود ولی در کشورهای سنی‌مذهب همچون ترکیه به تقلید او در سرایش از سعدی و حافظ شناخته می‌شود و از زاویه غزل در خارج از ایران شناخته شده است.

این استاد دانشگاه افزود: درباره کمال غیاث منابع بسیار مختصر سخن گفته‌اند. دیوان در سال ۸۶۱ نوشته شده که پس از مرگش بوده است و منابعی داریم که شعر او در هنگام زندگیش در خارج از کشور خوانده می شد.

وی یادآور شد: ده‌ها جنگ را می‌توان یافت که کهن‌ترین آن جنگ اسکندری است که در شیراز نوشته است؛ در همان محدوده هم با وجود گزینش اسکندر، در هنگام زندگی او شناخته می ‌شود.

مرادی اظهار کرد: در تذکره‌ها می‌خوانیم که او پیوندهایی با شاه شجاع داشته که گمان می‌رود ساخته و پرداخته تذکره‌نویسان باشد؛ هم خط او خوب بوده و هم صدایش تا آنجا که نوشته‌هایی از او در علی بن حمزه و تخت جمشید و جاهای دیگر وجود دارد.

وی گفت: در خط یاقوتی و بخث‌های او درباره خوشنویسی حتی در شعرهایش بسیار داریم و بحث خوشنویسی و همچنین طبابت برای او بسیار اهمیت داشته و درباره اصطلاحات طبی هم در شعرهایش وجود دارد، آشنایی او با تاریخ بیشتر در حوزه شیعی بوده است.

به گفته مرادی از دوره کمال است که تفنن‌طلبی در شعر آیینی و مذهبی و نواوری‌ها جایگاه پیدا می‌کند.

به نقل از ایرنا، این استاد دانشگاه اظهار کرد: غزل مذهبی از شیراز آغاز می شود در ستایش پیامبر و امام علی که منسوب به قرن هشتم است و شیراز از نظر شعر دینی و مذهبی خاستگاه است.